مسجد پاریس
پس از جنگ جهانی اول دولت فرانسه تمایل داشت که به پاس قدردانی از مسلمانان شمال افریقا که در برابر هجوم آلمانی‌ها در کنار نیروهای فرانسه جنگیده بودند، به رسمیت بشناسد و از آنان قدردانی کند؛ لذا با تصویب مجلس فرانسه جهت ساخت مسجد، مبلغ پانصدهزار فرانک به این امر اختصاص یافت. بلافاصله کمیسیون اجرایی شامل چندتن از شخصیتهای فرانسوی شروع به کار کرد.انجمن شهر پاریس نیز زمین بزرگ و ممتازی به مساحت 7500 مترمربع در منطقه پنج شهرداری، که در کنار باغ گیاه شناسی، موزه تاریخ طبیعی و بیمارستان قدیمی قرار دارد را اهدا کرد.این مسجد به نشانهٔ قدردانی از این مسلمانان که در جنگ برای فرانسه شرکت کرده و 100 هزار نفر آنها در جنگ علیه آلمان جان خود را از دست دادند، ساخته شد.
| عنوان مقاله | نشان قدردانی سنگ‌بنای مسجدی در پاریس |
|---|---|
| زبان مقاله | فارسی |
| اطلاعات نشر | ایران – قم – پژوهشگاه مطالعات تقریبی |
به‌رسم قدردانی از مسلمانان
افتتاح مسجد بزرگ پاریس
گاستون دومرگ رئیس جمهور وقت فرانسه این مسجد را 15 ژوئیه 1926 میلادی افتتاح کرد و اولین نماز جماعت در همان تاریخ در این مسجد اقامه شد. احمد العلوی امامت نخستین نماز جماعت را در این مسجد برعهده داشت. حاکم تونس کاشی های حمام و پادشاه مصر نیز منبر مسجد را هدیه کردند. در ابتدای امر حمایت مالی این مسجد را پادشاه مراکش برعهده داشت، اما در سال 1957 از سوی وزیر خارجه فرانسه به الجزایر سپرده شد. این مسجد در زمان اشغال کشور فرانسه توسط آلمان، به عنوان مکانی برای تقویت نیروهای مقاومت مسلمان فرانسوی در نظرگرفته شد. نیروهای مبارز الجزایری نیز برای حمایت از چتر بازان انگلیسی و پناه دادن آنها، از این مکان استفاده می کردند.
سبک معماری مسجد
معماری مسجد به سبک اندلسی ـ مغربی با تزیینات کامل کاشی‌کاری ، چوب‌کاری و گچ‌بری است معماران فرانسویِ این بنا با الهام از معماری اسلامی شمال افریقا، بویژه مراکش، این مسجد را ساخته‌اند. بنای اصلی مسجد شامل شبستانی مجلل ، حمامی متصل به آن، دو حیاط و مناری در ضلع مقابل قبله است.
مسجد جامع پاریس دارای معماری به سبک مدجن[1] است، این مسجد دارای یک مناره است که بلندای آن به 33 متر می رسد. در این مسجد از چوب گردو و سدر ساخته شده و با اصیل ترین اسلوبهای اسلامی تزئین شده است.
شبستان مسجد بزرگ پاریس دارای ستون های مرمر متعددی است که در برخی قسمت‌ها دو یا سه ستون با یک سرستون نگهداری می‌شود و این ستون‌ها با قوس های نعل اسبی (ناری) به یکدیگر متصل شده‌اند.
معماری و تزیینات شبستان از نظر نقوش تزیینی هندسی، تعدد گنبدها ، هشت گوش‌های درون گنبدها، مقرنس کاری ، موزاییک‌های آبی همراه با ستاره‌های طلایی درخشان که سطح داخلی را پوشانده‌اند بسیار جالب توجه است. کف شبستان با فرش‌های گوناگونی پوشیده شده که گران قیمت ترین آن در دورهٔ پهلوی دوم به این مسجد اهدا شده است. دو منبر در این شبستان قرار دارد که یکی را «فؤاد» اول پادشاه وقت مصر و دیگری را که درست مشابه منبر « مسجد قیروان » است کشور تونس اهدا نموده است.
توصیف مسجد
این مسجد حیاط بزرگی دارد که در هنگام کثرت نمازگزاران ، عده‌ای در آن به نماز می‌ایستند. حیاط را رواق‌هایی با قوس های نعل اسبی و سقف های چوبی مزین به موزاییک های ظریف احاطه کرده و گرداگرد آن کتیبه‌ای حاوی تاریخچه مسجد نصب شده است. همچنین تزیینات حیاط مشتمل بر گچ‌بری‌ها و کاشی‌کاری‌های بسیار ظریفی به شکل ستاره و گل است که در هر مترمربع آن حدود هفت هزار قطعه تراش خورده به کار رفته است.
نقش مسجد بزرگ پاریس
این مسجد در امور بسیاری از جمله ارتباط با دولت‌ها و نمایندگی‌های سیاسی کشورهای مسلمان و غیرمسلمان، امور ازدواج و طلاق ، جلسات مشاوره، سازماندهی و اقامه نمازها و سفر حج، تبلیغ و ارشاد، انجام اعمال ماه رمضان، نظارت بر ذبح اسلامی، انجام مراسم خاک‌سپاری مسلمانان، کمک به محرومان و خانواده‌های بی‌سرپرست، زندانیان و بیماران، برگزاری اجلاس‌ها، طرح مباحث ادیان توحیدی ، خدمات کتابخانه و تشکیل جلسات آموزشی تفسیر، حدیث، فقه و تاریخ و تمدن فعالیت دارد.
ملحقات مسجد
مسجد پاریس علاوه بر شبستان دارای دفاتر اداری ، مدرسه، کتابخانه، سالن کنفرانس، رستوران، چایخانه، حمام و فروشگاه است.
تنها منار چهارگوش مسجد با مأذنه‌ای بر بالای آن، دارای تزیینات گل مانندی از جنس کاشی فیروزه‌ای است.
از ملحقات این مسجد، درمانگاه رایگان و غذاخوری است. همچنین بازاری دارد که در آن کالا‌هایی از کشورهای شمال افریقا؛ نظیر: چرم ، طلا و فرش به فروش می‌رسد.در 1986 میلادی، دو وضوخانه و در 1990 میلادی، مکان دیگری برای نماز جماعت به مسجد اضافه گردید.
این حیاط با دری به حیاط مشجری که نمونه‌ای از باغ‌های اسپانیایی ـ مغربی است راه می‌یابد. این در و سایبان آن از چوب نفیس و چهارچوب آن از سنگ حجاری شده‌ای است که آیاتی از قرآن کریم به خط کوفی روی آن حک گردیده است. در این حیاط ایوانی فرش شده با مرمر سفید و حوض‌ها و حوضچه‌هایی پلکانی که آب در آنها جاری است و دو کلاه فرنگی برای پذیرایی از میهمانان جلب توجه می‌کند، تالار بزرگی نیز به آن راه دارد که مخصوص پذیرایی از میهمانان و برگزاری اجلاس‌هاست.
پانویس
[1] سبک مدجن Mudéjar ؛ اصطلاحی که برسبک متمایز معماری مسلمانان اسپانیا پس از فتح آن به دست مسیحیان اطلاق می شود.