عروة الوثقی (نشریه)
عروة الوثقی، نشریه‌ای است که سید جمال الدین اسدآبادی زمانی که در پاریس به سر می‌برد، با همکاری شیخ محمد عبده به انتشار آن می‌پرداخت. این نشریه در ده‌ها کشور آسیایی و آفریقایی توزیع می‌گردید. این نشریه که در باب مبارزه با استعمار و خودباوری مسلمانان بوده، تاثیر چشمگیری بر مردم گذاشت. این نشریه پس از انتشار ۱۸ شماره توقیف گردید.
محتوای نشریه
آنچه از فعلایت‌های سید در پاریس شایان توجه است، نخست همکاری او با شیخ محمد عبده در نشر روزنامۀ عروةالوثقی و دیگر مکاتبه او با ارنست رنان، متفکر معروف فرانسوی است. سیدجمال به هنگام اقامت در پاریس با سردبیران برخی از روزنامه‌های فرانسوی آشنا شد و برای آن روزنامه‌ها مقاله می‌فرستاد. از جمله برای روزنامۀ دست چپی لن ترانسیژان رشته مقالاتی درباره جنبش مهدی در سودان نوشت. مقامات دولتی، چه در فرانسه و چه در انگلیس، برای این‌گونه مقالات مانند آنچه سید در عروه‌الوثقی می‌نوشت اهمیت بسیار قائل بودند و از طریق آنها از طرز تفکر و احساس روشنفکرانه و اندیشمندان مسلمان دربارۀ مسائل سیاسی آگاه می‌شدند. ولی از میان نوشته‌های سید به زبان فرانسه، مکاتبه او با ارنست رنان در خور تأمل بیشتر است. در این ایام مقامات انگلیسی در صدد برآمدند تا از اندیشه «اتحاد اسلام» سید به سود مقاصد استعماری خود بهره برداری کنند و چون دریافتند که او با احمد متمهدی سودانی مکاتبه دارد از وی خواستند تا واسطۀ صلح میان او و انگلیس‌ها گردد. بدین منظور سید را به لندن فراخواندند؛ اما چون از او بیمناک بودند، سرانجام رهایش کردند و سید از لندن رهسپار آسیا شد. این بار عزم کرد که پرچم اتحاد اسلام را در یمن و نجد برافرازد و امام یمن را به خلافت بگمارد. اما به جای عربستان به ایران و به شهر بوشهر آمد و چون خبر ورود او به ایران به تهران رسید ناصرالدین شاه که قصد داشت از اتحاد اسلام وی به سود حکومت خود بهره برداری کند، به وساطت محمدحسن خان اعتمادالسلطنه، سید جمال‌الدین را به پایتخت دعوت کرد.
جستارهای وابسته
منابع
- مروری بر تلاش‌های سیدجمال‌الدین اسدآبادی برای اتحاد جهان اسلام، ایبنا، تاریخ درج مطلب: 18 اسفند 1402ش، تاریخ مشاهدۀ مطلب:28 فروردین 1403 ش.
- سید جمال‌الدین اسدآبادی، تبیان، تاریخ درج مطلب: 18مرداد 1388 ش، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 28 فروردین 1403 ش.