رشیدیه

    از ویکی‌وحدت
    رشیدیه ( عشریه)
    نامرشیدیه ( عشریه)
    نام رایجرشیدیه
    موسسرشید طوسی

    رشیدیه‏ از شاخه‌های فرقه خوارج و قسم پنجم از ثعالبهو از پیروان شخصی به نام رشید طوسی هستند. محمدبن عبدالکریم شهرستانی این فرقه را رشیدیه و اصحاب‌ رشید‌ طوسی نوشته و آنان را «عشریه» نیز خوانده است. رشیدیه با تکیه بر مسائل فقهی و اقتصادی، با اهل‌سنت مخالفت می‌کردند[۱].

    وجه تسمیه به عشریه

    فرقه رشیدیه به عشریه نیز معروف بودند، از این جهت که در زکات به جای پرداخت یک‌دهم از محصولی که با آب نهر و رود آبیاری می‌شده ــ چنان‌که نظر زیاد بن‌عبدالرحمان، فقیه ثعالبه نیز بوده است ــ یک بیستم از محصول را پرداخت می‌کرده‌اند، چرا که زیاد‌بن‌عبدالرحمان تَبَرّی از کسانی را که یک بیستم می‌پرداخته‌اند، روا نمی‌دانسته است[۲][۳][۴].

    عقاید

    رشید معتقد بود از زکات زمین‌هایی ‏که با آب چشمه‌سار و رودها آبیاری شود، نیم‌عشر و زمین‌هایی که با آب باران سیراب شود، یک عشر کامل باید گرفت. زیاد‌بن‌عبدالرحمن که از خوارج بود، با وی مخالفت کرد و گفت از زکات زمین‌هایی که با چشمه‌سار و رودخانه‌ها آبیاری شود، باید عشر‌کامل گرفت[۵][۶][۷][۸]. اضافه بر‌این، می‌توان گفت که رشیدیه چون از شاخه‌های ثعالبه هستند، از این‌جهت، تابع عقاید ایشان نیز می‌باشند. از جمله اینکه گرفتن زکات از بندگان (بردگان) وقتی که دیگر بی‌نیاز شدند یا دادن زکات به آنها وقتی که محتاج شدند، جایز است[۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶].

    پانویس

    1. محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 ش، چ دوم، ص 203، با ویرایش و اصلاح عبارات.
    2. اشعری،علی‌بن‌اسماعیل، مقالات الاسلامییّن، چاپ هلموت ریتر، ویسبادن ۱۴۰۰/۱۹۸۰، ج۱، ص۹۹-۱۰۰.
    3. عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، الفرق بین الفرق، بیروت، انتشارات دارالکتب العلمیة، (بی تا)، ج ۱، ص ۸۲.
    4. محمد‌بن‌عبدالکریم شهرستانی، الملل و النحل، بیروت، سال ۱۴۰۶ ق، ج ۱، ص ۱۳۲.
    5. محمد جواد مشکور، همان.
    6. شهرستانی محمد بن عبدالکریم شهرستانی، همان، ترجمه افضل الدین صدر ترکه اصفهانی، با تصحیح سید محمد رضا جلالی نائینی، چاپ تهران، سال 1321 ش، ص 119.
    7. عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، همان، با اهتمام محمد زاهد بن حسن الکوثری، چاپ قاهره، سال 1948 م، ص 61.
    8. عبدالرزاق رسعنی، مختصر الفرق بین الفرق، با اهتمام فیلیپ خوری هیتی، چاپ مصر، سال 1924 م، ص 87.
    9. ابوالحسن اشعری، مقالات الاسلامییّن و اختلاف المصلین، چاپ هلموت ریتر، ویسبادن، سال 1980 م، ج ۱، ص ۹۸.
    10. محمد بن عبدالکریم شهرستانی، الملل و النحل، بیروت، سال ۱۴۰۶ ق، ج ۱، ص۱۳۱.
    11. همچنین گفته شده است که این فرقه همچون ثعالبه، منکر قضا‌و‌قدر الهی بودند.
    12. ابن جوزی، تلبیس ابلیس، بیروت، سال 1368 ق، ج ۱، ص۲۰.
    13. محمودطاهر غزالی (نظام)، رسالة معرفة المذاهب، ج ۱، ص۸۰.
    14. هفتاد و سه ملت یا اعتقادات مذاهب، رساله‌ای در فرق اسلام از آثار قرن هشتم هجری، با کوشش محمدجواد مشکور، تهران، انتشارات عطایی، سال ۱۳۳۷ ش، ص ۴۱.
    15. همچنین باور داشتند که کودکان در عذاب پدران‌شان شریک‌اند.
    16. ابوالحسن اشعری، همان، ص۱۰۰.