حشویه

حشویه‏ لقبی طعن‌آمیز برای طیفی از گرایش های سیاسی ـ اعتقادی در تاریخ اسلام است که منسوبان به آن همواره از سوی مخالفان متهم به جهل و بی‌اعتنایی به روش‌های عقلانی بوده‌اند.

معنای لغوی حشو

حشو در لغت به معنى چیزهایى از پنبه و پشم و غیر آن است که لحاف و بالش و تشک را با آن ها پر می‌کنند و همچنین به کلام زاید را که‏ در اداى مطلب واقع شود، حشو می‌گویند.

تاریخچه و اعتقاد

حشویه در اسلام لقب تحقیرآمیزى است که بعضى از علماى کلام اسلام مانند «معتزله» به «اصحاب حدیث» دادند، زیرا اصحاب حدیث غالبا قایل به «تجسّم» و «تشبیه» خداوند بودند. دیگر آن که حشویه را از آن جهت به این لقب خواندند که احادیث روایت شده از رسول خدا (ص) که اصلى براى آن نیست، بدون تحقیق در کلام خود وارد کنند و جمیع ایشان قایل به جبر و تشبیه ‏اند. در کتاب «هفتاد و سه ملت» نوشته شده است: حشویه معتقدند که سخن گفتن در هر جاى که شنونده نباشد عبث و بیهوده و امر کردن در جایى که مأمورى نباشد بى ‏نتیجه است. اکنون چون معلوم است در ازل آزال غیر خداى ذوالجلال هیچ موجودى نبوده است «کان اللّه و لم یکن معه شی‏ء» خطاب مستطاب رب الارباب را مستمع کسى نبوده باشد، پس در خلوت خانه ازلى امر و نهى با که بود، «... وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ ...»سوره بقره، آیه 83. چون موسى نبود و فرعون نبود، خطاب حق با که بود.در رساله «معرفة المذاهب» آمده که حشویه معتقدند واجب و سنت و نقل هر سه یکى است، زیرا هر سه بر یک لفظ وارد است.