پرش به محتوا

رشیدیه

از ویکی‌وحدت
رشیدیه ( عشریه)
نامرشیدیه ( عشریه)
نام رایجرشیدیه
موسسرشید طوسی

رشیدیه‏ از شاخه‌های فرقه خوارج و قسم پنجم از ثعالبه و از پیروان شخصی به نام رشید طوسی هستند. محمدبن عبدالکریم شهرستانی این فرقه را رشیدیه و اصحاب‌ رشید‌ طوسی نوشته و آنان را «عشریه» نیز خوانده است. رشیدیه با تکیه بر مسائل فقهی و اقتصادی، با اهل‌سنت مخالفت می‌کردند[۱].

وجه تسمیه به عشریه

فرقه رشیدیه به عشریه نیز معروف بودند، از این‌جهت که در زکات به جای پرداخت یک‌دهم از محصولی که با آب نهر و رود آبیاری می‌شده، یک‌بیستم از محصول را پرداخت می‌کرده‌اند[۲][۳][۴].

عقاید

رشید معتقد بود از زکات زمین‌هایی ‏که با آب چشمه‌سار و رودها سیراب شود، نیم‌عشر و زمین‌هایی که با آب باران سیراب شود، یک‌عشر کامل باید گرفت. زیاد‌ بن‌ عبدالرحمن که خود از فقهای ثعالبه و از خوارج بود، با وی مخالفت کرد و گفت از زکات زمین‌هایی که با چشمه‌سار و رودخانه‌ها سیراب شود، باید عشر‌کامل گرفت[۵][۶][۷][۸]. اضافه بر‌ این، می‌توان گفت که رشیدیه چون از شاخه‌های ثعالبه هستند، از این‌جهت، تابع عقاید ایشان نیز می‌باشند. از جمله اینکه گرفتن زکات از بندگان (بردگان) وقتی که دیگر بی‌نیاز شدند یا دادن زکات به آنها وقتی که محتاج شدند، جایز است[۹][۱۰]. همچنین گفته شده است که این فرقه همچون ثعالبه، منکر قضا‌ و‌ قدر الهی بودند[۱۱][۱۲][۱۳]. همچنین باور داشتند که کودکان در عذاب پدران‌شان شریک‌اند[۱۴].

پانویس

  1. محمدجواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 ش، چ دوم، ص 203، با ویرایش و اصلاح عبارات.
  2. ابوالحسن اشعری، مقالات الاسلامییّن، چاپ هلموت ریتر، ویسبادن ۱۴۰۰/۱۹۸۰، ج ۱، ص ۹۹-۱۰۰.
  3. عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، الفرق بین الفرق، بیروت، انتشارات دارالکتب العلمیة، (بی‌تا)، ج ۱، ص ۸۲.
  4. محمد‌ بن‌ عبدالکریم شهرستانی، الملل و النحل، بیروت، سال ۱۴۰۶ ق، ج ۱، ص ۱۳۲.
  5. محمدجواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 ش، چ دوم، ص 203، با ویرایش و اصلاح عبارات.
  6. محمد بن عبدالکریم شهرستانی، الملل و النحل، ترجمه افضل‌الدین صدر ترکه اصفهانی، با تصحیح سید محمدرضا جلالی نایینی، چاپ تهران، سال 1321 ش، ص 119.
  7. عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، الفرق بین الفرق، با اهتمام محمد زاهد بن حسن الکوثری، چاپ قاهره، سال 1948 م، ص 61.
  8. عبدالرزاق رسعنی، مختصر الفرق بین الفرق، با اهتمام فیلیپ خوری هیتی، چاپ مصر، سال 1924 م، ص 87.
  9. ابوالحسن اشعری، مقالات الاسلامییّن و اختلاف المصلین، چاپ هلموت ریتر، ویسبادن، سال 1980 م، ج ۱، ص ۹۸.
  10. محمد بن عبدالکریم شهرستانی، الملل و النحل، بیروت، سال ۱۴۰۶ ق، ج ۱، ص۱۳۱.
  11. ابن جوزی، تلبیس ابلیس، بیروت، سال 1368 ق، ج ۱، ص۲۰.
  12. محمودطاهر غزالی (نظام)، رسالة معرفة المذاهب، ج ۱، ص ۸۰.
  13. هفتاد و سه ملت یا اعتقادات مذاهب، رساله‌ای در فرق اسلام از آثار قرن هشتم هجری، با کوشش محمدجواد مشکور، تهران، انتشارات عطایی، سال ۱۳۳۷ ش، ص ۴۱.
  14. ابوالحسن اشعری، مقالات الاسلامییّن، چاپ هلموت ریتر، ویسبادن ۱۴۰۰/۱۹۸۰، ج ۱، ص۱۰۰.