بیهسیه

بیهسیه
نام	بیهسیه
موسس	ابوبیهس‌الهیصم بن‌جابر
عقیده	شاخه ای از خوارج و پیرو تفکر این گروه

بیهسیه‏ شاخه‌ای از خوارج و از پیروان ابوبَیْهَس هَیْصَم‌بن‌جابر ضُبَعی (مقتول در سال ۹۴ هجری قمری) بودند که پس از گذران مدتی، از هم پاشیده و منقرض شدند. در برخی دیگر از منابع آمده است که این فرقه شاخه‌ای از خوارج صُغریّه (یا صُفریّه) بودند.

مؤسس

مؤسس این فرقه، شخصی به نام ابی‌بیهس‌الهیصم بن‌جابر و از بنی‌ضبّه بود.

تاریخچه

نقل شده است که نافع‌بن‌ ازرق، رهبر فرقه خارجی ازارقه نامه‌ای به خوارج بصره از جمله ابوبیهس و عبدالله بن اِباض مرّی می‌نویسد و آنان را به خروج و جهاد دعوت می‌کند. ابوبیهس پس از قرائتِ نامه، ضمن تخطئه عقاید نافع و عبدالله، از همراهی با نافع امتناع و راه خود را از آنان جدا می‌کند و اینگونه فرقه بیهسیه تشکیل می‌شود.

انشعاب بیهسیه

بیهسیه خود به سه شاخه تفسیم شدند:

1. عوفیه؛
2. اصحاب سوال به سر‌کردگی شبیب خارجی؛
3. اصحاب تفسیر که پیرو حکم‌بن‌ مروان بودند.

فرقه عوفیه نیز به دو دسته تقسیم شدند. دسته‌ای از ایشان از کسانی که از «دارالهجرة» به خانه اصلی خود باز می‌‌گشتند و از «جهاد» به حالت «قعود» درمی‌آمدند، بیزاری می‌‌جستند. به عبارت دیگر، کسانی که هجرت می کردند و به اسلام و مسلمانان می‌پیوستند و در جهاد شرکت می کردند، اگر دوباره به زندگی سابق خود باز می گشتند ـ هرچند اسلام خود را حفظ می کردند ـ باز حکم ایشان، حکم بازگشت به کفر بود. اما دسته دیگر از عوفیه معتقد بودند که این امر بر ایشان جایز و حلال است.

اعتقادات

بیهسیه معتقد بودند که هر کسی مرتکب گناه شود، او را نمی‌توان به کفر متهم کرد مگر آنکه او را نزد حاکم برده مجازات کنند، اما قبل از آن نمی‌توان به او مومن یا کافر گفت. برخی از این فرقه معتقد بودند که اگر امام کافر شود، رعیت نیز کافر می‌‏شوند. به اعتقاد آنان، شراب در اصل حلال است و سبب حرمتش مستی است و هر کسی به سبب مستی نماز بخواند و به خداوند دشنام بدهد، نمی‌توان او را حد زد و حتی نمی‌توان او را مجازات کرد و نیز تا زمانی که مست است، نمی‌توان او را تکفیر کرد.

سرانجام

حجّاج در روزگار ولید‌بن عبدالملک در پی این بود تا موسس این فرقه را دستگیر کند، اما او به مدینه فرار کرد. با این‌حال در مدینه توسط عثمان‌بن‌ حیان دستگیر شده به زندان افتاد و به دستور ولید کشته شد.