الهام علی اف
الهام علی اف رئیس جمهور کنونی جمهوری آذربایجان، رئیس حزب اسلام آذربایجان و عضو هیئت مؤسس اتحادیه جهانی تقریب نهاد فعالان سیاسی است.متولد ۲۴ دسامبر ۱۹۶۱، باکو وی فرزند حیدر علی‌اف، رئیس‌جمهور پیشین جمهوری آذربایجان است و پس از مرگ او از تاریخ ۳۱ اکتبر ۲۰۰۳ قدرت را در دست گرفته است.
| نام | الهام علی اف |
|---|---|
| نام پدر | حیدر علی اف |
| متولد | 24 دسامبر 1961 |
| محل تولد | باکو - جمهوری آذربایجان |
| برخی مشاغل | رئیس جمهور کشور آذربایجان از سال2003 تا کنون |
زندگی خصوصی
همسر وی مهربان علیوا بانوی نخست جمهوری آذربایجان است و سه فرزند به نام‌های لیلا، آرزو و حیدر دارد. او علاوه بر ترکی آذربایجانی به ترکی استانبولی، فرانسوی، روسی و انگلیسی صحبت می‌کند.
علی‌اف دکترای تاریخ دارد و در دانشگاه دولتی مسکو در رشتهٔ روابط بین‌الملل هم تحصیل کرده‌است. او بین ۱۹۸۵–۱۹۹۰ در پژوهشکده دولتی ارتباطات بین‌المللی مسکو تدریس می‌کرد[۱].
ریاست جمهوری
الهام علی‌اف در چهار دوره پیاپی از حزب آذربایجان نوین توانسته به ریاست جمهوری آذربایجان برسد، در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۳ با ۷۶٫۸٪ آراء، انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۸ با ۸۷٫۳۴٪ آراء، انتخابات سال ۲۰۱۳ با ۸۴٬۷۲٪ آراء و در آخرین مرتبه در انتخابات سال ۲۰۱۸ با ۸۲٪ آراء به ریاست جمهوری رسید. در انتخابات سال ۲۰۱۳ مسئولین انتخابات به‌طور اشتباهی نتایج را حتی قبل از شروع رای‌گیری اعلام کردند که شائبه تقلب در انتخابات را تأیید می‌کند.
الهام علی اف در ژانویه ۲۰۱۷ طی حکمی، همسر خود را به عنوان معاون اول خود منصوب کرد[۲].
سیاست داخلی
سیاست فرهنگی
گفتگوی بین فرهنگی یکی از زمینه‌های الویت‌دار سیاست فرهنگی الهام علی‌اف بوده و هست. در سال ۲۰۰۸، وی ابتکار عمل «روند باکو» را برای ترویج گفتگوی بین فرهنگی در کنفرانس وزیران فرهنگ مطرح کرد، که با محور «گفتگوی بین فرهنگی به عنوان پایه ای برای صلح و توسعه پایدار در اروپا و مناطق هم‌جوار آن» برگزار شده‌بود[۳]. الهام علی‌اف با امضاء حکمی به تاریخ ۲۸ فوریه سال ۲۰۱۸، «برنامه دولتی حفظ و توسعه هنر قالی‌بافی در جمهوری آذربایجان بین سالهای ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲» که در راستای صیانت از سنن فرش‌بافی، ارتقاء ظرفیت صادرات فرش و اشتغال‌زایی در مناطق فعال در این زمینه تدوین شده‌بود، را به تأیید رساند[۴].
سیاست علمی
۵ مه سال ۲۰۰۴، الهام علی‌اف فرمانی برای ایجاد «مرکز علمی دانشنامه ملی آذربایجان» صادر نمود. حدود ۴ سال بعد، یعنی ۱۰ آوریل ۲۰۰۸، فرمان دیگری برای تأسیس کمیسیون دولتی در راستای انجام اصلاحات در زمینه علم امضاء کرد. بنابر فرمان دیگری که ۲۱ اکتبر سال ۲۰۰۹ به امضاء الهام علی‌اف رسید، «صندوق توسعه علم» تحت ریاست جمهوری آذربایجان دایر گردید.[۲۰] آیین‌نامه صندوق پس از چهار ماه، ۱۸ فوریه سال ۲۰۰۹، به تأیید وی رسید. ۱۴ ژانویه سال ۲۰۱۶، الهام علی‌اف فرمان تأسیس کمیسیون ملی جمهوری آذربایجان مرتبط با سازمان جهانی اسلامی برای آموزش و پرورش، علوم و فرهنگ (آیسسکو) را صادر کرد.ایجاد شعبه آکادمی ملی علوم جمهوری آذربایجان در شهر گنجه در ۱۹ دسامبر سال ۲۰۱۲، نیز از سایر اقدامات وی در زمینه پیشبرد سطح علم و دانش در این کشور به‌شمار می‌رود. صدور فرمانی از سوی الهام علی‌اف بابت ایجاد پارک فناوری‌های پیشرفته آکادمی ملی علوم جمهوری آذربایجان در ۸ نوامبر ۲۰۱۶ نیز، از جمله گام‌های مؤثری می‌باشد، که در عرصه سیاست علمی دولت این کشور برداشته شد[۵]. الهام علی‌اف با امضاء فرمان دیگری در تاریخ ۹ آوریل سال ۲۰۱۸، دستور به تأسیس «روز ملی علم» در جمهوری آذربایجان داد [۶].
سیاست های بشر دوستانه
مطابق با دستور الهام علی‌اف، جمهوری آذربایجان علاوه بر به کشورهای نپال و فلسطین، در ۱۰ آوریل و ۸ سپتامبر سال ۲۰۱۷، به ترتیب به جیبوتی و پناهندگان روهینگیا هم کمک‌های بشردوستانه‌ای ارسال نمود [۷].۲۷ فوریه سال ۲۰۱۲، ولاده دیواتس، رئیس کمیته المپیک صربستان و مؤسس «صندوق آنا و ولاده دیواتس»، از الهام علی‌اف در پاس کمک‌های بشردوستانه و سیاست‌هایش در کنار سایر فعالیت‌هایش، با اهدای جایزه بین‌المللی «دوست بزرگوار بالکان»، از جوایز «صندوق آنا و ولاده دیواتس»، تقدیر به عمل آورد. در سال ۲۰۱۰، الهام علی‌اف به همراه ولادیمیر پوتین، ریاست جمهوری روسیه، همایش بین‌المللی بشردوستانه باکو را پایه‌ریزی نمود. او در میان سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۶، همراه با مقامات بلندپایه آذربایجان و نمایندگان سازمان‌هالی بین‌المللی به ترتیب در اولین، دومین، سومین، چهارمین و پنجمین مراسم‌های افتتاحیه همایش بین‌المللی بشردوستانه باکو حضور یافته و سخنرانی نمود. وی اهمیت همان رویدادهای فرهنگی را با جملات زیر توصیف کرده بود: «... همایش‌های فرهنگی این پیام را به جهانیان منتقل می‌کند، که نمایندگان ترقی خواه دنیا، باید تلاش‌های خود را بیش از پیش به یکدیگر نزدیک تر فرمایند. تعمیق همکاری‌های بین‌المللی بشردوستانه می‌تواند از گرایش‌های منفی و مضر کاسته و به گرایش‌های مثبت و مفید بیافزاید[۸].»
سیاست بهداشتی
الهام علی‌اف مباردت به امضاء قوانینی متوجه بهبود خدمات بهداشتی در کشور آذربایجان ورزید، که می‌توان از مجموع آن‌ها به قرآنینی راجع به «حمایت دولتی از بیماران دیابتی» در سال ۲۰۰۳، «گردش مواد مخدر، داروهای روان‌گردان و ترکیب شیمیایی» در سال ۲۰۰۵، «مقابله با ویروس نقص ایمنی انسانی (اچ‌آی‌وی)» در سال ۲۰۱۰، «حمایت دولتی از افراد مبتلا به بیماری گرفتگی بافت‌های گوناگون (ام‌اس)» در سال ۲۰۱۲، «انجام اصلاحات قانون جمهوری آذربایجان در خصوص حفظ سلامت مردم» و «بستری کردن اجباری کودکان مریض در بیمارستان‌های ویژه» در سال ۲۰۱۳ اشاره کرد[۹]. مطابق فرمان الهام علی اف به تاریخ ۲۷ دسامبر سال ۲۰۰۷ آژانس دولتی بیمه اجباری سلامت تحت کابینه وزرای جمهوری آذربایجان بنیانگذاری شد. برنامه توسعه موسوم به «جمهوری آذربایجان ۲۰۲۰: چشم‌انداز آینده» که به فرمان الهام علی‌اف مورخ ۲۷ دسامبر سال ۲۰۰۷، به تصویب رسید، در راستای حفظ کیفیت بالای ارائه خدمات بهداشتی به مردم به منزله یکی از الویت‌های این کشور تدوین شده‌است. ۲۹ نوامبر سال ۲۰۱۶، رئیس‌جمهوری آذربایجان فرمان دیگری در خصوص «تهیه اقدامات اجرایی مرتبط با انجام پروژه‌های آزمایشی برای اغمال بیمه اجباری سلامت در شهر مینگه‌چویر و شهرستان یولاخ» صادر کرد.
سیاست حوزه جوانان
۱۹ اکتبر سال ۲۰۰۶، الهام علی‌اف فرمان آموزش جوانان آذربایجانی در خارج از کشور را مطرح و امضاء نمود، که در متن آن نهادهای دولتی موظف به تدوین برنامه دولتی در این زمینه شدند. بر این اساس،۱۶ آوریل ۲۰۰۷، وی با امضاء فرمانی، برنامه دولتی مربوط به تحصیل جوانان آذربایجانی در کشورهای خارجی بین سالهای ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۵ را تصویب کرد. بر پایه دستور الهام علی‌اف به مورخ ۹ فوریه ۲۰۰۷، سال ۲۰۰۷ به عنوان «سال جوانان» در آذربایجان اعلام گردید. در سال ۲۰۰۷، جمهوری آذربایجان میزبان نشست بین‌المللی «جوانان برای اتحاد تمدنها» بود، که به‌طور مشترک توسط بنیاد حیدر علی‌اف، «مجمع جوانان کنفرانس اسلامی برای گفتگو و همکاری»، آیسسکو و شورای اروپا برگزار شده بود.الهام علی‌اف، در ۱۹ دسامبر سال ۲۰۱۱، با هدف حمایت از ابتکارات جوانان و مشارکت بیش از پیش آن‌ها در جامعه، فرمانی برای ایجاد «بنیاد جوانان زیر نظر رئیس‌جمهوری آذربایجان» صدور کرد[۱۰].
15 سپتامبر ۲۰۱۷ نیز، او برنامه دولتی «جوانان آذربایجانی بین سالهای ۲۰۱۷ الی ۲۰۲۱» را به تأیید رسانید.جایزه ریاست جمهوری برای جوانان در آذربایجان هم به فرمان الهام علی‌اف به تاریخ ماه ژوئیه سال ۲۰۰۷، تاسیس شد.
سیاست زیست‌محیطی
۱۷ سپتامبر ۲۰۱۰ نمایشگاه بین‌المللی اکولوژیک تحت عنوان «آذربایجان برای یک جهان سبز» با حضور الهام علی‌اف برگزار شد[۱۱].از جمله دیگر اقدمات عملی او برای حفاظت از محیط زیست می‌توان فرامین ایجاد پارک‌های ملی متعددی همچون پارک‌های ملی «هیرکان»، «آلتی‌آغاج»، «آب‌شوران»، «شاهداغ»، «گوی‌گول» و غیره را برشمرد.
سیاست اقتصادی
حضور الهام علی‌اف در نشستی تحت موضوع «دورنمای راهبردی: اوراسیا»، در حاشیه مجمع جهانی اقتصاد در داووس در سال ۲۰۱۸ به موجب سیاست‌های اقتصادی الهام علی‌اف، تولید ناخالص داخلی آذربایجان بین سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۶ نسبت به سال ۲۰۰۳ بیش از ۵ برابر قزونی یافت. این در حالی ست، که بنابر داده‌های بانک جهانی، به‌هنگام انتخاب او به اولبن دوره ریاست جمهوری در سال ۲۰۰۳، تولید ناخالص داخلی آذربایجان که بالغ بر ۷٫۲۷۶ میلیارد دلار بود، در سال ۲۰۱۵ به ۳۷٫۸۴۸ میلیارد دلار افزایش پیدا کرد[۱۲].
سیاست اجتماعی
همانگونه که الهام علی‌اف چندین بار اظهار داشت، رفاه اجتماعی مردم آذربایجان جزوی از اولویت‌های سیاست‌های دولت وی بوده و هست. سیاست‌های اجتماعی از طریق برنامه‌ها و قوانین دولتی با در نظر گرفتن جنبه‌های گوناگون امور اجتماعی پیاده‌سازی می‌شود. برنامه دولتی کاهش فقر در آذربایجان برای سالهای ۲۰۰۸–۲۰۱۵، برنامه دولتی برای توسعه سامانه بیمه بازنشستگی جمهوری آذربایجان بین سالهای ۲۰۰۹–۲۰۱۵، برنامه دولتی پیشرفت اقتصادی - اجتماعی نواحی آذربایجان بین سالهای ۲۰۰۴ الی ۲۰۰۸، ۲۰۰۹–۲۰۱۳، ۲۰۱۴–۲۰۱۸، ۲۰۱۹–۲۰۲۳،قانون کمک‌های هدفمند اجتماعی دولتی (۲۰۰۵)،قانون حقوق بازنشستگی (۲۰۰۶)، فرمان مرتبط با بعضی از موضوعات وام مسکن (۲۰۱۶)، فرمان ارائه کمک‌های دوره‌ای دولتی به قشرها کم‌درآمد (۲۰۱۸)از مجموع فرامینی هستند که از سوی الهام علی‌اف با هدف ارتقاء سطح امنیت اجتماعی و زیرساخت‌های اجتماعی در این کشورامضاء شده‌اند. افزون بر این، قوانین حمایت اجتماعی از قشرها مختلف مردم نظیر جانبازان، آوارگان جنگی، مهاجران اجباری داخلی، افراد معلول از جمله معلولان جنگی و خانواده‌های شهدا نیز در این زمینه به تصویب رسیده‌است. با افزایش تعداد خانواده شهدای دریافت کننده کمک‌های نقدی دوره‌ای از اوایل سال ۲۰۱۹، در کنار اینکه بر مبلغ مستمری ریاست جمهوری پرداخت شده به آن‌ها افزوده شد، مبلغ بورس تحصیلی دولتی دانشجویان نیز فزونی یافت. الهام علی‌اف با صدور فرمان دیگری دستور به پرداخت غرامت به افراد حقیقی این کشور داد که مبلغ بدهی بانکی آن‌ها بر آثار کاهش آرزش منات در برابر دلار بیشتر شده بود. در ماه ژوئن سال ۲۰۱۹ بود، که او اقدام به صدور فرمان افزایش حداقل دستمزد به ۲۵۰ منات آذربایجان از روز اول ماه سپتامبر همان سال کرد[۱۳].
سیاست حوزه دین
الهام علی‌اف، طی حکمی در دهم ژانویه ۲۰۱۷، سال ۲۰۱۷ را سال «همبستگی اسلامی» نام گذاری کرد. بعدا در همان سال، وی فرمان دیگری را متوجه تخصیص بودجه‌ای در جهت سازماندهی اقدامات و طرح‌های مربوط به سال «همبستگی اسلامی» صدور نمود[۱۴]. ضمنا، علی‌اف مباردت به صدور ۳ فرمان دیگری در راستای ارائه کمک‌های مالی به نهادهای دینی در سالهای ۲۰۱۴، ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ ورزید. در بحبوحه زمانی مختلفی، از صندوق ذخیره ریاست جمهوری کمک‌های مالی به اداره مسلمانان قفقاز، اسقف اعظم باکو کلیسای ارتدکس روسی آذربایحان، تشکل یهودیان کوهستان، جامعه یهودیان اروپا، و سایر اجتماعات مذهبی شده‌است.در سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵، علی اف دو دستوری تحت عناوین «اقدامات اضافی برای تقویت ترویج فرهنگ مذهبی، مماشات، گفتگوی بین دینی و بین فرهنگی در آذربایجان» صادر کرد. بنابر همان دستورها ۳ میلیون منات آذربایجان (در مجموع ۶ میلیون منات) از صندوق ذخیره ریاست جمهوری آذربایجان به «صندوق توسعه فرهنگ دینی» اختصاص یافت. بر پایه فرمان الهام علی‌اف به مورخ ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۵، ۳ میلیون منات از صندوق ذخیره ریاست جمهوری برای مرمتت و بازسازی آثار تاریخی و فرهنگی مذهبی در این کشور تخصیص پیدا کرد[۱۵].
سیاست حوزه قضایی
بر اساس قرمان الهام علی‌اف به تاریخ ۱۹ ژانویه سال ۲۰۰۶ در خصوص نوسازی قوه قضائیه، گام‌های مؤثری متوجه ارتقاء سطح کیفیت قوه قضائیه در این کشور برداشته شد. دادگاه‌های جدید و همچنین دادگاه‌های تجدیدنظر در مناطق مختلف این کشور برای افزایش کارایی قوه یادشده و تسهیل دسترسی مردم به دادگاه‌ها در شهر و شهرستانها بنیانگذاری شد. به موجب آن فرمان، علاوه بر اینکه تعداد قضات افزایش یافت، عملکرد، فعالیت‌ها، و تجهیزات مورد استفاده دادگاه‌ها نیز به‌روزرسانی شد. بر اساس اصلاحات قوه قضائیه، دادگاه‌های تجدید نظر متشکل از ۴ اتاق از جمله دادگاه مدنی، کیفری، نظامی و اداری و اقتصادی برای انجام وظایف خود مرتبط با رسیدگی به دعاوی مختلف در قلمرو قدرت خود، در ۶ منطقه این کشور شروع به کار کردند. اصلاحات «قانون دادگاه‌ها و قضات» و «قانون شورای قضایی-حقوقی"» که در قاب همکاری با شورای اروپا صورت پذیرفت، نیز نقش بسزایی در افزایش کارایی قوه قضائیه در آذربایجان ایفا کرد [۱۶].
برنامه توسعه «جمهوری آذربایجان ۲۰۲۰: چشم‌انداز آینده
برنامه توسعه معروف به «جمهوری آذربایجان ۲۰۲۰: چشم‌انداز آینده» که برنامه ملی رشد اقتصادی است، یکی از ابتکارهای راهبردی الهام علی‌اف برای توسعه بیشتر کشور محسوب می‌شود. فرمان مربوط به تهیه این طرح در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۱ توسط علی‌اف امضاء و خود طرح هم در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۲ با مصوبه دیگر وی تصویب شد[۱۷] در نوامبر ۲۰۱۸، علی اف برنامه دولتی اظرفیت‌افزایی نظام آموزش عالی در عرصه رقابت بین‌المللی در جمهوری آذربایجان برای سالهای ۲۰۱۹–۲۰۲۳ را در چارچوب این لایحه تصویب کرد[۱۸].
انتقادها
فساد مالی
الهام علی‌اف و اعضای خانواده‌اش در رأس فساد مالی آذربایجان قرار دارند. پسر یازده ساله الهام علی اف رئیس‌جمهوری آذربایجان مالک چندین امارت در دبی است. میزان املاک و مستغلات لیلا و آرزو، دو دختر الهام علی‌اف بیش از ۷۵ میلیون دلار برآورد شده‌است [۱۹]. فساد مالی این خانواده به حدی رسیده‌است که وی در زمینه فساد، به عنوان «شخص سال» در جهان انتخاب شد.
اسناد ویکی‌لیکس
اسناد افشا شده ویکی‌لیکس در سال ۲۰۱۰، حاکی از گزارش سفارت ایالات متحده آمریکا در جمهوری آذربایجان است که در این گزارش، الهام علی‌اف با رئیس یک گروه جنایی مافیایی مقایسه شده‌است [۲۰].
پانویس
- ↑ زندگی نامه الهام علی اف
- ↑ سایت باشگاه خبرنگاران جوان
- ↑ سایت باکو پروسز
- ↑ سایت آ نیوز
- ↑ سایت ای سی تی
- ↑ سایت ریاست جمهوری آذربایجان
- ↑ سایت ریاست جمهوری آذربایجان
- ↑ سخنرانی در همایش بین‌المللی بشردوستانه باکو
- ↑ سایت وزارت بهداشت آذربایجان
- ↑ سایت قانون
- ↑ سایت ریاست جمهوری
- ↑ سایت بانک جهانی
- ↑ سایت ریاست جمهوری
- ↑ سایت قانون
- ↑ سایت قانون
- ↑ سایت قوه قضاییه آذزبایجان
- ↑ سایت ریاست جمهوری.
- ↑ سایت ریاست جمهوری
- ↑ سایت فردا نیوز
- ↑ سایت اوراسیا نت