اخوان المسلمین بوسنی و هرزگوین
جریان شناسی اخوان المسلمین در بوسنی و هرزگوین عنوان مقاله‌ای است که در پژوهشگاه مطالعات تقریبی در موضوع جریان شناسی جهان اسلام به نگارش در آمده است. اخوان‌المسلمین یک جنبش فراملی اسلام‌گرای اهل‌سنت است که در بسیاری از کشورهای عربی طرفدار دارد. جنبش اخوان‌المسلمین، بزرگ‌ترین جنبش اسلام‌گرا در جهان عرب می‌باشد. اخوان المسلمین گروهی سنی‌‌مذهب و دارای تفکرات سلفی و دموکراسی‌خواه هستند. اخوان المسلمین طرفدار تقریب مذاهب اسلامی و از حامیان جمهوری اسلامی ایران بوده و ضد رژیم اسرائیل هستند. جمعیت اخوان المسلمین جهت رسیدن به آرمان‌های دینی و فرهنگی و نظامی و سیاسی به مبارزه مشغول بوده و هستند؛ آنها در برخی از کشورهای اسلامی مانند: ترکیه، سوریه، فلسطین، سودان، یمن، تونس، ایران و اردن فعالیت سیاسی و اعتقادی دارند.
پیشینه و مؤسس
علی عزت بگوویچ در اوایل جوانی که 16 ساله بود. استعداد و عطش او برای اسلام شکوفا شد و با تعدادی از همکارانش یک مدرسه‌ای برای مباحث مذهبی به نام «ملادی مسلمانی» به معنای جنبش جوانان مسلمان تأسیس کرد. در آن زمان او دارای انرژی فکری فراوانی بود که مرتبط با نشاط جوانان بود؛ بنابراین جنبش از بحث به عمل تبدیل شد. انجام کارهای آموزشی و خیریه، ایجاد بخشی برای دختران مسلمان و ارائه خدمات و کمک در طول جنگ جهانی دوم تبدیل شد. بگوویچ به شکل گیری آن کمک کرد، این جنبش به دنبال ایجاد شخصیتی مسلمان بود که بتواند با واقعیت اروپایی همزیستی داشته باشد و این جنبش تحت تأثیر افکار دانشجویان بوسنیایی که در الازهر تحصیل می‌کردند و تحت تأثیر افکار اخوان المسلمین بودند قرار گرفت.
شروع فعالیت
این جنبش به دنبال ایجاد شخصیتی مسلمان بود که بتواند با واقعیت اروپایی همزیستی داشته باشد و این جنبش تحت تأثیر ایده‌های دانشجویان بوسنیایی که در الازهر تحصیل می‌کردند و تحت تأثیر عقاید اخوان المسلمین بودند، قرار گرفت.
این جنبش به نگاهی متوازن نسبت به اسلام رسید، و فعالیت خود را بر اساس آن تنظیم نمود که در آن دوره در جهان اسلام ظهور کرد و تحت تأثیر تجربهً اندونزی و پاکستان قرار گرفت. جنبش برنامه ریزی کرد تا زبان‌های اروپایی را یاد بگیرد تا بتواند ایده‌ها را به زبان خودش بخواند و عزت بگوویچ توانست به سه زبان آلمانی، انگلیسی و فرانسوی تسلط یابد.
جنبش جوانان مسلمان، جوانان مسلمان تحصیل کردهً دانشگاه سارایوو را به خود جذب کرد و آنها معتقد بودند که اسلام را به گونه‌ای به آنها ارائه می‌کند که با الگوی پیشنهادی علمای رسمی مذهبی متفاوت است و در این بین یوگسلاوی در ربیع الثانی 1360هجری قمری (آوریل 1941) تحت سلطه آلمان درآمد. و اندیشه‌های او را گرفت، فاشیسم نازی از طریق جنبش استاشا طرفدار نازی جایگاه خود را در میان جوانان پیدا کرد. جنبش جوانان مسلمان در قبال این عقاید موضع قاطعانه‌ای اتخاذ کرد و خواستار ممنوعیت پیوستن جوانان مسلمان به این جریان شد.
نقش اخوان‌المسلمین در بوسنی و هرزگوین
حقیقت این است که اخوان‌المسلمین نقش بسیار زیادی در حمایت از بوسنی و هرزگوین داشت و اخوان برای رفتن به بوسنی و هرزگوین داوطلب شد و البته آنها مبلغان تمام وقت را به آنجا فرستادند. احزاب متعدد و اخوان شایستگی زیادی داشتند و این دعوت بحمدالله، لطف فراوانی داشت و با وجود تلاش‌های ضعیف و اندک، ثمره بسیار زیادی به بار آورد. برادران ارجمندی که برگشته بودند دیده بودند که مبلغان از آمریکا و آلمان و سوئد و غیره می‌آیند تا مسلمانان را بشارت دهند و بطور کامل مراقب بچه‌های مسلمین باشند، تا بتوانند آنها راجذب کنند.
یکی می‌گوید: من با مسلمانان صحبت می‌کنم و توحید یا نماز را برایشان توضیح می‌دهم و راهب آمریکایی موز و شیرینی می‌آورد و بیشتر به بچه‌ها می‌داد و آنها را با اتوبوس به کلیسا می‌برد و من ایستاده‌ام و صحبت می‌کنم! یک مسلمان چه احساسی دارد؟! اخوان المسلمین در آن ممالک دوردست بیشترین نقش را در تبلیغ داشتند، از این رو خداوند متعال در برابر نیکی‌های بزرگی که برای اسلام کرده‌اند، بهترین پاداش را به آنان عطا فرمود.
نقش جهادی اخوان المسلمین
انتخابات 1990 منجر به تشکیل یک مجلس پارلمانی شد که سه حزب بر اساس قومیتی بر آن تسلط داشتند. آنها اتحادی سست برای بیرون راندن کمونیست‌ها از قدرت تشکیل دادند. کرواسی و اسلوونی سپس اعلام استقلال کردند. جنگ متعاقب آن بوسنی و هرزگوین و سه کشور را تشکیل داد. پس از انتخابات 1990. شاخه بوسنی و هرزگوین از حزب حاکم در کرواسی به نام اتحادیه دموکراتیک کرواسی ایجاد به اصطلاح جامعه کرواسی بوسنی و هرزگوین را اعلام کرد که از نظر سیاسی، فرهنگی و اقتصادی از آن جدا است. کل قلمرو از قلمرو بوسنی و هرزگوین ارتش مخصوص به خود به نام شورای دفاع کرواسی دارد؛ که توسط دولت بوسنی به رسمیت شناخته نشد و دادگاه قانون اساسی بوسنی دو بار جمهوری را نامشروع اعلام کرد، بار اول در 14 سپتامبر 1992 و بار دوم در 20 ژانویه 1994.
حاکمیت بوسنی و هرزگوین در اکتبر 1991 اعلام شد و پس از آن همه پرسی استقلال از یوگسلاوی در فوریه و مارس 1992 توسط اکثریت قریب به اتفاق صرب‌ها تحریم شد. مشارکت در همه پرسی استقلال 63.4 درصد بود و 99.7 درصد از رای دهندگان به نفع استقلال رای دادند. استقلال بوسنی و هرزگوین اندکی پس از آن اعلام شد و پس از یک دوره تنش و تشدید تنش و حوادث نظامی پراکنده، جنگی آشکار در سارایوو در 6 آوریل آغاز شد.
در اوایل مارس 1991 مذاکرات محرمانه‌ای بین فرانجو توجمان و اسلوبودان ملوسویچ برای تقسیم بوسنی بین صرب‌ها و کُروات‌ها انجام شد که به توافقنامه کارادوردوو معروف شد. صرب‌ها پس از از دست دادن کنترل اراضی آن به دنبال اشغال مناطق با اکثریت صرب در شرق غرب بوسنی بودند. در حالی که کروات‌ها به رهبری توجمان به دنبال تامین امنیت بخش‌هایی از بوسنی و هرزگوین به عنوان مناطق کرواسی بودند. سیاست های کرواسی در قبال بوسنی و هرزگوین واضح و شفاف نبود، این کشور به دنبال اجرای هدف توجمان در گسترش مرزهای کرواسی بود. مسلمانان بوسنی تنها گروه قومی وفادار به دولت بوسنی هستند، زیرا نیروهای دولتی بوسنی تجهیزات ضعیفی داشتند و برای جنگ آماده نبودند.
رسمیت یافتن
پس از به رسمیت شناختن بین‌المللی بوسنی و هرزگوین، فشارهای دیپلماتیک برای خروج ارتش خلق یوگسلاوی از مناطق بوسنی افزایش یافت که به طور رسمی انجام شد، اما در واقع اعضای ارتش صرب‌های بوسنی علائم نظامی خود را تغییر دادند و به اصطلاح تشکیل دادند. ارتش جمهوری صرب‌های بوسنی سعی در ادامه جنگ و تصاحب انبارهای ارتش یوگسلاوی موجود در سرزمین‌های بوسنی را داشت و از حمایت داوطلبان و نیروهای شبه‌نظامی از صربستان و حمایت لجستیکی و مالی از جمهوری فدرال برخوردار شدند. یوگسلاوی و قصد ارتش صرب بوسنی در حمله آنها در سال 1992 تصاحب و کنترل هر چه بیشتر قلمرو بود.
ابتدا نیروهای صرب به جمعیت غیرنظامی غیر صرب در شرق بوسنی حمله کردند و به محض اینکه آن روستاها و شهرها به دست آنها افتاد، این نیروها به همراه پلیس و شبه نظامیان و گاه با کمک روستاییان صرب شروع به اجرای یک طرح کردند. طرح مشخص: غارت و سوزاندن منظم خانه‌ها و اموال بوسنیایی‌ها، جمع‌آوری غیرنظامیان مسلمان بوسنیایی یا دستگیر شده، و ممکن بود در نتیجه این عملیات‌ها مورد ضرب و شتم شدید قرار گیرند یا کشته شوند. حدود 2.2 میلیون بوسنیایی از سرزمین های خود (از سه جامعه) آواره شده‌اند.
منبع
- ر.ک: ویکی‌پدیاعربی مقاله:(الإخوان المسلمین وعلاقتهم بالبوسنة والهرسک؛ إعداد: أحمد سلامة:https://www.ikhwanwiki.com)؛ اخوان المسلمین و ارتباط آنها با بوسنی و هرزگوین؛ نوشته احمد سلامه.