جازمیه
| جازمیه | |
|---|---|
 | |
| نام | جازمیه |
| موسس | جازمبنعلی |
| عقیده | 1. ملاک ایمان و کفر بندگان؛ لحظات پایانی عمر وی است. 2. استطاعت( قدرت بر انجام فعل) قبل از فعل معنا ندارد، بلکه استطاعت باید همواره همراه با فعل باشد. 3. آفریدگاری جز خداوند نیست و جز اراده او اراده دیگری وجود ندارد. |
جازمیه، شاخهای از فرقه «خوارج» هستند. نام این فرقه در برخی از منابع حازمیه و در برخی دیگر «جازمیه» آمده است.
پیشینه
«جازمیه» اصحاب «جازمبنعلی» و در کتاب التعریفات میرسیدشریف جرجانی پیروان جذمبنعاصم شناخته و با «شعیبیه» همداستان شدند.
اعتقادات
عبدالقاهر بغدادی مینویسد که بیشتر «عجارده» سیستان، پایبند این آییناند و درباره قدر، استطاعت و اراده خداوند مطابق با روش اهلسنت رفتار میکنند و معتقدند که آفریدگاری جز خداوند نیست و جز اراده او اراده دیگری وجود ندارد. همچنین از نگاه آنان، استطاعت( قدرت بر انجام فعل) قبل از فعل معنا ندارد، بلکه استطاعت همواره همراه فعل است[۱]. جازمیه بهسبب داشتن این عقاید، دو فرقه دیگر از عجارده یعنی میمونیه و حمزیه را که در باب قدر و استطاعت مخالف ایشان و همعقیده با معتزله بودند تکفیر کردند[۲][۳].
شاخصههای ایمان و کفر
در نگاه جازمیه، ملاک ایمان و کفر بندگان لحظات پایانی عمر است. آنها معتقدند که خداوند بندهای را دوست دارد که به او ایمان آورد اگرچه بیشتر زندگانیاش را در حال کفر گذرانده باشد. اما اگر بندهای در پایان عمر خود به کفر گراید، اگرچه بیشتر زندگانیاش را در حال ایمان سپری کرده باشد، اما نزد خداوند کافر خواهد بود[۴][۵][۶][۷].
این رأی به نظر اهلسنت در خصوص «موافات» در ایمان و کفر، نزدیک است[۸]. بر اساس قول به موافات، اگر فردی فقط در دورهای از حیات خود به خداوند ایمان داشته باشد، هنگام مرگ با ایمان از دنیا خواهد رفت و برعکس، اگر کسی در حال کفر بمیرد معلوم میشود که در هیچ دورهای از زندگیش مؤمن نبوده است[۹].
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ محمدجواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 ش، چ دوم، ص 135، با ویرایش و اصلاح عبارات.
- ↑ عبدالقاهر بنطاهر بغدادی، الفرق بین الفرق، قاهره، بیتا، ص ۹۵-۹۶.
- ↑ همان، ص ۹۸.
- ↑ محمدجواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، سال 1372 ش، چ دوم، انتشارات آستان قدس رضوی، ص 135، با ویرایش و اصلاح عبارات.
- ↑ ابو الحسن اشعری، مقالات الاسلامیّین و اختلاف المصلّین، قاهره .
- ↑ عبدالکریم شهرستانی، الملل و النحل، قاهره، انتشارات محمدبنفتح الله بدران، چاپ افست قم، سال ۱۳۶۷ ش،ج ۱، ص ۱۱۸.
- ↑ فخررازی، اعتقادات فرق المسلمین و المشرکین، قاهره، انتشارات عبدالرؤوف سعد و مصطفی هواری، ص۶۰، پانویس ۴.
- ↑ عامر نجار، الخوارج عقیدة و فکراً و فلسفة، بیروت، سال 1406 ق، ج ۱، ص ۶۱.
- ↑ شیخ مفید، اوائل المقالات، بیروت، انتشارات ابراهیم انصاری زنجانی خوئینی، سال 1414 ق، ج ۱، ص ۸۳.
