عمرویه (معتزله)

عمرویه
موسس	ابو‌عثمان عمرو بن عبید بن باب
عقیده	هر دو گروه مخالف در جنگ جمل، از فاسقان هستند و شهادت‌شان مردود است.

عمرویه از پیروان ابو‌عثمان عمرو بن عبید بن باب بودند. وی از سران معتزله و داماد واصل‌بن‌عطا بود.

تاریخچه

ابوعثمان عمرو بن عبید از موالی بنی‌تمیم و از اسیرانی بود که اصالتش به‌کابل برمی‌گردد. جدّ او از اسرای کابل بوده و پدرش در زمان حاکمیت حجاج از نگهبانان بود. وی به‌علم و زهد مشهور و در مسلک و مذهب، همفکر واصل بن عطا بود و در زمان ترک مجلس درس حسن بصری، وی نیز همراه عطا شد. علاوه، عمرو بن عبید از دوستان خاص منصور خلیفه عباسی محسوب می‌شد، هرچند هر زمانی که خلیفه قصد می‌کرد تا به‌او جایزه بدهد، از گرفتنش امتناع می‌کرد.

عقاید

عمرو درباره عقایدی چون قضا و قدر، منزلة بین‌المنزلتین (مرتبه فسق در میان کفر و ایمان) و نیز رد شهادت دو مرد که یکی از آنها از اصحاب جمل و دیگری از یاران امام علی (علیه‌السّلام) باشد، با واصل همفکر و هم‌عقیده بود و البته سخنی هم اضافه کرد مبنی بر اینکه هر دو گروه مخالف در جنگ جمل از فاسقان هستند و شهادت‌شان مردود است.

تفاوت دیدگاه عمرو با واصل

عبدالقاهر بغدادی نقل می‌کند که از نگاه عمرو، دو گروهی که در جنگ جمل روبروی هم قرار گرفتند فاسق بودند، در حالی‌که واصل فقط یکی از آن دو گروه که نامش را معلوم نمی‌کرد فاسق می‌دانست.. البته در برابر قول بغدادی به‌بیان حسن‌بن‌موسی نوبختی اشاره می‌کنیم که آورده است: عمرو بن عبید در جریان جنگ جمل، حق را به علی (علیه‌السّلام) می‌داد..

نظر عمرو درباره امامت

مسعودی می‌نویسد که عمرو بن عبید همانند هشام بن حکم معتقد بود امامت از طرف خدا و رسولش بر امام علی علیه‌السلام و فرزندانش منصوص شده است..

مرگ

عمرو بن عبید سرانجام در تاریخ سال سال ۱۴۴ قمری، در سن ۶۴ سالگی درگذشت.