ناووسیه از فرقه های انحرافی شیعه محسوب شده و معتقدند امام صادق (علیه‌السّلام) زنده و او مهدی منتظر است.

ناووسیه
موسسعبدالله بن ناووس اهل بصره
عقیدهامام صادق علیه‌السلام زنده و او مهدی منتظر است.

مؤسس

مؤسس فرقه ناووسیه شخصی به نام عبدالله بن ناووس اهل بصره[۱] و یا عجلان بن ناوووس است[۲][۳][۴][۵].

با این‌حال، احتمال دارد که ناووس نام روستایی باشد که این فرد متعلق به آن است[۶][۷]. در نتیجه، عنوان ناووسیه برگرفته از اسم این شخصی یا محل زندگی اوست[۸].

عقاید ناووسیه

پیروان این فرقه، سلسه امامت را که مربوط به فرزندان علی بن ابی طالب (علیه‌السّلام) است، فقط تا جعفر بن محمد (علیه‌السّلام) قبول دارند و از آن پس می‌گویند که امام صادق به شهادت نرسیده بلکه او حجت بن حسن (مهدی) است و نمی‌میرد[۹][۱۰]، بلکه از نظرها غائب شده است[۱۱]. ناووسیه چون امام صادق (علیه‌السّلام) را مصداق مهدی موعود می‌دانند، به ایشان جعفریه نیز گفته می‌شود[۱۲].پیروان این فرقه از امام صادق روایتی نقل می‌کنند که فرمود: «اگر کسی به شما بگوید که مرا بیمار یافته و مرده مرا شسته است، باور نکنید و بدانید من سرور شما و دارنده شمشیر هستم.» نکته دیگر اینکه، به سبب کلمه شمشیر، این طایفه را صارمیه نیز خوانده‌اند[۱۳]. ناووسیه همچنین معتقد بودند که حضرت علی (علیه‌السّلام) برترین فرد امت اسلام بود و هرکس او را تفضیل ندهد، کافر است»[۱۴].

سر انجام

بسیاری معتقدند که ناووسیه را نمی‌توان به عنوان یک فرقه مطرح کرد، بلکه آنان از نظر اعتقادی راجع به امام صادق(علیه السلام) دچار انحراف عقیده شده‌اند و علاوه، هیچ اثر علمی و شخصیت بارزی در بین آنها وجود نداشته است. همچنین در تعیین نام رئیس و رهبر چنین تفکری اختلاف است و این شواهد نشان‌دهنده عدم موجودیت فرقه ناووسیه است، بلکه اگر چیزی ثابت شود، گمراهی فردی مجهول‌الاسم به نام فلان بن فلان الناووس است[۱۵]. به همین دلیل شیخ مفید بعد از رد دلایل و و ادعای این افراد می‌نویسد که اصلا فرقه‌ای به نام ناووسیه ادامه نداشته است و در ابتدا نیز افراد زیادی نبودند و فرد مشهوری از ایشان به علم وجود ندارد و نه کتابی از ایشان خوانده شده است، بلکه فقط حکایت از افرادی محدود است که اعتقادشان پا نگرفت و به طور کلی از بین رفتند[۱۶].

پانویس

  1. شیخ مفید، الفصول المختارة، قم، انتشارات کنگره جهانی شیخ مفید، سال 1413 ق، ص ۳۰۵.
  2. شهفور بن طاهر اسفراینی، التبصیرفی الدین، بیروت، انتشارات عالم الکتب، سال ۱۹۸۳ م، چ اول، ص ۳۷.
  3. محمد بن عبدالکریم شهرستانی، الملل والنحل، بیروت، انتشارات دارالمعرفة، سال ۱۴۰۴ ق، ج ۱، ص ۱۹۵.
  4. عبدالرزاق عفیفی، مذکرة التوحید، عربستان سعودی، انتشارات وزارة الشئون الاسلامیة و الاوقاف والدعوة و الارشاد، سال 1420 ق، چ اول، ص ۱۳۲ و ۱۳۳.
  5. ابوالحسن اشعری، مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، بیروت، انتشارات دارالاحیاء الثراث العربی، ص ۲۵.
  6. عبدالرزاق عفیفی، همان، ص ۱۳۳.
  7. محمد بن عبدالکریم شهرستانی، همان.
  8. همان.
  9. شهفور بن طاهر اسفراینی، همان.
  10. محمدبن عبدالکریم شهرستانی، همان
  11. فخر رازی، اعتقاد المسلمین و المشرکین، بیروت، انتشارات دارالکتب العلمیة، سال ۱۴۰۲ ق، ص۵۳.
  12. شهفور بن طاهر اسفراینی، همان
  13. محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 ش، چ اول، ص ۴۳۶.
  14. خدا مراد سلیمیان ریزی، فرهنگ نامه مهدویت، ص ۴۴۰.
  15. حسن بن موسی نوبختی، فرق الشیعة، بیروت، انتشارات دار الاضواء، سال ۱۴۰۴-۱۹۸۴، ق، ص ۶۷.
  16. شیخ مفید، همان، ص ۳۰۸.