زیانیه شاخه‏ اى از طریقه صوفیه «شاذلیه» هستند که ذکر ایشان با ذکر طریقه «شاذلیه» اختلاف دارد.

موسس

رییس طریقه زیانیه شخصی به نام محمد بن عبدالرحمن ابى زیان متوفای سال 1145 میلادی بود.[۱]

شرح حال موسس

محمد بن عبدالرحمن در ثاثا نزدیک قناذى (در جنوب شرقى فجوج) از اعمال مراکش متولد شد و در سجلماسه تحصیل علم کرد و به فرمان پادشاه مراکش با تهمت جادوگرى از فاس رانده شد و به (تافیلالت) گریخت و به فرقه شاذلیه در آمد و به حج رفت و پس از بازگشت در قناذى که مرکز آن طایفه بود زاویه‏اى (خانقاه) بنا کرد و چندین چاه آب، حفر نمود. چندى بعد شهرت کرامات او در شمال افریقا زبان‌زد مردم شد و گروهى از دزدان و راهزنان نیز به وى گرویدند. [۲]

توصیفات

زیانیه صوفیه‏‌اى هستند که کارشان اختصاص به نگهداری و حفظ کاروان‌ها و تجار از راهزنان بوده است. به طوری که هیچ کاروان و تاجری نمی‌توانست بدون حمایت سواران زیانیه سفر امنی داشته باشد. آن‌ها با خود نامه‌ای را که به مهر شیخ طایفه رسیده بود حمل مى ‏کردند. از این جهت دزدان به احترام نامه شیخ از غارت کاروان خوددارى مى ‏کردند. [۳]

حیطه جغرافیایی

زیانیه بیشتر در شمال آفریقا بسر می‌بردند و در کشوهای الجزایر و مراکش ساکن بودند. [۴] [۵]

پانویس

  1. مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 214
  2. مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 214
  3. مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 213 با ویرایش و جابجایی و اصلاح عبارات
  4. مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 213 با ویرایش و اصلاح و جابجایی عبارات
  5. دائرة المعارف الاسلامیه، چاپ اول، ج 10، ص 477- 478.