۸۷٬۷۷۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'در این باره' به 'در‌این‌باره') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
شهر [[مکه]] به دلیل وجود [[کعبه]] پایگاه وحدت و یکپارچگی تمام اقوام و گروه‌های مسلمانی بوده است که از اقصی نقاط قلمرو گسترده جهان اسلام به این دیار پای می‌نهادند. اداره و تسلط بر اوضاع شهر مکه، در تاریخ اسلام برای سلسله‌های حکومت‌گر جایگاه ویژه‌ای داشته و اموری همچون اداره کاروان‌های حج، رسیدگی به امور اجتماعی و اقتصادی حجاج و مدیریت رویداد عظیم حج، برای حاکمان و امرای حج از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار بوده است. | شهر [[مکه]] به دلیل وجود [[کعبه]] پایگاه وحدت و یکپارچگی تمام اقوام و گروه‌های مسلمانی بوده است که از اقصی نقاط قلمرو گسترده جهان اسلام به این دیار پای می‌نهادند. اداره و تسلط بر اوضاع شهر مکه، در تاریخ اسلام برای سلسله‌های حکومت‌گر جایگاه ویژه‌ای داشته و اموری همچون اداره کاروان‌های حج، رسیدگی به امور اجتماعی و اقتصادی حجاج و مدیریت رویداد عظیم حج، برای حاکمان و امرای حج از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار بوده است. | ||
در این میان | در این میان رِباط‌ها نقش مهمی در استقرار امنیت و رونق شهر مکه و رفاه حال حجاج داشته است. منابع تاریخی مختلف از وجود حدود 60 رباط در مکه، خبر داده‌اند که از ویژگـی‌هـای مهـم این رباطها ساخت و ساز اکثر آنها در قـرن‌هـای ششم و نهم هجری قمری بوده است. | ||
خیّرین و اشخاص منحصر به | خیّرین و اشخاص منحصر به فرد با صرف اموال شخصی بیشترین نقش را در ساخت و سازهای عام‌المنفعه در مکه داشته‌اند که بخش قابل توجهی از آنان بومی مکه نبودند و در واقع ایرانی‌ها در رتبه اول احداث رباط در این شهر قرار داشته‌اند. | ||
=معنای عامیانه رباط= | =معنای عامیانه رباط= | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
=معنای لغوی و اصطلاحی= | =معنای لغوی و اصطلاحی= | ||
ربط در لغت به معنای بستن و محکم کردن است.<ref>ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 7، ص 302، دار الفکر، بیروت، 1414ق</ref> این که قرآن کریم می‌فرماید: «وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّکُمْ وَ آخَرینَ مِنْ دُونِهِم...».<ref>انفال، 60</ref> در این جا، رباط مصدر به | ربط در لغت به معنای بستن و محکم کردن است.<ref>ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 7، ص 302، دار الفکر، بیروت، 1414ق</ref> این که قرآن کریم می‌فرماید: «وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّکُمْ وَ آخَرینَ مِنْ دُونِهِم...».<ref>انفال، 60</ref> در این جا، رباط مصدر به معنای مربوط است؛ یعنی بسته شده، یا جمع «ربیط» است و به همان معنا، ولی استعمال آن در اسب‌هایی که برای جهاد بسته می‌شوند غلبه پیدا کرده است.<ref>ریاضی، حشمت الله، ترجمه بیان السعادة، ج 6، ص 71، مرکز انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران، 1372ش</ref> بنابراین "رباط الخیل" به معنای اسب‌هایی است که برای جنگ آماده شده است. | ||
مرابطه هم از ریشۀ "ربط" است که به باب مفاعلة رفته و به معنای مواظبت کردن(از طریق بستن و منع کردن) است.<ref>فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، ج 2، ص 215، دار الرضی، قم، بی تا</ref> به شخصی که در مرزها حاضر شده و از تمامیت کشور اسلامی محافظت می‌کند، "مرابط" گفته می‌شود.<ref>فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج 7، ص 422، انتشارات هجرت، قم، 1410ق</ref> رباط؛ نیز مصدر "ربط" است که به همان معنای بستن می‌آید. | مرابطه هم از ریشۀ "ربط" است که به باب مفاعلة رفته و به معنای مواظبت کردن(از طریق بستن و منع کردن) است.<ref>فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، ج 2، ص 215، دار الرضی، قم، بی تا</ref> به شخصی که در مرزها حاضر شده و از تمامیت کشور اسلامی محافظت می‌کند، "مرابط" گفته می‌شود.<ref>فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج 7، ص 422، انتشارات هجرت، قم، 1410ق</ref> رباط؛ نیز مصدر "ربط" است که به همان معنای بستن می‌آید. | ||
در اصطلاح فقهاء رباط و مرابطه به وقتی گقته می‌شود که | در اصطلاح فقهاء رباط و مرابطه به وقتی گقته می‌شود که عده‌ای جهت مراقبت از مرزها و مراقبت از تحرکات دشمن در آنسوی مرزها در آن مناطق حاضر شوند و اگر در آنجا برای مدتی ساکن شوند به آنان "مرابط" گفته می‌شود.<ref>عاملی، زین الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشى - کلانتر)، ج 2، ص 385، انتشارات داوری، قم، 1410ق</ref> | ||
=مرابطه در کتاب‌های حدیثی و فقهی= | =مرابطه در کتاب‌های حدیثی و فقهی= | ||
در کتاب‌های فقهی بحثی دربارۀ "مرابطه" آمده است. شیخ طوسی در کتاب تهذیب الاحکام؛ عنوانی آورده است به نام "مرابطه در راه خدا" <ref>طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الأحکام، ج 6، ص 125، باب المرابطة فی سبیل الله، دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1407ق</ref> که در آن روایاتی از ائمه (ع) آورده است که مسلمانان را به حفظ مرزهای کشور اسلام تشویق کرده است.<ref>طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الأحکام، ج 6، ص 125، باب المرابطة فی سبیل الله، دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1407ق</ref> و از جایی که حفظ مرزها جنبۀ تهاجمی ندارد، شرکت در آن حتی برای شیعیان که | در کتاب‌های فقهی بحثی دربارۀ "مرابطه" آمده است. شیخ طوسی در کتاب تهذیب الاحکام؛ عنوانی آورده است به نام "مرابطه در راه خدا" <ref>طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الأحکام، ج 6، ص 125، باب المرابطة فی سبیل الله، دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1407ق</ref> که در آن روایاتی از ائمه (ع) آورده است که مسلمانان را به حفظ مرزهای کشور اسلام تشویق کرده است.<ref>طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الأحکام، ج 6، ص 125، باب المرابطة فی سبیل الله، دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1407ق</ref> و از جایی که حفظ مرزها جنبۀ تهاجمی ندارد، شرکت در آن حتی برای شیعیان که حکومت‌های وقت را قبول نداشته‌اند، از طرف امامان معصوم(ع) مجاز شمرده شده است. لذا فقها با توجه به این روایات مرزبانی از کشورهای اسلامی را حتی در زمان غیبت امام معصوم(ع) مستحب دانسته‌اند. علامه حلی در‌این‌باره می‌فرماید: مرابطه (مرزداری) در زمان حضور امام (ع) مستحب مؤکد است و در زمان غیبت امام(ع) نیز مستحب است؛ زیرا معمولاً در حفظ مرزها، جنگ و درگیری نیست و فقط جهت مراقبت و نشان دادن نیروها به دشمن است.<ref>علامه حلی، منتهى المطلب فی تحقیق المذهب، ج 14، ص 44، مجمع البحوث الاسلامیة، مشهد، چاپ اول، 1412ق</ref> بله همان‌طور که در روایات اشاره شده است، اگر در حین مرزبانی؛ دشمنان به سرزمین اسلام حمله کنند، مرزبان می‌تواند جهت دفاع از خود و دفاع از اسلام و نه به خاطر دفاع از سلاطین و حاکمان ستمگر، وارد مبارزه شده و از اسلام محافظت نماید. | ||
=تاریخچه و پیشینه= | =تاریخچه و پیشینه= | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
قرآن کریم درباره رباط و مرابطه می‌فرماید: | قرآن کریم درباره رباط و مرابطه می‌فرماید: | ||
«یاایُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُو وَاتَّقُوا للَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُون» . <ref> آل عمران/سوره۳، آیه۲۰۰</ref> | «یاایُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُو وَاتَّقُوا للَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُون» . <ref> آل عمران/سوره۳، آیه۲۰۰</ref> | ||
«ای کسانی که ایمان آورده‌اید، (در مقابل مشکلات و | «ای کسانی که ایمان آورده‌اید، (در مقابل مشکلات و هوسها) شکیبا باشید استقامت کنید و در برابر دشمنان نیز پایدار باشید و از مرزهای خود مراقبت کنید و از خدا بترسید تا رستگارشوید.» | ||
«وَ اعِدُّوا لَهُمْ مَااسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ تُرْهِبوُنَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّکُمْ» .<ref> انفال/سوره۸، آیه۶۰</ref> | «وَ اعِدُّوا لَهُمْ مَااسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ تُرْهِبوُنَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّکُمْ» .<ref> انفال/سوره۸، آیه۶۰</ref> | ||
«هر نیرویی در قدرت دارید، برای مقابله با آنها ( دشمنان)، آماده سازید! و (همچنین) | «هر نیرویی در قدرت دارید، برای مقابله با آنها ( دشمنان)، آماده سازید! و (همچنین) اسبهای ورزیده (برای میدان نبرد)، تا به وسیله آن، دشمن خدا و دشمن خویش را بترسانید.» | ||
=دیدگاه صاحب | =دیدگاه صاحب مجمع‌البیان درباره آیه صابروا ورابطوا= | ||
صاحب تفسیر مجمع‌البیان در ذیل آیه اول می‌نویسد این آیه شریفه جمیع آنچه را برای مکلف لازم است دربر دارد؛ زیرا «اصبرُوا» شامل انجام عبادات و ترک گناهان می‌شود. «صابروا» شامل چیزهایی است که در برابر دیگران باید انجام دهد، مثل جهاد با دشمن و مهمتر از آن جهاد با نفس و «رابطوا» شامل دفاع از مسلمانان و دین می‌شود و «واتقواالله» شامل پرهیز از همه گناهان و محرمات و عمل به همه اوامر و واجبات است. <ref> طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۲، ص۴۸۲</ref> | صاحب تفسیر مجمع‌البیان در ذیل آیه اول می‌نویسد این آیه شریفه جمیع آنچه را برای مکلف لازم است دربر دارد؛ زیرا «اصبرُوا» شامل انجام عبادات و ترک گناهان می‌شود. «صابروا» شامل چیزهایی است که در برابر دیگران باید انجام دهد، مثل جهاد با دشمن و مهمتر از آن جهاد با نفس و «رابطوا» شامل دفاع از مسلمانان و دین می‌شود و «واتقواالله» شامل پرهیز از همه گناهان و محرمات و عمل به همه اوامر و واجبات است. <ref> طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۲، ص۴۸۲</ref> | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
=ساخت‌وساز و مخارج= | =ساخت‌وساز و مخارج= | ||
ساخت رباط به دلیل آن که در آغاز با هدف حـفاظت از مـرزها و دفــاع از سـرزمین‌هـای <ref>مـقدمه‌ای بر شناخت رباط در ایران، ص٥٠٩</ref> اسلامی انجام می‌‌‌‌گرفت، امری مقدس به شمار می‌‌‌‌آمد و [[مسلمانان]] بـه آن‌اشـتیاق داشتند. زیرا بـر اسـاس آیات [[قرآن]]، مرابطه و حفاظت از مرزهای اسلامی در برابر | ساخت رباط به دلیل آن که در آغاز با هدف حـفاظت از مـرزها و دفــاع از سـرزمین‌هـای <ref>مـقدمه‌ای بر شناخت رباط در ایران، ص٥٠٩</ref> اسلامی انجام می‌‌‌‌گرفت، امری مقدس به شمار می‌‌‌‌آمد و [[مسلمانان]] بـه آن‌اشـتیاق داشتند. زیرا بـر اسـاس آیات [[قرآن]]، مرابطه و حفاظت از مرزهای اسلامی در برابر دشمنان امری واجب است؛ <ref>(انفـال:60)؛ (آل‌عمران:200)</ref> | ||
به همین سبب، رباط به دلیل جـایگاه مهمی کـه در امر [[جهاد]] مسلمین و پاسداری از مرزهای اسلام داشت، جنبه تقدس به خود گرفت و رباط‌سازی و رباط‌نشینی رهنمودی دینی و امری مقدس و ارزشمند در دین اسلام محسوب گردید.<ref>مـساله فـی المرابطه بـالثغور، ص١٧</ref> چه بسا شهیدانی که از رباطی به جنگ با مشرکین برمی‌خواستند و به شـهادت مـی‌رسیدند و در همان رباط بـه خـاک سپرده مـی‌شدند.<ref>الانسـاب، ج٢، ص٤٣٤؛ تاریخ رباط در اسلام و ایران، ج٢، ص537</ref> | به همین سبب، رباط به دلیل جـایگاه مهمی کـه در امر [[جهاد]] مسلمین و پاسداری از مرزهای اسلام داشت، جنبه تقدس به خود گرفت و رباط‌سازی و رباط‌نشینی رهنمودی دینی و امری مقدس و ارزشمند در دین اسلام محسوب گردید.<ref>مـساله فـی المرابطه بـالثغور، ص١٧</ref> چه بسا شهیدانی که از رباطی به جنگ با مشرکین برمی‌خواستند و به شـهادت مـی‌رسیدند و در همان رباط بـه خـاک سپرده مـی‌شدند.<ref>الانسـاب، ج٢، ص٤٣٤؛ تاریخ رباط در اسلام و ایران، ج٢، ص537</ref> | ||
ازاین | ازاین رو برخی افراد نیکوکار به قصد خیرات و کسب برکات به ساخت رباط مـی‌‌پرداخـتند.<ref>معماری اسلامی، ص٣٤٠</ref> پس از تـغییر کاربری رباطها همچنان به ساخت و نگهداری این بناهای عام‌المنفعه توجـه می‌‌‌‌شـد؛ زیرا عـلاوه بر فواید خیریه، عواید اقتصادی داشتند و سـبب رونـق تجـارت منطقـه می‌‌‌‌گردیدند. | ||
با وجود مشارکت مردم در ساخت رباط، در آنها برای مـخارج مـسافران و سـاکنان از درآمدهای وقفی اسـتفاده | با وجود مشارکت مردم در ساخت رباط، در آنها برای مـخارج مـسافران و سـاکنان از درآمدهای وقفی اسـتفاده مـی‌شـد. مخارج هر رباط در سند وقفیّه‌اش درج شده بود که برای زمانی محدود یا نامحدود در نظر گرفته شده بود. همچنین واجدین شرایط بهره‌مندی از امکانات رباط نیز به‌طور کامل شرح داده شده بود. | ||
=معماری رباط= | =معماری رباط= | ||
در ساخت رباط، مانند بسیاری دیگر از بناهای دوران اسلامی، | در ساخت رباط، مانند بسیاری دیگر از بناهای دوران اسلامی، سبک‌های رایج در هر سرزمین را به کار می‌گرفتند. این بناها معمولاً چهارگوش و شامل دیواری پیرامونی، [[مسجد]]<ref>ر.ک:مقاله مسجد</ref>، انبارهای سلاح، اصطبل و برجهای نگهبانی در گوشه‌ها بود. اندازۀ رباطها گوناگون بود و گاهی به قلعه‌ای کوچک یا حتی برجی دیده‌بانی می‌مانست . گاهی رباطها به استحکامات نظامی رومیان شباهت داشت، بناهایی چهارگوش با برجهای گوشه‌ای؛ گاهی نیز یک رباط شامل چند تالار می‌شد. به گفتۀ مقدسی، رباط‌های سواحل شام مناره‌هایی برای برافروختن آتش و فرستادن پیام داشتند؛ این مناره‌ها پیام را به‌سرعت از رباطها به آبادیها می‌رساندند. در روز پیام را با دود می‌فرستاند . | ||
یکی از کهن‌ترین | یکی از کهن‌ترین رباط‌های برجاماندۀ افریقیه، رباط سوسه در شمال کشور [[تونس]] است. این رباط را که پایگاه حمله به سیسیل بود، اغلبیان در ۲۰۶ ق / ۸۲۱ م ساخته‌اند. رباط سوسه بنایی است مربع‌شکل و دوطبقه، با ابعادی نزدیک به ۴۰ متر، که در گوشه‌ها و میانۀ هر ضلعْ برجی گرد دارد. در گوشۀ بنا مناره‌ای است و در طبقۀ پایین رباط، پیرامون حیاط، رواق و اتاقهایی قرار گرفته است. در طبقۀ بالا تالاری کشیده و ستون‌دار ساخته‌اند که مسجد رباط بوده است .<ref>رباط، بنا | مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی | ||
https://www.cgie.org.ir</ref> | https://www.cgie.org.ir</ref> | ||
=تغییر کاربری | =تغییر کاربری رباطها= | ||
پس از پیشرفت و تثبیت اسلام در سرزمین‌های مرزی و برطرف شدن تهدیدهای غیرمسلمانان، رباط‌هـا بـه تــدریج تـغییـر کـاربری دادند. رباطها در مناطقی مانند [[مغرب]] به مکانی برای اجتماع [[صـوفیان]] تـبدیل شـدند به گونه‌ای کـه واژه‌های رباط و [[خانقاه]] به صورت مترادف به کار می‌‌‌‌رفت، <ref>الخطـط و الاثـار، ج٤، ص٢٩٣؛ الرباطـات و الزوایـا فـی التـاریخ المغرب، منشورات کلیه الاداب و العلوم الانسانیه بالرباط</ref> اما در سـرزمین هـای شــرقی جـهان اسلام مانند مکه به دلیـل قرارداشـتن در مسـیر کاروان‌های تجـاری و زیارتی بـیشتر ربـاط‌هـا به محل استراحت مسافران و کاروان‌ها تبـدیل شـدند و<ref>احسـن التقاسـیم فـی معرفة الاقـالیم، ج٢، ص٣٨٢</ref> کاربری کاروانسرا یافتند. | پس از پیشرفت و تثبیت اسلام در سرزمین‌های مرزی و برطرف شدن تهدیدهای غیرمسلمانان، رباط‌هـا بـه تــدریج تـغییـر کـاربری دادند. رباطها در مناطقی مانند [[مغرب]] به مکانی برای اجتماع [[صـوفیان]] تـبدیل شـدند به گونه‌ای کـه واژه‌های رباط و [[خانقاه]] به صورت مترادف به کار می‌‌‌‌رفت، <ref>الخطـط و الاثـار، ج٤، ص٢٩٣؛ الرباطـات و الزوایـا فـی التـاریخ المغرب، منشورات کلیه الاداب و العلوم الانسانیه بالرباط</ref> اما در سـرزمین هـای شــرقی جـهان اسلام مانند مکه به دلیـل قرارداشـتن در مسـیر کاروان‌های تجـاری و زیارتی بـیشتر ربـاط‌هـا به محل استراحت مسافران و کاروان‌ها تبـدیل شـدند و<ref>احسـن التقاسـیم فـی معرفة الاقـالیم، ج٢، ص٣٨٢</ref> کاربری کاروانسرا یافتند. | ||
بنابراین برخلاف مرزهای غربی قلمرو اسلام، رباط‌های مشرق‌زمین از قرن چهارم به بعد دچار تغییرات اساسی شدند. از آن زمان به بعد، یک رباط، نهادی عام‌المنفعه بود که توسط انسانی خیّر ساخته شده بود تا وسایل آسایش و راحتی را برای مسافران مسلمان، فقرا و در راه ماندگانی فراهم | بنابراین برخلاف مرزهای غربی قلمرو اسلام، رباط‌های مشرق‌زمین از قرن چهارم به بعد دچار تغییرات اساسی شدند. از آن زمان به بعد، یک رباط، نهادی عام‌المنفعه بود که توسط انسانی خیّر ساخته شده بود تا وسایل آسایش و راحتی را برای مسافران مسلمان، فقرا و در راه ماندگانی فراهم کند که عموماً صوفی بودند. | ||
چنین تفاوت‌هایی در [[مصر]] و عصر | چنین تفاوت‌هایی در [[مصر]] و عصر ممالیک تقویت شد؛ چراکه در اثر رواج تصوف، خانقاه و رباط به نهاد عام‌المنفعه مشابهی تبدیل شد. در واقع به نظر میرسد خانقاه مسجدی محسوب می‌شده که میزبان صوفیان بی‌خانمان بوده و رباط، سرپناهی برای عموم فقرا و مفلسان بوده که خرقه طریقتی خاص از صوفیان را به تن نداشته‌اند.<ref> الاوقا‌ف و الحیا‌ة الاجتما‌عیة فی مصر، صص205-201</ref> | ||
ذکر این نکته حایز اهمیت است که با وجود تاثیرات فرهنگی ممالیک بر شبه جزیره و [[حرمین شریفین]]، هیچ سند و مدرک روشنی دال بر وجود | ذکر این نکته حایز اهمیت است که با وجود تاثیرات فرهنگی ممالیک بر شبه جزیره و [[حرمین شریفین]]، هیچ سند و مدرک روشنی دال بر وجود خانقاه پیش از تسلط دولت [[عثمانی]]<ref>ر.ک:مفاله عثمانی</ref> در مکه وجود ندارد. حال آنکه رباط‌هایی همچون رباط "رامشت" از سال 529، همزمان با حکومت فاطمیان، با هدف سکونت صوفیان در مکه تاسیس شده است. | ||
=رباط‌های مکه= | =رباط‌های مکه= | ||
از آن جهت که رباط، مسکن عابدان و [[صوفیان]] و زاهدان بوده است، دور از ذهن نیست که نزدیک‌ترین نقاط به خانه خدا در شهر | از آن جهت که رباط، مسکن عابدان و [[صوفیان]] و زاهدان بوده است، دور از ذهن نیست که نزدیک‌ترین نقاط به خانه خدا در شهر مکه در اولویت ساخت رباطها قرار داشته باشند. اما با توجه به وضعیت جغرافیایی شهر مکه و کمبود اراضی خالی در اطراف [[خانه خدا]]، احداث رباطها با فاصله قابل توجهی از خانه خدا انجام شده است. | ||
بر مبنای تک‌نگاری‌های دو تاریخ‌نگار؛ تقی‌الدین محمد بن احمد فاسی و نجم‌الدین عمر بن فهد که هر دو متعلق به قرن نهم هجری هستند؛ می‌توان به تعداد قابل توجهی از رباط‌های مهم شهر [[مکه]] دست یافت. فاسی بسیاری از اسناد وقفیه را عیناً در کتابش نقل کرده و بدین ترتیب تنها اثر برجای مانده از آن رباطها را برای ما برجا گذاشته است. چه تمامی این ابنیه و آثار آن، توسط وهابیان نابود شده است.<ref>مصادر تاریخ الجزیرة العربیة، ریاض، صص67 ـ 61</ref> | بر مبنای تک‌نگاری‌های دو تاریخ‌نگار؛ تقی‌الدین محمد بن احمد فاسی و نجم‌الدین عمر بن فهد که هر دو متعلق به قرن نهم هجری هستند؛ می‌توان به تعداد قابل توجهی از رباط‌های مهم شهر [[مکه]] دست یافت. فاسی بسیاری از اسناد وقفیه را عیناً در کتابش نقل کرده و بدین ترتیب تنها اثر برجای مانده از آن رباطها را برای ما برجا گذاشته است. چه تمامی این ابنیه و آثار آن، توسط وهابیان نابود شده است.<ref>مصادر تاریخ الجزیرة العربیة، ریاض، صص67 ـ 61</ref> | ||
= | =قدیمی‌ترین رباطها در ایران= | ||
==کاروانسرای رباط انوشیروانی== | ==کاروانسرای رباط انوشیروانی== | ||
| خط ۱۱۹: | خط ۱۱۹: | ||
==رباط قره بیل شهرستان گرمه، روستای رباط== | ==رباط قره بیل شهرستان گرمه، روستای رباط== | ||
کاروانسرا یا رباط | کاروانسرا یا رباط قره‌بیل یکی دیگر از کاروانسراهای تاریخی شهرستان گرمه است که به احتمال فراوان قدمت بنای اولیه آن به قرون 5-4 هجری میرسد و در متون تاریخی از آن به نام رباط املوتلو یاد شده است. بعدها در دورۀ تیموری و زمانی که شاهراه کهن گرگان - نیشابور برای دسترسی به مشهد احیا می‌شود، به دستور وزیر با تدبیر دربار تیموری، میر علیشیر نوایی، رباط‌هایی در طول این مسیر ساخته شده و یا رباط های قدیمی مرمت می‌شود. در این فرایند رباط قره بیل نیز توسعه یافته و با الحاق بخش‌هایی جدید احیا و مورد استفاده مسافران قرار میگیرد. این کاروانسرا با مصالح سنگ، ساروج، گچ و آجر بنا شده و پلان چهارگوش با دو حیاط بزرگ و کوچک دارد. در گرداگرد حیاط بزرگ غرفه های متعددی احداث شده که پوشش سقف آنها گنبدی است و زیر سقف با کاربندی‌های زیبای گچی تزئین شده است . <ref>صفحه اصلی - شهرستان گرمه | ||
https://mporg.ir › Pages</ref> | https://mporg.ir › Pages</ref> | ||
=پانویس= | =پانویس= | ||
{{پانویس|2}} | {{پانویس|2}} | ||
[[رده: | [[رده:مفاهیم]] | ||