سمعانیه پیروان بیان‌بن‌سمعان تمیمی نهدی متوفی سال ۱۱۹ هجری قمری بودند.

سمعانیه
نامسمعانیه
موسسبیان‌بن‌سمعان تمیمی
عقیده1. ابداع نظریه خلق قرآن. 2. تناسخ ارواح. 3. ادعای امامت و سپس پیامبری از طرف موسس.

پیشینه

بیان‌بن‌سمعان یکی از سران کیسانیه بود که فرقه بیانیه به وی منسوب می‌باشد. وی در کوفه می‌زیسته و از القاب وی تبان است. بیان‌بن‌سمعان ابتدا از کیسانیه بوده اما در ادامه با ادعاهایی چون نبوت و امامت، گروهی را نزد خویش جمع کرده سرانجام به دست حاکم کوفه دستگیر و اعدام شد. پیروان وی معتقد بودند که امامت از محمد‌بن‌حنفیه به فرزند ابوهاشم و از او به بیان‌بن‌سمعان منتقل شده است. اما بیان‌بن‌سمعان پس از مرگ ابوهاشم به امامت اکتفا نکرده، بلکه ادعای نبوت کرد.

اعتقادات

به گفته منابع، بیان‌بن‌سمعان نخستین کسی است که نظریه خلق‌ قرآن را مطرح کرده و آن را باور داشت[۱]. پیروان او معتقد به تناسخ بودند و می‌گفتند که سمعان پیامبر است[۲][۳][۴].

پانویس

  1. جمعی از نویسندگان، دانش‌نامه بزرگ اسلامی.
  2. محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 ش، چ دوم، ص 235.
  3. ابوالحسین محمد بن احمد الملطی، التنبیه و الرد علی اهل الاهواء و البدع، تحقیق محمد زاهد بن الحسن الکوثری، قاهره، سال 1949 م، ص 30.
  4. احمدبن‌ابراهیم بن‌عیسی، توضیح المقاصد و تصحیح القواعد، با کوشش زهیر شاویش، بیروت، سال 1406 ق، ج ۱، ص ۵۶.