در دام داعش (کتاب)
کتاب در دام داعش را باید اثری قابل ملاحظه برای پاسخ به پرسش‌هایی در مورد داعش دانست. کتابی که حاصل پژوهش‌های مولفی است که با تمرکز بر تاریخ و سیاست، توانسته است آنچه را که باید از داعش، در خصوص علل و عوامل ظهور و تاثیراتش در تغییرات منطقه و جهان بدانیم، به تصویر بکشد.
در دام داعش
اتفاقات سیاسی در دنیا یکی از رخدادهایی است که همیشه برای اکثریت جامعه، جذاب بوده، و توسط مردم پیگیری می‌شود. شاید بتوان گفت جذابیت آن بیشتر بخاطر حاشیه‌هایی است، که توسط رسانه‌ها ضریب میگیرد. مخصوصا اگر آن اتفاق سیاسی، با رخداد نظامی نیز همراه باشد.
ظهور داعش، و اتفاقاتی که توسط آنها، و دیگر بازیگران حاضر در منطقه رقم می‌خورد، یکی از همین رخدادهاست. پدیده‌ای که علیرغم پیگیری کنندگان زیادی که دارد، اما بطور دقیق مورد کنکاش، و تحلیل و بررسی واقع نشده است.
داعش را صرفا با خشونت‌ها و توحش‌هایش میشناسند، تا افکار و دیگر رفتارهایش. داعش را از زمان تاسیسش میشناسند، بدون آنکه ریشه‌ای و تاریخی به توصیف و تحلیل عقبه آن بپردازند.
داعش را صرفا ثمره نقشه‌های استعماری می‌دانند، بدون اینکه سهمی برای حکام بلاد مورد تهاجم قائل باشند. و از طرفی، آینده را نیز بدون داعش و ظهور هم صنفانی از آن تحلیل و پیش بینی می‌کنند. حقیقتا آیا در آینده، دیگر شاهد چنین جریاناتی نخواهیم بود؟
«در دام داعش» را باید اثری قابل ملاحظه برای پاسخ به پرسش‌های بالا دانست. کتابی که حاصل پژوهش‌های مولفی است که با تمرکز بر تاریخ، و سیاست، توانسته است آنچه را که باید از داعش، در خصوص علل و عوامل ظهور و تاثیراتش در تغییرات منطقه و جهان بدانیم، به تصویر بکشد.[۱]
نویسنده
پیرژان لوییزار 66 ساله، و استاد و محقق تاریخ اسلام، در مرکز ملی تحقیقات علوم فرانسه، و مدیر بخش مطالعات خاورمیانه آن مرکز است.
تسلط بر زبان عربی، و تجربه حضور و زندگی در کشورهای عربی، باعث شده تا لوییزار به عنوان یکی از صاحب نظران در حوزه اسلام و دنیای عرب شناخته شود.
پیشگفتار
نویسنده در پیشگفتار معتقد است که این کتاب می‌کوشد تا دلایل موفقیت سریع داعش در منطقه را توضیح بدهد.
از طرفی نیز سعی میکند بفهمد چرا کشورهای غربی در تله داعش افتادند. سوالی که ریشه در اتفاقات صد سال گذشته دارد.
اتفاقاتی که از سال 1914 و با طرح سایس پیکو آغاز، و تاکنون کشورهای جهان اسلام، و هم چنین غرب را درگیر چالش کرده است.
ظواهر کتاب
طرح جلد کتاب، که به رنگ سیاه، و حک شدن عنوان اثر با رنگ سفید است، تداعی کننده پرچم داعش است.
قطع مناسب کتاب( 19 ×12.5) و صفحه آرایی آن از جمله ویژگی‌های ظاهری آن محسوب می‌شود.
این اثر ارزشمند در 152 صفحه به قلم خانم ویدا سمیعی ترجمه، و توسط نشر نو در سال 1396 به چاپ رسیده است.
محتوای کتاب
مولف اثر پیش رو را در شش فصل، و یک جمع بندی به نگارش در آورده است:
ظهور دولت اسلامی
ازسایس پیکو تا یعقوبیه
عراق، دولت در مقابل جامعه
حکومت سوریه در دام مذهب گرایی
آیا خاورمیانه دارد زیر و رو می‌شود؟
تله داعش
کتاب حاضر علاوه بر برجستگی آن در حوزه پژوهش، ویژگی‌های دیگری نیز دارد.
پاورقی‌های مناسبی که توسط مولف، و مترجم در کتاب آمده است، باعث شده تا خواننده فهم دقیق و بهتری در خصوص اتفاقات و شخصیت‌ها داشته باشد، و این متن تخصصی را بهتر همراهی کند.
گاه شمار وقایع، و نمایه‌ها و نقشه‌هایی که در انتهای کتاب آمده است، یکی دیگر از امتیازات اثر مذکور است.
محتویات کتاب حاضر را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:
گزارشی دقیق از اتفاقات رخ داده و بازیگران آن در منطقه
مولف در خصوص «بعث نو» می‌نویسد:
کودتای جدیدی که در سال 1963 به وقوع پیوست گروه جوانی از افسران بعثی را که در مصر آموزش دیده بودند بر سرکار آورد. این گروه مخالف نسل پدران موسس این حزب بودند و کاملا ساختار بعث را در سوریه متحول کردند.
از این پدیده با عنوان بعث نو نام می‌بریم که به دنبال اصلاحات مترقی و اجتماعی بود. در یک موقعیت بسیار پیچیده، این رهبران جدید بعث تمام ارتباطات را با جمهوری متحد عرب قطع کردند.
افتادن ارتش به دست علوی‌ها از همین جا آغاز شد. یکی از این افسران علوی، صلاح جدید، قدرت را در سال 1966 در درست گرفت، و وزارت دفاع سوریه را به یکی از هم قطاران خود، حافظ اسد سپرد.
تحلیل و ارزیابی جریانات و عاملین اتفاقات
نویسنده یکی از علل موفقیت داعش را رسانه و تبلیغات آن می‌داند.
لوییزار، پس از معرفی الفرقان و دابق، به عنوان دو رسانه اصلی داعش می‌نویسد: سیاست روابط عمومی و تبلیغات دولت اسلامی با آمیزه پیچیده‌ای از تبلیغات پرشور و هیجان، آن هم با نوعی حرفه‌ای‌گری بسیار و مخفی کاری‌های فراوان، همراه است.
این مخفی کاری‌ها بیشتر بخاطر پنهان کردن برخی از مسائل محلی در سطح جهانی است. براساس این مخفی کاری، آن چه نشان داده می‌شود یکتاپرستی قبایل مسلمان منطقه به عنوان محرک اصلی اتحاد آنها در برابر قبایل مشرکی است که سراسر پر از نفاق و درونی اند.
به همین خاطر است که شاید نشست مشترک تمام گروه‌ها و قبایل موصل در ژوئن 2014، که یک صدا ابراز کردند که دیگر اجازه نخواهند داد پلیس و ارتش به این شهر بازگردند، توجه دستگاه تبلیغاتی دولت اسلامی را جلب نکرد.
ضمن آن که هیچ وقت نمی‌توان به درستی فهمید تصاویری که از اعدام‌های داعش منتشر می‌شود مربوط به سوریه اند یا عراق. به نظر می‌رسد طراحی چنین صحنه‌های هراس آوری می‌تواند اصل قهرمان زدایی و پاک بودن سلفی‌ها را زیر سوال ببرد.
یا در جایی دیگر نویسنده در خصوص استعمارگران غرب این‌گونه اظهار میکند: قدرت‌های بزرگ به سختی می‌توانند گذشته استعمارگرانه خود را توجیه کنند یا برای آن پاسخ قانع کننده‌ای بیابند.
ماموریت تمدن سازی اروپا به اشتهای بی پایان استعمارگری کشورهای پرقدرت این قاره پوشش مناسبی داد تا این هدف آسان تر به دست بیاید.
نپذیرفتن مسئولیت اتفاقات گذشته این موضوع را که دیپلماسی غرب قادر نیست آینده خاورمیانه را به راحتی پیش بینی کند، به خوبی روشن میکند.
فهرست کتاب
سخن نویسنده
پیشگفتار
فصل اول: ظهور دولت اسلامی
فصل دوم: از سایکس پیکو تا یعقوبیه: عقبگرد تاریخ
فصل سوم: عراق، دولت در مقابل جامعه
فصل چهارم: حکومت سوریه در دام مذهب‌گرایی
فصل پنجم: آیا خاورمیانه دارد زیر‌و‌رو می‌شود؟
فصل ششم: تلۀ داعش
سخن آخر
گاه‌شمار وقایع و نقشه‌ها
نمایه[۲]
جوایز و افتخارات
در دام داعش توانسته در سال 2015 جایزه برپین برای کتاب ژئوپولیتیک، و در سال 2016 جایزه برتر دانشجویان علوم سیاسی را به خود اختصاص بدهد.
پانویس