حماریه (معتزله)
| حماریه (معتزله) | |
|---|---|
 | |
| موسس | منسوب به مروان حمار |
| عقیده | تناسخ ؛ مسخ |
حماریه از فرق «معتزله» بودند که در عسکر‌مکرم (از نواحی شوشتر خوزستان) زندگی می‌کردند.
موسس فرقه
پایه‌گذار این فرقه دقیقاً مشخص نیست؛ ولی ظاهرا این فرقه به مروان بن محمد ملقب به مروان حمار آخرین خلیفه بنی‌امیه منسوب است. محمد‌بن‌اسحاق الندیم در «الفهرست ص 338» نوشته است که: مروان‌بن‌محمد، زندیق و شاگرد جعد‌بن‌درهم- نقش بزرگی در ایجاد این فرقه داشته است[۱]. می‌توان گفت که افرادی چون سلیمان ضمیری و خالد‌بن‌عبدالله نیز در تاسیس این فرقه نقش داشتند.
تاریخچه
در منابع مورد دسترس مذاهب‌اسلامی، فقط به بیان نام این فرقه بدون اشاره به‌دلیل آن، اکتفا شده است[۲]. با این‌حال، اشخاصی چون عبدالکریم شهرستانی ، ابن حزم و ابن جوزی در آثار خود نامی از این فرقه نیاوردند.
اعتقادات
حماریه نیز چون دیگر فرقه‌ها دارای اعتقادات مختلفی بودند. از جمله به تناسخ اعتقاد داشتند و این اعتقاد را از احمد‌بن‌خابط (خابطیه) و نیز عباد‌بن‌سلیمان الضمری فراگرفتند و گفتند خداوند بعضی از افراد را مسخ کرده و به شکل میمون و خوک در‌آورده و آنان پس از مسخ صورت آدم درآمدند. علاوه باور داشتند که اگر مقداری گوشت را در خاک دفن کنند و آن گوشت به کرم تبدیل شود، کرم‌هایی که به‌وجود می‌آید، آفریننده‌اش انسان است نه خداوند! [۳][۴][۵][۶].
پانویس
- ↑ محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 ش، چاپ اول، ص 165.
- ↑ تقی‌الدین مقریزی، الخطط، ج 2 ص 347.
- ↑ محمد جواد مشکور، همان.
- ↑ عبدالرزاق بن رزق الله الرسعنی، مختصر کتاب الفرق بین الفرق، با اهتمام فیلیپ خوری هیتی، مصر، سال 1924 م، ص 167.
- ↑ عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، الفرق بین الفرق، با اهتمام محمد زاهد بن حسن الکوثری، قاهره، سال 1948 م، ص 142.
- ↑ شهفور اسفرایینی، التبصیر فی الدین، تحقیق شیخ محمد زاهد بن الحسن الکوثری، قاهره، سال 1940 م، ص 82.
