نعمانیه

نعمانیه‏ از فرقه‌های شیعه و پیرو «ابوجعفر محمد بن نعمان احول» معروف به مؤمن‌الطاق ‏اند.

نعمانیه‏
نام رایج	نعمانیه
موسس	«ابوجعفر محمد بن نعمان احول» معروف به مؤمن الطاق‌
عقیده	1.حركات بندگان، همان افعال آفریدگان است،2. خداوند نوری از نورها به صورت آدمی است.

تاریخچه

نوشته‌اند که مؤمن الطاق از چهره‌های معروف شیعی ساکن در كوفه و از یاران امام صادق (علیه‌السّلام) بود. شیخ طوسی گاهی او را از یاران جعفر بن محمد (صادق‌) (علیه‎السّلام) و گاهی از اصحاب امام موسی كاظم (علیه‎السّلام) شمرده است و می‌گوید که مخالفانش به او شیطان‌الطاق لقب داده‌اند. وی در طاق محامل در كوفه دكان داشت و شیخ طوسی و نجاشی از وی كتاب‌های بسیاری روایت كرده‏‌اند. ابوالحسن اشعری از این فرقه به عنوان شیطانیه نام می‌برد و می‌نویسد: آنها معتقد بودند كه خداوند در نفس خود جاهل نیست، ولی عالم به اشیاء است و آنها را تقدیر و اراده می‌كند ولی پیش از آنكه آنها را تقدیر و اراده كند، علم به آنها نداشته است. عبدالقاهر بغدادی می‏‌نویسد: مؤمن‌الطاق رشته امامت را از علی (علیه‎السّلام) به فرزندش موسی بن جعفر (علیه‎السّلام) كشانید و از «قطعیه» بود.

اعتقادات

مومن‌الطاق معتقد بود که حركات بندگان همان افعال آفریدگان است، زیرا خداوند به آنها امر به فعل كرده است و نیز گفتند که معارف همه اضطراری است. شهرستانی نقل می‌کند که مؤمن‌الطاق می‌گفت که خداوند نوری از نورها و به صورت آدمی است.

آثار

نعمان دارای آثار مختلفی بود. او کتابی به نام افعل و لا تفعل نوشته است. فرقه‌‏های بزرگ عالم به چهار گروه تقسیم می‌شوند. 1. قدریه، 2. خوارج، 3.عامه (سفیان)، 4. شیعه نام دیگر کتاب‌های نعمان از قرار زیر است. کتاب الاحتجاج فی امامة امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) کتاب بر رد خوارج. مناظرات با ابی‌حنیفه و مرجئة. کتاب الامامة. کتاب المعرفة. کتاب الرد علی المعتزلة فی امامه المفضول. کتاب الجمل فی امر طلحه و الزبیر و عائشة. کتاب اثبات الوصیة.