علویان طبرستان
 | این مقاله هماکنون برای مدتی کوتاه تحت ویرایش عمده است. این برچسب برای جلوگیری از تعارض ویرایشی اینجا گذاشته شدهاست، لطفا تا زمانیکه این پیام نمایش داده میشود ویرایشی در این صفحه انجام ندهید. این صفحه آخرینبار در ۱۶:۱۳، ۳ دسامبر ۲۰۲۵ (ساعت هماهنگ جهانی) (۲ روز پیش) تغییر یافتهاست؛(الگو:پاکسازی) لطفا اگر در چند ساعت اخیر ویرایش نشده است، این الگو را حذف کنید. اگر شما ویرایشگری هستید که این الگو را اضافه کرده است، لطفا مطمئن شوید آن را حذف یا با {{در دست ساخت}} جایگزین میکنید. |
| حکومت علویان طبرستان | |
|---|---|
 | |
| نام | حکومت علویان طبرستان |
| موسس | حسن بن زید (داعی کبیر) |
| عقیده | شیعه زیدی |
حکومت علویان طبرستان، نخستین حکومت شیعی در تاریخ اسلام است که در سال ۲۵۰ هجری قمری توسط زیدیان تأسیس شد. این حکومت به مدت ۶۴ سال از اواسط قرن سوم هجری تا اوایل قرن چهارم هجری، در طبرستان حاکمیت داشت.
تاریخچه
حکومت علویان طبرستان توسط حسن بن زید بن اسماعیل بن زید بن حسن بن علی، ملقب به داعی کبیر، تأسیس شد. او به دعوت مردم طبرستان به این منطقه آمد و پس از بیعت گرفتن از آنها، حکومت را آغاز کرد. در دوره حکومت او، تلاشهای زیادی برای گسترش تشیع و جذب افراد به اسلام شیعی انجام شد.
دوران حکومت
پس از داعی کبیر، برادرش محمد بن زید ملقب به داعی صغیر، به عنوان فرمانروای طبرستان انتخاب شد و به مدت ۱۷ سال حکومت کرد. او در سال ۲۸۷ هجری قمری در درگیری با سپاه سامانیان کشته شد.
دولت علویان در دوره ناصر اطروش
ناصر اطروش، یکی از مهمترین حاکمان علویان، پس از چندین سال جنگ با سامانیان موفق شد طبرستان را از تصرف آنها خارج کند. او به تأسیس مدارس و تربیت شاگردان پرداخت و مکتب جدیدی را بنیان گذاشت.
علویان در دوره آل بویه
پس از ناصر اطروش و در دوره حسن بن قاسم، حکومت علویان به تدریج ضعیف شد و در نهایت به دست سلسله آل بویه منحل گردید. در این دوران، امامان زیدی در تلاش بودند تا حکومتهای محلی را در برابر آل بویه حفظ کنند.
افول و سقوط
حکومت علویان طبرستان در سال ۳۲۰ هجری قمری به پایان رسید و سامانیان بر این مناطق تسلط پیدا کردند. پس از افول حکومت زیدیه، برخی از سپاهیان بلندمرتبه علویان علم استقلال برافراشتند و سلسله زیاریان را تأسیس کردند.
وضعیت فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی
روند اسلام گرایی، همزمان با تشکیل حکومت طاهریان به وسیلۀ مهاجرت تدریجی علویان، شدت گرفت و مردم به آن ها اعتماد کردند و بخاطر مخالفت علویان با عباسیان و خسته شدن مردم از ظلم حاکمان عباسی، با علویان متحد شدند و متاثر از افکار دینی آن ها گردیدند و تأکید داعیان علوی، این بود که مذهب تشیع، ترویج یابد. بنابراین هم مذهب تشیع را توسعۀ دادند و هم در بین مردم منطقه عدالت را اجرا کردند و ناصر کبیر دارای مساجد زیادی بود که از آن ها می توان به مدارس و کتابخانه ی احداثی در آمل اشاره کرد. او نیز تلاشهایی به منظور بهبود وضع محرومان کرد.
وضعیت مذهبی طبرستان
حکومت علویان باعث گسترش تشیع در طبرستان و مناطق شمالی ایران شد. در دوره آنها، مساجد و مراکز علمی تأسیس شد و تشیع به طور کامل در آمل و ساری رواج یافت. حکومت علویان طبرستان به عنوان نخستین حکومت شیعی در تاریخ اسلام، نقش مهمی در گسترش تشیع و ایجاد زمینههای فرهنگی و اجتماعی در ایران ایفا کرد. با وجود چالشها و درگیریهای مداوم با خلافت عباسی و سایر حکومتهای ایرانی، علویان توانستند تأثیرات عمیقی بر تاریخ و فرهنگ این منطقه بگذارند[۱].
جستارهای وابسته
منابع
- همه چیز درباره ی حکومت علویان و زمان تاسیس آن در طبرستان، وبسایت سرپوش، تاریخ درج مطلب: بیتا، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 12 آذرماه 1404 ش.
