عماریه

عمّاریه ‏
موسس	عمّار بن موسی ساباطی
عقیده	رشته امامت را به‌ امام جعفر صادق (علیه‌السّلام) کشانیده‏ و پس از وی به‌ امامت عبداللّه افطح قائل شدند.

عمّاریه ، شاخه‌ای از فرقۀ «فطحیه» و از یاران عمّار بن موسی ساباطی بودند.

تاریخچه

این فرقه، رشته امامت را به‌ امام جعفر صادق (علیه‌السّلام) متصل کرده و پس از وی به‌ امامت عبداللّه افطح قائل شدند که یکی از مهم‌ترین فرزندان امام بود. البته عبدالکریم شهرستانی نامی از این فرقه نبرده است، ولی مقریزی آن را معمریه و منسوب به‌ معمر دانسته است.

رهبر فرقه

پیشوای این فرقه شخصی به‌ نام عمار بن موسی ساباطی از موالیان و کنیه‌اش ابوالیقظان بود. وی از اصحاب امام جعفر صادق (علیه‌السّلام) و امام موسی کاظم (علیه‌السّلام) به‌ شمار می‏‌رفت. شیخ طوسی در برخی از تعابیر، او را از اصحاب امام جعفر صادق (علیه‌السّلام) دانسته و بعضی دیگر او را از یاران امام موسی کاظم (علیه‌السّلام) بر شمرده‌اند. وی در اصل کوفی و ساکن مدائن بود. نجاشی می‌نویسد که ابوالفضل عمار بن موسی ساباطی از موالی بود و دو برادر او یعنی قیس و صباح از حضرت امام جعفر صادق (علیه‌السّلام) روایت می‌‏کردند. کشّی می‌نویسد او از اصحاب حضرت رضا (علیه‌السّلام) بود و فطحی به‌ شمار می‌‏رفت. بعضی از محدثان او را ضعیف و فاسدالمذهب دانسته‏‌اند. مقریزی «عماریه» را از شیعیان بنی‌العباس ذکر کرده و ابن حزم می‏‌نویسد که فرقه‏‌ای از شیعیان بنی‌عباس قائل به‌ نبوت عمّار نامی ملقب به‌ «خدّاش» شدند و اسد بن عبداللّه برادر خالد بن عبداللّه القسری‏ خداش را دستگیر کرده به‌ قتل رساند. البته به‌ نظر می‌رسد عماری که نامش در عبارت اخیر آمده، غیر از عمار نخستین است که از شیعیان «فطحی» بوده است .

جستارهای وابسته

• افطحیه
• معمریه

منابع

• محمدجواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 ش، چ دوم، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 14 آبان 1404 ش.

• سعد بن عبدالله اشعری قمی، المقالات و الفرق، تحقیق محمدجواد مشکور، چاپ تهران، سال 1963 م، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 14 آبان 1404 ش.

• ابوالحسن اشعری، مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، چاپ مصر، جلد اول، سال 1950 م، جلد دوم سال 1954 م، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 14 آبان 1404 ش.

• شیخ طوسی، رجال الطوسى، تحقیق سید محمد صادق بحر العلوم، نجف، سال 1937 م، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 14 آبان 1404 ش.

• عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، الفرق بین الفرق، به‌ اهتمام محمد زاهد بن حسن الکوثرى، چاپ قاهره، سال 1948 م

• ابن حزم اندلسی، الفصل فى الملل و الاهواء و النحل، چاپ مصر، سال 1347 ق، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 14 آبان 1404 ش.