زکات: تفاوت میان نسخه‌ها

'''زکات''' از واجبات مالی در دین [[اسلام]] است که بر اساس آن [[مسلمانان]] باید مقدار معینی از ۹ قلم کالا برای مصرف در زندگی فقرا و سایر امور عمومی اجتماعی بپردازند. این ۹ کالا عبارتند از <big>نقدین</big> (طلا و نقره)، <big>انعام ثلاثه</big> ( گاو، گوسفند و شتر) و <big>غلات اربعه</big> (گندم، جو، کشمش و خرما). مقدار پرداختی هر یک از این کالاها متفاوت است و در [[فقه]]<ref>ر.ک:مقاله فقه</ref> تعیین شده است.

در [[شرع اسلام]]، زکات اسم صدقۀ واجب از مال است. و زکات‌دهندگان به وسیله دادن زکات نزد خداى سبحان پاک مى گردند و قول خداوند متعال به همین معنا اشاره دارد که فرمود: خُذْ مِنْ امْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَکیهِمْ بِها...؛ <ref>سوره توبه، آیه ۱۰۳</ref> از دارایی‌هایشان صدقه (زکات) بستان تا بدان وسیله آنان را پاک و منزه سازى. <ref> احکام روزه، نعمت الله یوسفیان ، ص ۶۳</ref>  

#دسته‌ای از آیات، اصل زکات را مطرح کرده و آن را در ردیف نماز قرار داده‌اند و پرداخت زکات را مانند اقامه نماز، واجب دانسته و از شعائر دینی و علایم ایمان به حساب آورده‌اند.

#آیاتی هستند که به دادن زکات امر نموده و آن را به عنوان معامله با خدا قلمداد نموده‌اند؛ به عنوان نمونه سوره احزاب آیه ۳۳؛ سوره مجادله آیه ۱۳.

#برخی از آیات نشان‌دهنده تشریع اصل این فریضه عبادی و اقتصادی هستند و به طور کلی درباره این که چه مقداری گرفته شود و در چه موردی گرفته نشود، ساکت می‌باشند.

#برخی از آیات، مصارف زکات را به طور دقیق شمارش نموده‌اند و رهبری [[امت اسلامی]] باید زکات مأخوذه را در این مصارف به کار بیندازد. (در بیان تعیین موارد مصرف زکات اکثر مفسران به آیه ۶۰ سوره توبه استناد نموده‌اند و در این موارد، اختلافی نیست).

#برخی از آیات کسانی را که زکات نمی‌دهند در ردیف [[کفار]] قلمداد کرده‌اند، مانند سوره فصلت آیه ۷.

از [[امام باقر(ع)]] <ref>ر.ک:مقاله امام باقر (ع)</ref> نقل شده است که خداوند تبارک و تعالى نماز و زکات را قرین یکدیگر ساخته و فرموده است: وَأَقیمُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ؛ به یاد دارید نماز را و بپردازید زکات را، پس آن کس که نماز را به پا مى دارد ولى زکات را نمى پردازد، گویى که نماز را هم به پا نداشته است. <ref>وسائل الشیعه، محمد بن حسن، حر عاملى، ج ۹، ص ۲۲</ref>

[[امام صادق(ع)]] <ref>ر.ک:مقاله امام صادق(ع)</ref> درباره زکات مى‌فرماید: همانا خداوند زکات را جهت آزمایش ثروتمندان و یارى فقیران قرار داد و اگر مردم زکات اموال خود را بپردازند، مسلمانى فقیر و نیازمند باقى نخواهد ماند و به آنچه که خداوند واجب نموده بى نیاز خواهد شد؛ و مردم فقیر، محتاج، گرسنه و عریان نمى شوند مگر به خاطر گناه ثروتمندان. <ref>وسائل الشیعه، ج ۶، ص ۴</ref>

در روایت‌هاى دیگرى آمده است که پرداختن زکات نشان بخشندگى، و خوددارى از آن، نشانه بخل ورزیدن است. همچنین بر این نکته تأکید شده است که پرداختن زکات هیچ گاه موجب کاستى مال زکات دهنده نمى شود و بر مال کسى هم که از دادن آن خوددارى مى ورزد چیزى افزوده نمى گردد. از این بالاتر، ثروتمندان با پرداختن زکات، اموال شان را بیمه مى کنند و طبق یک روایت، اگر مالى در دریا یا خشکى تلف گردد، دلیلش را باید در خوددارى از پرداخت زکات جستجو کرد. <ref>براى آگاهى بیشتر ر.ک وسایل الشیعه، ج ۹، باب «زکات»</ref>  

و مبارک عقرقوفى از موسى بن جعفر (ع) روایت کرده است که فرمود: همانا که زکات به عنوان روزى فقرا و افزایش اموال اغنیا برقرار شده است. <ref> قمّى، صدوق، محمّد بن على بن بابویه - مترجم: غفارى، على اکبر و محم، من لا یحضره الفقیه - ترجمه، ۶ جلد، نشر صدوق، تهران - ایران، اول، ۱۴۰۹ ه‍ ق ، چ۲ ، ص ۳۰۱</ref>  

حقّ واجبى که به بخشى از اموال برخی افراد غنیّ و ثروت‌مند جامعه تعلق می‌گیرد و باید به نفع فقرا براى صرف در مصالح عمومى پرداخت شود. <ref>مشکینی، میرزا علی، مصطلحات الفقه، ص 280 – 281، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا</ref> ثروت‌مندان با دادن زکات، از صفات زشتى مانند حرص و بخل (تا اندازه‌اى) پاک می‌گردند و اموالشان نیز با خیر و برکت دنیوى و اخروى، رشد و نموّ خواهد کرد. همچنین از دیدگاه فقها، اصل وجوب زکات از ضروریات و ارکان دین مقدس اسلام است. <ref>علامه حلّی، حسن بن یوسف، تذکرة الفقهاء، ج 5، ص 7 – 8، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، بی‌تا؛ محدث بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، محقق، مصحح، ایروانی، محمد تقی، مقرم‌، سید عبدالرزاق، ج 12، ص 8، قم،دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1405ق؛ امام خمینی، تحریر الوسیلة، ج 1، ص 311، قم، مؤسسه مطبوعات دار العلم، چاپ اول، بی‌تا؛ حسینی سیستانى، سید على، منهاج الصالحین، ج 1، ص 351، قم، دفتر حضرت آیة الله سیستانى، چاپ پنجم، 1417ق</ref>

#گندم

#جو

#خرما

#کشمش

#طلا

#نقره

#شتر

#گاو

#گوسفند

==شرایط وجوب زکات از نگاه فریقین==

#مالک؛ باید بالغ، عاقل و آزاد باشد و بتواند در آن مالی که زکاتش واجب است، تصرف کند. در غیر این صورت زکات واجب نیست.

#مال مورد نظر به مقدار نصاب باید برسد.<ref>خمینی، سید روح الله، توضیح المسائل، ص 383، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول‌، 1426ق</ref>

#از شرایط وجوب زکات بلوغ و عقل است و بر طفل و مجنون زکات واجب نیست، اما ولیّ و سرپرست آنها باید زکات را از اموالشان بدهد (فقط مذهب حنفی مخالف این مطلب است). <ref>جزیری، عبدالرحمن، الفقه علی مذاهب الاربعه ، ج 1، ص 328، بیروت، المکتبه العصریه، 1426ق</ref>

#مال مورد نظر به مقدار نصاب باید برسد. <ref>جزیری، عبدالرحمن، الفقه علی مذاهب الاربعه ، ج 1، ص 330 ، بیروت، المکتبه العصریه، 1426ق</ref>

==اموالی که به آن زکات تعلق می‌گیرد==

==زکات زراعت و میوه‌ها==

==زکات مال التجاره==

در بین مذاهب اهل سنت اتفاق نظر وجود دارد که به مال التجاره (مالی که با آن تجارت و کسب سود می‌کنند) زکات تعلق می‌گیرد. ولی در [[مذهب امامیه]] چنین چیزی واجب نیست. <ref> جزیری، عبدالرحمن، الفقه علی مذاهب الاربعه ، ج 1، ص 174؛ ر. ک: «موارد تعلّق زکات واجب و مستحب»، سؤال 9422، بیروت، المکتبه العصریه، 1426ق</ref>

==مستحقین زکات==

با توجه به این‌که در قرآن می‌فرماید: «زکات‌ها، مخصوص فقرا و مساکین و کارکنانى است که براى [جمع‌آورى] آن زحمت می‌کشند، و کسانى که براى جلب محبّتشان اقدام می‌شود، و براى [آزادى] بردگان، و [اداى دین] بدهکاران، و در راه [تقویت آیین] خدا، و واماندگان در راه؛ این، یک فریضه [مهم] الهى است؛ و خداوند دانا و حکیم است». <ref>آیه توبه،سوره 60.</ref>

[[رده: مفاهیم اسلامی]]  

[[رده: مفاهیم فقهی]]