خابطیه

    از ویکی‌وحدت
    خابطیه
    نامخابطیه
    موسساحمدبن خابط معتزلی
    عقیده1. مسیح همان خداوند است که درع و زره جسمانی پوشیده است. 2. به تایید قرآن، همه انواع حیوانات اعم از پرنده، چرنده، خزنده و .... مانند انسان‌ها دارای امت و رسولی هستند.

    خابطیه شاخه‌ای از «قدریه» و از پیروان احمد‌بن‌خابط بودند.

    شرح حال موسس

    احمد‌بن‌خابط معتزلی از بزرگان معتزله در قرن سوم هجری‌قمری است. در برخی از منابع، نام پدر وی حائط ضبط شده است، ولی بنابر نقل عبدالقاهر بغدادی و محمد شهرستانی، نام وی خابط بوده است. چنان‌که برخی نیز نام او را حافظ دانسته‌اند. وی شاگرد نظّام، دانشمند بزرگ معتزلی بوده است[۱].

    اندیشۀ مؤسس

    مؤسس این فرقه معتقد است که مسیح همان خداوند است که درع و زره جسمانی پوشیده است. همچنین معتقد است که همه انواع حیوانات اعم از خزنده و چرنده، مانند انسان‌ها دارای امت و رسولی هستند، زیرا خداوند فرمود:Ra bracket.png وَمَا مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا طَائِرٍ يَطِيرُ بِجَنَاحَيْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثَالُكُمْ ... [انعام–38] La bracket.png؛ هیچ جنبنده‌ای در زمین، و هیچ پرنده‌ای که با دو بال خود پرواز می‌کند، نیست مگر اینکه امت‌هایی همانند شما هستند».

    و باز فرمود: Ra bracket.png إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ بِالْحَقِّ بَشِيرًا وَنَذِيرًا ۚ وَإِنْ مِنْ أُمَّةٍ إِلَّا خَلَا فِيهَا نَذِيرٌ [فاطر–24] La bracket.png؛ ما تو را به‌حق برای بشارت و انذار فرستادیم؛ و هر امتی در گذشته انذارکننده‌ای داشته است! در نتیجه امتی نیست که در آن خداوند، پیامبری نفرستاده باشد[۲][۳][۴][۵][۶].

    اعتقادات کلی

    خابطیه معتقدند که خداوند تدبیر کار جهان را در اختیار عیسی‌بن‌مریم ‌(علیه‌السّلام) قرار داد و آن‌حضرت، دومین آفریدگار جهان است. معتقدند که مسیح بنابر اصل تبنّی (فرزند‌خواندگی) پسر خداوند است، ولی از وی تولد نیافته و او کسی است که در آخرت به اعمال مردم رسیدگی می‌کند. معتقدند که مسیح پدرش آدم را بیافرید. معتقدند که روح آدمی در هیاکل مختلف متناسخ می‌گردد و از بدنی به بدن دیگر منتقل می‌شود. معتقدند که نه قیامتی وجود دارد و نه بعث و حشری[۷][۸][۹][۱۰][۱۱].

    پانویس

    1. با استفاده از دائرة المعارف فرق اسلامی مدخل احمد بن خابط
    2. محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 ش، چ اول، ص 175، همراه با ویرایش.
    3. عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، الفرق بین الفرق، با اهتمام محمد زاهد بن حسن الکوثری، قاهره، سال 1948 م ، ص 140- 164- 167.
    4. محمد بن عبدالکریم شهرستانی، الملل و النحل، با تصحیح و تعلیق شیخ احمد فهمی محمد، قاهره، سال 1948 م، ص 61.
    5. عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، الملل و النحل، تحقیق نادر البیرنصری، بیروت، سال 1970 م، ص 115.
    6. یحیی ابن مرتضی یمانی، المنیة و الامل، تحقیق محمد جواد مشکور، بیروت، ص 73.
    7. محمد جواد مشکور، همان.
    8. بغدادی عبدالقاهر بن طاهر، الفرق بین الفرق، همان.
    9. محمد بن عبدالکریم شهرستانی، همان.
    10. عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، همان.
    11. یحیی ابن مرتضی یمانی، همان.