۸۷٬۶۳۸
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' گرفته اند ' به ' گرفتهاند ') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
</div> | </div> | ||
'''سوره زُمَرْ''' سی و نهمین سوره و از [[سورههای مکی]] قرآن که در جزء ۲۳ و ۲۴ جای گرفته است. این سوره در مورد اعتقاداتی مانند [[توحید]]، [[معاد]]، اهمیت [[قرآن]] | '''سوره زُمَرْ''' سی و نهمین سوره و از [[سورههای مکی]] قرآن که در جزء ۲۳ و ۲۴ جای گرفته است. این سوره در مورد اعتقاداتی مانند [[توحید]]، [[معاد]]، اهمیت [[قرآن]] و [[نبوت]] سخن میگوید. دعوت به یکتاپرستی خالص شاخصترین پیام این سوره است. بخشی از این سوره نیز در مورد [[توبه]] است. | ||
در فضیلت این سوره از [[پیامبر اكرم(ص)]] روایت شده است: هر | در فضیلت این سوره از [[پیامبر اكرم(ص)|پیامبر اکرم(ص)]] روایت شده است: هر کس سوره زمر را قرائت نماید در [[روز قیامت]] امیدش قطع نشده و خداوند [[ثواب]] خائفان از خدا که از او بیم دارند را به قاری این سوره عطا میکند. | ||
=زمر= | =زمر= | ||
جمع زمره است به | جمع زمره است به معنی دسته، جماعت، فوج<ref>قاموس قرآن، ج 3، ص 179.</ref>. | ||
=مفهوم کلی سوره= | =مفهوم کلی سوره= | ||
* | * خداباوری؛ | ||
* دادگاه عدل | * دادگاه عدل الهی در رستاخيز؛ | ||
* تأثير نيرومند قرآن بر قلب انسان؛ | * تأثير نيرومند قرآن بر قلب انسان؛ | ||
* شب زنده | * شب زنده داری و عبادت<ref>تفسير قرآن مهر، ج 18، ص 21.</ref>. | ||
=اسامی سوره و علت نامگذاری= | =اسامی سوره و علت نامگذاری= | ||
خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
* زمر، | * زمر، | ||
* غُرَف<ref>همان، ص 23.</ref>. | * غُرَف<ref>همان، ص 23.</ref>. | ||
* «سوره زمر»؛ سبب | * «سوره زمر»؛ سبب نامگذاری اين سوره به «زمر» (فوج و گروه) تکرار اين واژه در آيات هفتادویک و هفتادوسه است. | ||
* «سوره غرف»؛ از آن رو «غُرَف» (اتاق و | * «سوره غرف»؛ از آن رو «غُرَف» (اتاق و کاخ) ناميده شده که اين واژه در آيۀ بیستم اين سوره تکرار شده است<ref>همان</ref>. | ||
=تعداد آیات و کلمات و حروف= | =تعداد آیات و کلمات و حروف= | ||
* سوره زمر هفتادوپنج آیه دارد<ref>الكشف و البيان، ج 8، ص 220.</ref>. | * سوره زمر هفتادوپنج آیه دارد<ref>الكشف و البيان، ج 8، ص 220.</ref>. | ||
* سوره زمر هزاروصدوهفتاد ودو کلمه دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات | * سوره زمر هزاروصدوهفتاد ودو کلمه دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سورههای قرآن مختلف است) | ||
* سوره زمر چهارهزارونهصدوهشت حرف دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف | * سوره زمر چهارهزارونهصدوهشت حرف دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سورههای قرآن مختلف است) | ||
=اهداف و | =اهداف و آموزهها= | ||
هدفهای اساسی سوره زمر عبارتاند از: | |||
# دعوت به توحيد؛ | # دعوت به توحيد؛ | ||
# | # يادآوری رستاخيز و خصوصيات آن<ref>تفسير قرآن مهر، ج 18، ص 24.</ref>. | ||
=محتوا و موضوعات= | =محتوا و موضوعات= | ||
سوره زمر از چند بخش مهم | سوره زمر از چند بخش مهم تشکيل يافته است: | ||
چيزی که بيش از همه در سراسر اين سوره منعکس است مسالۀ دعوت به توحيد خالص میباشد، توصيه در تمام ابعاد و شاخههايش، توحيد خالقيت، توحيد ربوبيت و توحيد عبادت، مخصوصا روی مسالۀ اخلاص در عبادت و بندگی خدا بارها در آيات مختلف اين سوره تکيه شده است و تعبيراتش در اين زمينه آن چنان مؤثر است که قلب انسان را به سوی اخلاص میکشاند و جذب میکند؛ | |||
مسالۀ مهم | مسالۀ مهم ديگری که در مقاطع مختلف اين سوره و تقريبا از آغاز تا انجام آن مورد توجه است مساله معاد و دادگاه بزرگ عدالت خدا است، مساله ثواب و جزا، غرفههای بهشتی و سايبانهای آتشين دوزخی، مساله ترس و وحشت روز قيامت و آشکار شدن نتايج اعمال و ظاهر شدن خود آنها در آن صحنه بزرگ، مساله سياه شدن صورت دروغگويان و کسانی که بر خدا افترا بستند، رانده شدن [[كافران|کافران]] به سوی [[جهنم]]، ملامت و سرزنش فرشتگان عذاب نسبت به آنها و دعوت بهشتيان به سوی [[بهشت]] و تبريک و تهنيت فرشتگان رحمت به آنها! اين مسائل که بر محور معاد دور میزند آن چنان با مسائل توحيدی آميخته است که گويی تار و پود يک پارچه را تشکيل میدهد؛ | ||
بخش | بخش ديگری از اين سوره که تنها قسمت کوتاهی از آن را اشغال میکند اهميت قرآن مجيد است ولی اين بخش کوتاه ترسيم جالبی از قرآن و تاثير نيرومند آن در قلوب و جانها در بر دارد؛ | ||
بخش | بخش ديگری که آن هم نسبتا کوتاه است بيان سرنوشت اقوام پيشين و مجازات دردناک الهی نسبت به تکذيبکنندگان آيات حق میباشد؛ | ||
و بالآخره | و بالآخره بخشی از اين سوره نيز پيرامون مسالۀ توبه و باز بودن درهای بازگشت به سوی خداست و مؤثرترين آيات توبه و رحمت در اين بخش بيان شده که شايد در قرآن آيه ای نويدبخشتر از آن در اين زمينه نباشد<ref>تفسير نمونه، ج 19، ص 360-359.</ref>. | ||
=فضائل، خواص و ثواب قرائت= | =فضائل، خواص و ثواب قرائت= | ||
[[ابىبنكعب]] از پيامبر خدا(ص) نقل | [[ابىبنكعب|ابیبنکعب]] از پيامبر خدا(ص) نقل کرده که فرمود: «هر که سوره زمر را بحواند خداوند اميد او را قطع نکرده و ثواب ترسندگان را که از [[خداوند]] میترسند به او میبخشد». | ||
هارونبنخارجه از [[امام صادق(ع)]] نقل | هارونبنخارجه از [[امام صادق(ع)]] نقل کرده که فرمود: «هر که سوره زمر را بخواند خدا شرافت دنيا و آخرت را به او میبخشد و او را بدون مال و فاميل عزيز میگرداند تا هر که او را ببيند شکوهش به وی نموده شده و جسدش بر آتش [[حرام]] گردد و برای او هزار شهر در [[بهشت]] ساخته شود که در هر شهری هزار کاخ بوده و در هر کاخی صد [[حوريه]] میباشد و علاوه برای او دو چشمه جاری و دو چشمه جوشان و دو بوستان خرم و حوريان پردهنشين در خيمهها میباشد<ref>ترجمه تفسير مجمعالبيان، ج 21، ص 138.</ref>. | ||
=محل وزمان نزول= | =محل وزمان نزول= | ||
همه آيات سوره زمر طبق گفته «مجاهد و قتاده و حسن» | همه آيات سوره زمر طبق گفته «مجاهد و قتاده و حسن» مکی میباشد. و برخی گفتهاند: سه آيه اين سوره در مدينه نازل شده که درباره «وحشی» قاتل «حمزه» و از اول آيه (قُلْ يا عِبادِيَ) تا آخر آيه سوم میباشد<ref>همان.</ref>. | ||
سوره زمر در دوران اخير | سوره زمر در دوران اخير زندگی [[مسلمانان]] در [[مكه|مکه]]، يعنی پس از [[معراج]] و قبل از [[هجرت]] فرود آمده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 18، ص 23.</ref>. | ||
=فضای نزول= | =فضای نزول= | ||
[[مشركان]] از آن حضرت خواستهاند از دعوت خود دست بردارد و متعرض خدايان آنها نشود و او را از غضب خدايان خود ترساندهاند و نيز او را به عبادت آنها | [[مشركان|مشرکان]] از آن حضرت خواستهاند از دعوت خود دست بردارد و متعرض خدايان آنها نشود و او را از غضب خدايان خود ترساندهاند و نيز او را به عبادت آنها خواندهاند، اين جريان سبب نزول سوره زمر با آن لحن موکد گرديده است. | ||
علاوه بر اين سوره | علاوه بر اين سوره مبارکۀ زمر مسئله توحيد و يگانگی خدا و نفوذ قدرت او را در اراده کائنات در حدّ اعلی از راه عقل و [[وحى|وحی]] آسمانی بيان میکند و از آنها نتيجه میگيرد که خلقت و تدبير کائنات در دست خداست، [[عبادت]] و اطاعت خاص اوست و نيز مسئله معاد را مطرح کرده و در آخر میفرمايد: متّقيان گروه گروه به [[بهشت]] و [[كفار|کفار]] فوج فوج رهسپار آتش خواهند شد. | ||
راه | راه زندگی آن نيست که انسان در دفع مضرات و جلب منافع به مجسمهها و مخلوق روی آورد و زندگی خويش را با رسومات از خود ساخته به آخر رساند و گرنه خلقت او عاطل و باطل خواهد بود، خدا از خلقت او غرضی دارد، رسيدن به آن هدف و غرض، در اطاعت و زندگی از نظر خداست<ref>تفسير احسنالحديث، ج 9، ص 259-258.</ref>. | ||
=ویژگی= | =ویژگی= | ||
سوره زمر از [[سور مثانی]] میباشد مثانی | سوره زمر از [[سور مثانی]] میباشد مثانی سورههایی هستند که بعد از سور مئین قرار گرفتهاند و زیر صد آیه دارند مانند اینکه سور مئین مبادی باشند و توالی آن مثانی آن فرض شدهاند<ref>زاد المسير فى علم التفسير، ج 4، ص 141.</ref>. | ||
سورههای مثانی عبارتند از: احزاب و حجّ و قصص و نمل و نور و انفال و مریم و عنکبوت و روم و یس و فرقان و حجر و رعد و سبأ و فاطر و إبراهیم و ص و محمد و لقمان و زمر<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص 313.</ref>. | |||
روايتی است که از [[رسول خدا(ص)]] نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سورههای مئين را به جای [[انجيل]] و سورههای مثانی را به جای [[زبور]] به من داد و پروردگارم مرا با دادن سورههای مفصّل فزونی بخشيد<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | |||
آیۀ مشهور باز بودن راه توبه برای همگان «قُلْ يا عِبادِيَ الَّذينَ أَسْرَفُوا | آیۀ مشهور باز بودن راه توبه برای همگان «قُلْ يا عِبادِيَ الَّذينَ أَسْرَفُوا عَلی أَنْفُسِهِم ...» (آیه پنجاه و سوم) در این سوره است. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[ | =منایع= | ||
[https://quran.inoor.ir/fa/surah/39/ برگرفته از سایت معرفی سوره زمر - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir] | |||
[[رده: | |||
[[رده:سورههای | [[رده:قرآن]] | ||
[[رده:سورههای قرآن]] |