پرش به محتوا

جارودیه

از ویکی‌وحدت
جارودیه
نامجارودیه
موسسابوالنجم زیاد بن منذر عبدی معرف به «ابوالجارود»
عقیدهپیامبر اسلام، امام علی را به وصف امامت منصوص کرده

جارودیه، از فرق «زیدیه» هستند که پیروان «ابوالجارود» یا ابوالنجم زیاد‌بن‌منذر عبدی بودند. ابوالجارود خود از علمای «زیدیه» بود. و برخی با نام «سرحوبیه» از آنها یاد کرده‌اند.

تاریخچه

کشّی می‏‌نویسد: ابوعبداللّه امام جعفر صادق (علیه‌السّلام)، زیادبن‌المنذر اعمی ابوالجارود را ملقب به سرحوب کرد (سرحوبیه) و او را از دروغگویان دانست. نجاشی می‌نویسد که زیاد بن منذر ابوالجارود همدانی الخارقی اعمی کوفی که کور مادرزاد بود از اصحاب ابی‌جعفر امام محمد باقر (علیه‌السّلام) است. مامقانی می‏‌نویسد که زیادبن‌منذر ابوالجارود از مردم خراسان بوده و حضرت امام جعفر صادق (علیه‌السّلام) او را لعنت کرد و فرمود: «انه اعمی القلب و اعمی البصر» یعنی او هم از ظاهر و هم از باطن کور است و او را موثق ندانسته و به سختی‏ نکوهش کرده است[۱].

اعتقادات

جارودیه معتقدند که پیامبر اسلام (صلّی‌الله علیه وآلهامام علی (علیه‌السّلام) را به وصف امامت منصوص کرده است. آنان پس از امامت «زیدبن‌علی‌بن‌الحسین» قائل به امامت محمدبن عبداللّه بن‌حسن بن‌حسن شدند و بعضی از جارودیه معتقدند که او نمرده یا کشته نشده است، بلکه خروج خواهد کرد. بعضی دیگر «قاسم علوی» صاحب طالقان و ری و برخی «یحیی یحیی‌بن‌عمر» صاحب کوفه را امام می‌شمردند. بیشتر جارودیه مانند دیگر «زیدیه» معقتدند که هر فاطمی که شمشیر برکشد و قیام کند و سپس مردم را به دین و تقوا دعوت نماید، او امام است.

پیشتر گفته شد که یکی از ائمه «جارودیه» محمد‌بن عبداللّه بن‌حسن بن‌حسن بود و می‌گویند ابوحنیفه با وی بیعت کرد. چون این خبر به منصور خلیفه عباسی رسید، وی را زندانی کرد تا از دنیا رفت. بعد از مرگ محمد‌بن عبدالله بن‌حسن بن‌حسن، «جارودیه» به امامت محمد‌بن قاسم بن‌علی بن‌الحسین بن‌علی صاحب طالقان و ری یقین کردند. وی در ایام معتصم خلیفه عباسی گرفتار زندان شد و از دنیا رفت. پس از وی گروهی از «جارودیه» امامت «یحیی‌بن‌عمر» صاحب کوفه را پذیرفتند. او نیز در زمان مستعین خلیفه عباسی کشته شد و سر او را نزد محمد‌بن عبداللّه بن‌طاهر بردند[۲].

دیدگاه جارودیه درباره مهدویت

ابوعیسی وراق دیدگاه‌های جارودیه را در بارۀ مهدویت به سه دسته تقسیم کرده است:

  1. کسانی که به مهدویت و رجعت محمدبن عبداللّه نفس زکیه (متوفی ۱۴۵) اعتقاد داشته‌اند.
  2. کسانی که به مهدودیت محمدبن قاسم طالقانی (متوفی ۲۱۹) معتقد بودند.
  3. کسانی که یحیی‌بن‌عمر را قائم می‌دانستند و منتظر رجعت وی بودند.

دیگر نویسندگان ملل و نحل چون عبدالقاهر بغدادی، مولف (الفرق بین الفرق) جمال‌الدین محمد‌بن‌حسین بن‌حسن رازی، (مؤلف تبصرة العوام) و عبدالکریم شهرستانی، (مولف الملل و النحل) با تفاوت‌‌هایی این مطالب را نقل کرده‌اند. علی‌بن‌حسین مسعودی نیز به نقل از ابوعیسی وراق، دربارۀ جارودیه و عقیدۀ آنان در این موضوع که امامت محدود به فرزندان امام حسن و امام حسین (علیهماالسّلام) است، مطالب مختصری آورده است.

پانویس

  1. محمد‌جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 ش، چ دوم، ص 135، با ویرایش و دخل و تصرف اندک در برخی از جملات.
  2. همان.