تفسیر نور (کتاب)
تفسیر نور دورهٔ کامل تفسیر قرآن از محسن قرائتی است که شامل کل قرآن بوده و در 12 جلد عرضه شده است.. تکیه این تفسیر بر نکته‌ها و پیام‌های آیات قرآن است. این مجموعه به زبان فارسى، ساده و روان نگاشته شده است. هدف از تدوین این تفسیر به گفتهٔ مفسر در مقدمهٔ مجلد اول این بوده تا درس‌هایى از قرآن را که قابل ترجمه به زبان‌هاى زنده دنیا باشد به صورت تابلو و پیام در آورد. بیشتر پیام‌ها و درس‌ها از متون تفاسیر معتبر شیعه و سنى استفاده گردیده، به مطالبى که راه‌گشاى زندگى و قابل عرضه در جامعه مسلمین باشد پرداخته شده است. سید مهدى روحانى در تقریظ خود بر تفسیر نوشته است: پس از ترجمه هر آیه به زبان ساده و رسا به شرح محتواى آن آیه با بیان نکاتى که آنها را پیام آیه نامیده، پرداخته است، این نکات در حقیقت روشنگر روح تفسیر و شرح و بسط آن مى باشد و انصافا در بسیارى از موارد نکات و برداشت‌هاى ایشان ابتکارى و تازگى دارد.
شیوهٔ ارائه
مطالب این تفسیر در قالب پنج عنوان ارائه شده است.
1- متن آیه، که با رسم الخط عثمان طه و با اعراب کامل تایپ و چندین بار مورد دقت قرار گرفته است.
2- ترجمهٔ هر آیه، که بصورت گروهى و زیر نظر مؤلف محترم و با استفاده از بهترین ترجمه‌هاى موجود (حداقل 6 ترجمه) نگارش یافته و به جهت گویایى و روانى آن، مطالب توضیحى در صورت لزوم در میان پرانتز آمده است.
3- نکته‌ها، که امور زیر در این قالب عرضه گردیده است:
الف) بیان ریشه و ترجمه لغات مشکل آیه؛
ب) بیان شأن نزول آیه که در فهم محتواى آن نقش کلیدى داشته است؛
ج) بیان آیات مرتبط با آیه که در فهم موضوعى قرآن تأثیر به بسزایى دارد.
د) بیان روایات، ذیل آیه، که در این بخش با توجه به گستردگى روایات، تنها به ذکر نمونه‌هایى بسنده شده است.
ه) طرح برخى پرسش‌ها و پاسخ‌گویى به آنها.
4- پیام‌ها که مقصود اصلى مؤلف از این تفسیر، همین بخش بوده است تا نشان دهد قرآن کتاب زندگى بشر در همهٔ عصرها و براى همه نسل‌هاست. البته مستند برداشت‌هاى مؤلف چنانکه در پایان هر پیام آمده است، یکى از موارد ذیل مى‌باشد:
الف) مفردات کلمات هر آیه؛
ب) عبارتى مرکب از چند کلمه؛
ج) رابطهٔ هر آیه با آیات قبل.
5- پاورقى که نشانى آیات و روایات و کتب تفسیرى را به اختصار آورده است. همچنین مطالبى مربوط به آیه که در قالب نکته‌ها و پیام‌ها نمى‌گنجد در پاورقى ذکر شده است.
امتیازات تفسیر
1. از اصطلاحات فنى، ادبى، فقهى، کلامى و فلسفى احتراز شده است و تنها درس‌هایى از قرآن که قابل ترجمه به زبان‌هاى زنده دنیا به صورت تابلو و پیام باشد آورده شده است.
2. از تفسیر به رأى احتراز شده و از متن آیات و روایات امامان معصوم استفاده شده است.
3. بیشتر پیام‌ها و درس‌ها از متون تفاسیر شیعه و سنى استفاده شده است و برخى نکات از مؤلف یا همکاران بوده است. مؤلف مى‌نویسد: در سال 1378 ش براى تجدید چاپ جلد اول، یک بار دیگر تفسیر نور را با دقت مطالعه کردم، مطالبى را حذف یا ادغام نموده و مطالب جدید را که به ذهن خود یا از تفسیر راهنما و نخبة التفاسیر، استفاده کرده‌ام اضافه نمودم.
4. با وجود اختصار داراى بحثهاى موضوعى نیز مى‌باشد مانند ج 1 ص 339 ذیل آیه 216 بقره، جهاد در ادیان دیگر، بحثى پیرامون هدایت و ضلالت ج 6 ص 227 ذیل آیه 97 سوره رعد، عوامل آرامش و دلگرمى ذیل آیه 28 سوره رعد ج 6 ص 231.
منابع تفسیر نور
دراین مجموعه تفسر به دوازده تفسیراز تفاسیر شیعه و سنى، مراجعه شده مانند: تفسیر فى ظلال، تفسیر مراغى، تفسیر فخر رازى، تفسیر قرطبى، تفسیر مجمع البیان، تفسیر نور الثقلین، تفسیر صافى، تفسیر المیزان، تفسیر نمونه، تفسیر کشاف، تفسیر اطیب البیان و تفسیر فرقان .