احمدیه (قادیانیه)

احمدیه (قادیانیه)
موسس	غلام احمد قادیانى
عقیده	1. حضرت عیسی (علیه‌السّلام) روى صلیب از دنیا نرفت، بلکه بى‌هوش شده و پایین آورده شد و هنگامى‌که جراحت‌هاى او بهبود یافت، به هند مهاجرت کرد و پس از مدتى با مرگ طبیعى از دنیا رفت. 2. قبر مسیح (علیه‌السّلام) نزدیک خطه پنجاب در سرینگر کشمیر واقع است. 2. حکم جهاد مخصوص دوران صدر اسلام است و اکنون زمان جهاد با شمشیر گذشته است و هنگامه جهاد با قلم و دعوت است. از این‌رو، حتى امام مهدى (عجل الله تعالی فرجه الشریف) هنگام ظهور با شمشیر به جنگ کفار نمى‌رود. 3. در نماز جماعت، اقتدا به غیر احمدیه حرام است. 4. تزویج دختر احمدیه با غیر احمدیه حرام است، اما مرد احمدى مى‌تواند با دختر غیر احمدیه ازدواج کند. 5. نماز بر جنازه مسلمان غیر احمدى ممنوع است.

احمدیه، فرقه‌اى نو‌ظهور و تجدید‌نظر‌طلب در عقاید و احکام اسلامی است که محل پیدایش آن به منطقه شبه قاره برمی‌گردد.

موسس فرقه

مؤسس این فرقه غلام احمد قادیانى است. غلام احمد در سال 1839 میلادی در روستایى به نام قادیان از شهرستان گرداس پور پنجاب از توابع هند متولّد شد و در سال 1908 میلادی در شهر لاهور در پاکستان از دنیا رفت و جسد او به قادیان منتقل و در آنجا به خاک سپرده شد.

غلام احمد بیشتر وقت خود را صرف فراگیرى علوم اسلامى، مباحث علمى‌ و موعظه مردم مى‌کرد. منطق، فلسفه، علوم دینى و ادبى را نزد استادان خود فرا گرفت و علم طبابت را نزد پدرش که طبیب ماهرى بود آموخت. وى زمانى که کشیش‌های مسیحى به تبلیغات گسترده‌اى در شبه قاره هند اقدام کرده بودند، به مبارزه با آنها پرداخت و در‌این‌باره کتاب براهین احمدیه را به نگارش درآورد.

از غلام احمد بیش از هفتاد جلد کتاب، رساله و مقاله به زبان اردو، عربى و فارسى بر جاى مانده است که در مجموعه‌اى به نام موسوعه روحانى خزائن در بیست و دو جلد گردآورى شده و توسط پیروان وى در پاکستان به چاپ رسیده است. برخى از مهم‌ترین کتاب‌هاى وى عبارتند از:

1. براهین احمدیه در اثبات حقانیت قرآن؛
2. پیامبر و دین اسلام سیرة الابدال درباره علامات و نشانه‌هاى عبادالرحمان؛
3. مواهب الرحمان در بیان معجزات و عقاید غلام احمد و حمایت‌هاى الهى از وى؛
4. نجم الهدى در معرفى غلام احمد و دلایل دعوت و بعثت وى؛
5. حقیقة المهدى حاوى دلایل مسیح و مهدى بودن غلام احمد؛
6. لُجّة النور مشتمل بر رساله‌ها و نامه‌هاى وى براى علماى عرب، شام، عراق و خراسان؛
7. خطبة الهامیه: بیانگر الهامات و وحى خداوند بر او و مطالبى در مورد دلایل بعثت وى و این که او مسیح موعود است؛
8. اعجاز مسیح در تفسیر سوره حمد؛
9. کتاب تبلیغ اسلام احمدیه حاوى نامه‌هاى وى به بزرگان عرب، فارس و تأیید دولت انگلستان، تبلیغ، دعوت و پذیرش مردم درباره سخنان و ادعاهاى وى.

تاریخ پیدایش

تاریخ پیدایش احمدیه به سال 1889 میلادی بر مى‌گردد که وى در چهل سالگى اعلام کرد که مورد وحى و الهام الهى قرار دارد و از کسانى است که خداوند هر صد سال یکى را برمى‌انگیزد تا دین اسلام را تجدید کند و ادعا کرد که از طرف خداوند مأمور است از مردم بیعت بگیرد. وى معتقد بود مخالفانش به صورت غیر طبیعى کشته شده و هنگامى‌که بیمارى طاعون انتشار یافته بود، به واسطه او بیماران به صورت معجزه‌آسا شفا یافتند و این امور را دلیل بر حقانیت خود مى‌دانست. غلام احمد پذیرفت که بیشتر عمر خود را در تأیید و پیروزى دولت انگلستان سپرى کرده است و در زمان استعمار هندوستان توسط انگلیس چندین رساله و کتاب در تجلیل و حمایت از دولت انگلستان تالیف کرد.

ارتباط با دولت انگلستان

وى بر این باور بود که دولت بریتانیا همه اقشار مردم را از جهت حریت و آزادى با دیده یکسان مى‌بیند و در این باب کمال انصاف و دادگرى را رعایت مى‌کند، ملت‌ها در زیر سایه رأفت آنها به آرزوى خود رسیده‌اند و از وقتى که دست به دامان آنان زده‌اند در راحتى به‌ سر مى‌بردند. بدین‌جهت براى سران و بزرگان انگلیس دعا مى‌کرد و اطاعت از دولت انگلستان را واجب مى‌دانست.

او در کتاب حقیقة المهدى احمدیه مدعى است که اگر ترس از شمشیر دولت بریتانیا نبود، وى را مى‌کشتند. بنابراین، او از دولت بریتانیا سپاسگزار بود. این ارتباط و دلبستگى بعد از غلام احمد نیز ادامه داشت تا جایى که خلیفه دوم این فرقه، بشیرالدین محمود احمد کتابی به نام تحفه شاهزاده ویلز به پادشاه انگستان ویلز نجل جورج پنجم به نگارش درآورد و به وى هدیه داد. اما رهبران کنونى این فرقه خود را مخالف انگلستان، آمریکا و اسرائیل مى‌دانند و معتقدند هیچ‌گونه تفاهمى در گذشته و حال با انگلستان نداشته و ندارند.

مرگ غلام احمد و خلافت نور‌الدین بهیروى

پس از مرگ غلام احمد در سال 1908 میلادی، حکیم نور‌الدین بهیروى از شاگردان غلام احمد به عنوان جانشین و خلیفه اول غلام احمد معرفى شد. وى پس از شش سال رهبرى فرقه در سال 1914 میلادی درگذشت.

ایجاد اختلاف در خلافت فرقه

پس از فوت وى در فرقه احمدیه اختلاف و انشعاب پدید آمد. عده اندکى به محمد على لاهورى روى آوردند که به انجمن لاهوریه و مجددیه معروف شدند. محمد على لاهورى داراى تألیفات فراوانی از جمله ترجمه قرآن به زبان انگلیسى است. انجمن لاهوریه معتقدند غلام احمد هیچ‌گاه مدعى پیامبرى نبود و تنها خود را مجدد دین اسلام معرفى کرد.

خلافت میرزا بشیر‌الدین محمود احمد

اما اکثر قادیانى‌ها ریاست میرزا بشیر‌الدین محمود احمد فرزند بیست و پنج ساله غلام احمد را پذیرفتند و بر اعتقاد به مهدویت و مسیح بودن غلام احمد باقى ماندند. مرکز این فرقه ابتدا در قادیان بود و بعد از تشکیل دولت پاکستان، به این کشور منتقل و در قصبه ربوه استقرار یافت.

خلافت محمود احمد

محمود احمد به عنوان خلیفه دوم احمدیه تا سال 1965 میلادی به مدت پنجاه و یک سال رهبرى جنبش را به عهده داشت. از جمله کتاب‌هاى وى تفسیر کبیر قرآن است. بعد از محمود احمد، فرزندش میرزا نصیر احمد به جاى وى خلافت را به عهده گرفت و در سال 1982 میلادی درگذشت. سپس میرزا طاهر احمد، پسر عموى میرزا نصیر احمد، خلیفه چهارم فرقه احمدیه شد که تاکنون خلافت این فرقه را در انگلستان به عهده دارد و در مسجد الفضل لندن به اقامه نماز جماعت و جمعه مى‌پردازد.

عقاید غلام احمد قادیانى

عقاید غلام احمد قادیانى را مى‌توان در محورهاى ذیل خلاصه کرد:

1. حضرت عیسی (علیه‌السّلام) روى صلیب از دنیا نرفت، بلکه بى‌هوش گردیده و پایین آورده شد و هنگامى‌که جراحت‌هاى او بهبود یافت به هند مهاجرت کرد وپس از مدتى با مرگ طبیعى از دنیا رفت. قبر مسیح (علیه‌السّلام) نزدیک خطه پنجاب در سرینگر کشمیر واقع است. اعتقاد مسیحیان به رستاخیز عیسی در آخرالزمان را قبول ندارد، از این‌رو، احادیث مربوط به رجوع دوباره عیسی مسیح را تأویل کرده و گفته است منظور خود عیسی نیست بلکه فردى شبیه به عیسی و تجلى اوست. به دلیل ضلالت بیش از حد مسیحیان و انحراف مردم از دین حق و فراگیرى فساد، تباهى، ظلم و دروغ در سراسر جهان، خداوند حضرت عیسی (علیه‌السّلام) را از فتنه‌هاى امتش مطلع کرد و وقتى حضرت مسیح (علیه‌السّلام) فهمید امتش همه اهل زمین را هلاک و از راه حق دور مى‌کنند، ناراحت شد و براى کمک به ستم‌دیده‌ها و مظلومان، نائبى از خداوند درخواست کرد که متحد و مشابه با حقیقت و جوهر او و به رنگ اعضا و جواهرش باشد و خداوند نیز وى را (غلام احمد قادیانى) به نیابت حضرت مسیح (علیه‌السّلام) انتخاب کرد، تا صلیب را که مسیحیان تعظیم و تمجیدش مى‌کنند بشکند و خنزیر را بکشد..
2. غلام احمد احادیثى که درباره مهدى موعود آمده و ایشان را از اولاد فاطمه دختر پیامبر معرفى مى‌کند ضعیف مى‌داند. غلام احمد با توجه به حدیثى که در بعضى از کتب اهل سنت آمده و اکثر علماى اهل سنت آن را معتبر نمى‌دانند بر این عقیده است که مهدى و عیسی یکى مى‌باشند.
3. غلام احمد قادیانى در مورد مبعوث بودنش از جانب خداوند در مراحل مختلف، ادعاهاى گوناگونى را مطرح کرده است. ابتدا وی بدون ادعاى نبوت یا ولایت مدعى شد که از جانب خداوند به او الهام مى‌شود. پس از مدتى قائل شد که خداوند هر صد سال یک بار کسى را برمى‌انگیزد تا دین این ملت را تجدید کند. سپس مدعى شد همچنان که سلسله نبوت بر پیامبر اسلام خاتمه یافته سلسله ولایت نیز بر وى خاتمه یافته است. وى خود را خاتم اولیاء معرفى نمود و این که هیچ و ولی‌ای بعد از او نیست، مگر آن که بر عهد او باشد. وى معتقد است همچون سلسله‌هاى خلافت بنى اسرائیل، در اسلام هم خلافت خواهد بود. از آنجا که خداوند او را از نام خلیفه‌هاى قبلى آگاه نکرده است، نام آنها را نمى‌داند و اجمالاً به آنها ایمان دارد. تا این مرحله، او خود را نبى نمى‌دانست، اما خود را محدث و کلیم اللّه مى‌شمرد. پس از چندى مدعى شد فرشته وحى بر او نازل مى‌شود و زمان نزول وحى بر او به اندازه زمان نزول وحى بر رسول خداوند است. او در آخرین مرحله ادعاى خود، معتقد شد که عنایات الهى اقتضا کرده نبى یا محدثى را مبعوث کند که به دین الهى خدمت کند، آن هم در وقت ضرورت که همه جا را فساد و تباهى فراگرفته است. او خود را نبى مبعوث دانست. مراد غلام احمد از لفظ ختم نبوت، کمالات نبوت بود. او خود را کاملاً مطیع قرآن و شریعت پیامبرى مى‌دانست.
4. احمدیه معتقدند حکم جهاد مخصوص دوران صدر اسلام است، چرا که تعداد مسلمانان اندک بود و آنان براى حفظ جان خود ناگزیر به جنگیدن با مخالفان بودند. اکنون زمان جهاد با شمشیر گذشته است و هنگامه جهاد با قلم و دعوت است. از این‌رو حتى امام مهدى هنگام ظهور با شمشیر به جنگ کفار نمى‌رود.

برخى از احکام ویژه قادیانیه

• در نماز جماعت اقتدا به غیر احمدیه حرام است .
• تزویج دختر احمدیه به غیر احمدیه حرام است، اما مرد احمدى مى‌تواند دختر غیر احمدیه را به ازدواج خود درآورد.
• نماز بر جنازه مسلمان غیر احمدى ممنوع است .
• پیروان احمدیه درصدى از اموال خود را باید به عنوان زکات به رهبر خود بپردازند.

فعالیت‌های تبلیغی فرقه احمدیه

فرقه احمدیه فعالیت و تبلیغات گسترده‌اى دارند، از جمله:

• بنا کردن هزاران مسجد در سراسر جهان.
• تألیف و ترجمه کتب و قرآن به بیش از ده‌ها زبان زنده دنیا.
• کمک‌هاى مادى، علمى‌ و بهداشتى که بیشترین فعالیت‌هاى آنان در این زمینه در کشورهاى فقیر از جمله در کشورهاى آفریقایى متمرکز است. به عنوان نمونه بسیارى از مدارس اسلامى موجود در فریتاون سیرالئون توسط احمدیه بنا و اداره مى‌شود. هشتاد مسجد بزرگ و کوچک، چهار بیمارستان مجهز با دکتر و جراح معتقد به این فرقه و چندین درمانگاه در این کشور به این فرقه متعلق است.
• تصدى پست‌ها و مسئولیت‌ها در مراکز علمى، فرهنگى، سیاسى و اقتصادى کشورها؛ به عنوان نمونه وزیر امور خارجه سابق پاکستان، چندین وزیر و معاون وزیر در بعضى کشورهاى آفریقایى وابسته به این فرقه بوده‌اند .
• اعـزام مبلـغ فـرقـه به کشورهاى مختلف.
• تأسیس شبکه ماهواره‌اى در لندن که هر روز به چندین زبان برنامه پخش مى‌کند.
• فعـالیت هـاى مطبـوعاتى و اداره چنـدین سایت اینترنتى به بیش از ده زبان زنده دنیا.

مجله‌ها و نشریه‌ها

بـرخـى از مهـم‌ترین مجله‌ها و روزنامه‌هاى ایـن فرقه عبارت‌اند از: مجله ماهانه التقوى به زبان عربى؛ مجله مقارنه الادیان (Reviwe of Religions به زبان انگلیسى ; مجله الرساله (Lemessage به زبان فرانسه؛ مجله Derislas به زبان آلمانى؛ مجله Sinar Islam به زبان اندونزیایى؛ روزنامه الاسلام؛ روزنامه الفضل الیومیه به زبان اردو؛ هفته نامه الفصل الاسبوعیه العالمى‌به زبان اردو؛ هفته نامه بدر به زبان اردو.

تعداد پیروان

رهبران احمدیه تعداد پیروان خود را در سال (2000 میلادى) 41 میلیون نفر و در سال (2002) 81 میلیون نفر اعلام کردند. با توجه به افزایش چهل میلیونى این آمار در ظرف دو سال، در صحت آن تردید وجود دارد.

اختلاف با همه مذاهب اسلامى

اعتقادات غلام احمد درباره حضرت مسیح (علیه‌السّلام) و مهدى موعود (عجّل‌الله تعالی فرجه‌الشّریف) و دعاوى او درباره ملهم بودن از جانب خداوند و مأموریت ویژه براى تجدید اسلام و دیگر عقاید و دعاوى او با معتقدات و باورهاى شریعت و موضوعات مورد اجماع مسلمانان مخالف است. بدین‌جهت، همه مذاهب اسلامى‌ ادعاى میرزا غلام احمد را رد کرده و صدها کتاب، مقاله، فتوا و سخنرانى و تجمع بر ضد این فرقه در اکثر کشورهای اسلامی نوشته و منتشر شده است.

کتاب‌هایی علیه فرقه احمدیه

از جمله کتاب‌هاى منتشر شده عبارت‌اند از: القادیانى و القادیانیه (جمعى از علماى پاکستان)؛ دفع اوهام توضیح المرام فى الرد على القادیانیة به قلم شیخ سلیمان ظاهر عاملى؛ موقف الامة الاسلامیة من القادیانیه (جمعى از نویسندگان) و....؛ در سال 1363هـ. ق از سوى تمام علماى مذاهب اسلامى‌در شبه قاره هند، فتواى تکفیر قادیانى‌ها صادر شد؛

کنفرانس مکه و تکفیر احمدیه

در سال 1394 قمری (1974 میلادی) گردهم‌آیی بزرگى با شرکت علماى تمام مذاهب و فرق اسلامى‌ در مکه مکرمه تشکیل گردید و طى بیانیه‌اى، فرقه احمدیه تکفیر گردید و وجود آن خطر بزرگى براى اسلام دانسته شد.