confirmed، مدیران
۳۷٬۲۵۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
== مسلمان شدن عقیل در تاریخ صحیح == | == مسلمان شدن عقیل در تاریخ صحیح == | ||
چند نفر از [[بنی هاشم]] قبل از [[جنگ بدر]] در مکه به [[اسلام]] گرویده بودند و بنا به مصالحی و از روی تقیه از اظهار آن امتناع میورزیدند و شرکت نمودن آنان به همراه مشرکین در جنگ بدر نیز از روی اجبار و اکراه بوده است | چند نفر از [[بنی هاشم]] قبل از [[جنگ بدر]] در مکه به [[اسلام]] گرویده بودند و بنا به مصالحی و از روی تقیه از اظهار آن امتناع میورزیدند و شرکت نمودن آنان به همراه مشرکین در جنگ بدر نیز از روی اجبار و اکراه بوده است<ref> ابن سعد در طبقات، ج 4، ق 1، ص 30 میگوید: «و کان عقیل ممّن أخرج من بنیهاشم کرها الی بدر فاسر یومئذ.» </ref>. | ||
لذا رسول خدا(صلی الله علیه) به اصحاب خود دستور داد که «در این جنگ (بدر) تعدادی از بنی هاشم شرکت نموده اند که نیازی در جنگ نداشتند، اگر به آنان دست یافتید از ریختن خونشان خودداری کنید.»، که از جمله آنان عباس، عقیل و ابوالبختری بودند | لذا رسول خدا(صلی الله علیه) به اصحاب خود دستور داد که «در این جنگ (بدر) تعدادی از بنی هاشم شرکت نموده اند که نیازی در جنگ نداشتند، اگر به آنان دست یافتید از ریختن خونشان خودداری کنید.»، که از جمله آنان عباس، عقیل و ابوالبختری بودند<ref> تاریخ طبری حوادث سال دوم هجرت؛ کامل ابن اثیر، ج 2، ص 89؛ سیره ابن هشام، ج 2، ص 197</ref>. | ||
عقیل و عباس پس از آنکه در جنگ بدر به اسارت مسلمانان در آمدند اسلام خود را علنی نمودند. ابن قتیبه دینوری دراین مورد میگوید: «فاسلم العباس و أمر عقیلاً فأسلم، و لم یسلم من الأساری غیر هما» <ref>معارف، چاپ دوم، ص 68</ref> | عقیل و عباس پس از آنکه در جنگ بدر به اسارت مسلمانان در آمدند اسلام خود را علنی نمودند. ابن قتیبه دینوری دراین مورد میگوید: «فاسلم العباس و أمر عقیلاً فأسلم، و لم یسلم من الأساری غیر هما»<ref>معارف، چاپ دوم، ص 68</ref> | ||
«از اسیران مکه که در اختیار مسلمانان قرار گرفته بودند، بجز عباس و عقیل کسی اسلام را نپذیرفت.» | «از اسیران مکه که در اختیار مسلمانان قرار گرفته بودند، بجز عباس و عقیل کسی اسلام را نپذیرفت.» | ||
مسلمان شدن عقیل اگر قبل از جنگ بدر هم نبود، بطور مسلم و یقین در جنگ بدر و از سال دوم هجرت، به اسلام گرویده و جزء مسلمانان بوده است. | مسلمان شدن عقیل اگر قبل از جنگ بدر هم نبود، بطور مسلم و یقین در جنگ بدر و از سال دوم هجرت، به اسلام گرویده و جزء مسلمانان بوده است. | ||
خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
در این بحثِ «شخصیت عقیل از دیدگاه رجال شناسان اهل سنت» این مطلب مطرح است که تخصّص آنها [[علم رجال]] و کارشان معرفی ناقلان [[حدیث]] از لحاظ موقعیت معنوی و مورد اعتماد بودن آنها و یا عکس آن است. اینان عقیل را نه از نظر کثرت و قلّتِ حدیث ونه از زاویه تاریخ و [[صحابی]] بودن، بلکه از این جهت از وی یاد کردهاند که او از رجال حدیث و ناقلان اثر و سنت رسول خدا(صلی الله علیه) است. از جمله رجال شناسان و منابعی که در اختیار داریم عبارتند از | در این بحثِ «شخصیت عقیل از دیدگاه رجال شناسان اهل سنت» این مطلب مطرح است که تخصّص آنها [[علم رجال]] و کارشان معرفی ناقلان [[حدیث]] از لحاظ موقعیت معنوی و مورد اعتماد بودن آنها و یا عکس آن است. اینان عقیل را نه از نظر کثرت و قلّتِ حدیث ونه از زاویه تاریخ و [[صحابی]] بودن، بلکه از این جهت از وی یاد کردهاند که او از رجال حدیث و ناقلان اثر و سنت رسول خدا(صلی الله علیه) است. از جمله رجال شناسان و منابعی که در اختیار داریم عبارتند از | ||
# | # | ||
# سرسلسله رجال شناسان اهل سنت، [[ابوحاتم رازی]] (متوفای 327 هـ .ق.) است که عقیل را جزء ناقلین حدیث معرفی کرده و کسانی را که از وی اخذ حدیث نمودهاند، چهار نفر میشمارد و چنین میگوید:«عقیل جزء صحابه رسول خدا است و ناقلان حدیث پیامبر از وی عبارتند از: [[موسی بن طلحه]]، [[عطاء بن ابی ریاح]]، [[حسن (بصری)]] و [[مالک بن ابی عامر]] | # سرسلسله رجال شناسان اهل سنت، [[ابوحاتم رازی]] (متوفای 327 هـ .ق.) است که عقیل را جزء ناقلین حدیث معرفی کرده و کسانی را که از وی اخذ حدیث نمودهاند، چهار نفر میشمارد و چنین میگوید:«عقیل جزء صحابه رسول خدا است و ناقلان حدیث پیامبر از وی عبارتند از: [[موسی بن طلحه]]، [[عطاء بن ابی ریاح]]، [[حسن (بصری)]] و [[مالک بن ابی عامر]]<ref> الجرح و التعدیل، ج 6، ص 218 </ref>. | ||
# و از کسانی که عقیل را با این سمت معرفی نموده است، ابن حجر عسقلانی است در «تهذیب التهذیب»، ولی او تعداد ناقلان حدیث از عقیل را هفت نفر ذکر نموده، مینویسد:«نقل کنندگان حدیث از وی; عبارتند از فرزندش محمد، نوادهاش عبدالله بن محمد و علاوه بر اینها عطاء، ابوصالح سمّان، موسی بن طلحه، [[حسن بصری]] و مالک بن ابی عامر اصبحی<ref>ج 7، ص 254 </ref>». ابن حجر در کتاب دیگرش «تقریب التهذیب» نیز از عقیل به عنوان یکی از رجال حدیث یاد نموده است<ref>الجرح و التعدیل، ج 2، ص 29 </ref>. | |||
# و از کسانی که عقیل را با این سمت معرفی نموده است، ابن حجر عسقلانی است در «تهذیب التهذیب»، ولی او تعداد ناقلان حدیث از عقیل را هفت نفر ذکر نموده، مینویسد:«نقل کنندگان حدیث از وی; عبارتند از فرزندش محمد، نوادهاش عبدالله بن محمد و علاوه بر اینها عطاء، ابوصالح سمّان، موسی بن طلحه، [[حسن بصری]] و مالک بن ابی عامر | # حافظ شمس الدین ذهبی، ناقلان حدیث از عقیل را همانند ابن حجر، به استثنای مالک بن ابی عامر، میشمارد و مینویسد: «روی عنه ابنه محمد و ...<ref>تاریخ اسلام عهد معاویه، ص 84</ref>» | ||
# حافظ شمس الدین ذهبی، ناقلان حدیث از عقیل را همانند ابن حجر، به استثنای مالک بن ابی عامر، میشمارد و مینویسد: «روی عنه ابنه محمد و ... | |||
== حضور عقیل در مراسم ازدواج علی و فاطمه == | == حضور عقیل در مراسم ازدواج علی و فاطمه == | ||
باید توجه داشت که جنگ بدر در آخر جمادی الثانی سال دوم هجرت رخ داده و ازدواج امیر مؤمنان با [[حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)|حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها)]] پنج ماه پس از این جنگ در اول یا ششم ذی حجه همان سال واقع شده است | باید توجه داشت که جنگ بدر در آخر جمادی الثانی سال دوم هجرت رخ داده و ازدواج امیر مؤمنان با [[حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)|حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها)]] پنج ماه پس از این جنگ در اول یا ششم ذی حجه همان سال واقع شده است<ref>مرحوم سید بن طاوس در اقبال با اسناد از شیخ مفید در کتاب حدائق الریاضش در اعمال ماه محرم نقل میکند: «ولیلة احدی و عشرین منه و کانت لیلة خمیس سنة ثلث من الهجرة کانت زفاف فاطمة بنت رسول اللّهـ صلّی اللّه علیه و آله و سلم ـ الی منزل امیرالمؤمنین ـ علیه السلام ـ یستحب صومه شکرا للّه بما وقف من جمع حجته و صفیته». </ref>. | ||
طبق گفته منابع شیعه، عقیل در دو مرحله از مراسم این ازدواج حضور و مشارکت داشته است: | طبق گفته منابع شیعه، عقیل در دو مرحله از مراسم این ازدواج حضور و مشارکت داشته است: | ||
خط ۶۲: | خط ۶۰: | ||
طبق گزارش «اربلی» محدث و مورخ معروف در کشف الغمه، ضمن روایت مشروحی از امیر مؤمنان (علیه السلام) در مورد ازدواج آن حضرت با فاطمه(س) چنین آمده است: | طبق گزارش «اربلی» محدث و مورخ معروف در کشف الغمه، ضمن روایت مشروحی از امیر مؤمنان (علیه السلام) در مورد ازدواج آن حضرت با فاطمه(س) چنین آمده است: | ||
«پس از گذشت یک ماه از مراسم عقد، برادرم عقیل نزد من آمد و ضمن اظهار مسرّت از ازدواجم با دختر پیامبر چنین گفت: برادر! چرا از رسول خدا درخواست نمی کنی تا اجازه دهد همسرت را به خانه ات بیاوری و با تشکیل زندگی جدید چشم مان روشن تر و قلب مان شادمان تر شود؟ گفتم برادر! شرم و حیا از رسول خدا(صلی الله علیه) مانع از این درخواست گردیده است. آنگاه به من قسم داد که به همراه او به محضر رسول خدا (صلی الله علیه) برویم و... | «پس از گذشت یک ماه از مراسم عقد، برادرم عقیل نزد من آمد و ضمن اظهار مسرّت از ازدواجم با دختر پیامبر چنین گفت: برادر! چرا از رسول خدا درخواست نمی کنی تا اجازه دهد همسرت را به خانه ات بیاوری و با تشکیل زندگی جدید چشم مان روشن تر و قلب مان شادمان تر شود؟ گفتم برادر! شرم و حیا از رسول خدا(صلی الله علیه) مانع از این درخواست گردیده است. آنگاه به من قسم داد که به همراه او به محضر رسول خدا (صلی الله علیه) برویم و...<ref>کشف الغمه، ج 1، ص 360 </ref>» | ||
'''مرحله دوم''' | '''مرحله دوم''' | ||
بزرگ محدث شیعه، [[شیخ صدوق]] ضمن روایتی، جریان بدرقه و مشایعت حضرت زهرا به خانه امیر مؤمنان(علیه السلام) را نقل نموده و در آن روایت چنین آمده است که: | بزرگ محدث شیعه، [[شیخ صدوق]] ضمن روایتی، جریان بدرقه و مشایعت حضرت زهرا به خانه امیر مؤمنان(علیه السلام) را نقل نموده و در آن روایت چنین آمده است که: | ||
«رسول خدا(صلی الله علیه) فاطمه(س) را بر شتر شهبا سوار نمود. [[سلمان]] افسار شتر را به دست گرفت و رسول خدا و [[حمزه]] و عقیل و جعفر و [[اهل بیت]] از پشت سرش با شمشیر کشیده میرفتند و همسران پیامبر نیز در پیشاپیش در حالی که سرود میخواندند، در حرکت بودند. (والنّبی و حمزة و عقیل و جعفر و أهل البیت یمشون خلفها مشهرین سیوفهم... | «رسول خدا(صلی الله علیه) فاطمه(س) را بر شتر شهبا سوار نمود. [[سلمان]] افسار شتر را به دست گرفت و رسول خدا و [[حمزه]] و عقیل و جعفر و [[اهل بیت]] از پشت سرش با شمشیر کشیده میرفتند و همسران پیامبر نیز در پیشاپیش در حالی که سرود میخواندند، در حرکت بودند. (والنّبی و حمزة و عقیل و جعفر و أهل البیت یمشون خلفها مشهرین سیوفهم...<ref> به نقل مناقب، ج 3، ص 354، از مولد فاطمه ـ سلام اللّه علیها</ref>) | ||
== وفات عقیل == | == وفات عقیل == | ||
درگذشت وی را برخی در دوره حکومت [[معاویه]] و برخی در ابتدای [[خلافت]] [[یزید]] (قبل از [[واقعه حره]]) دانستهاند | درگذشت وی را برخی در دوره حکومت [[معاویه]] و برخی در ابتدای [[خلافت]] [[یزید]] (قبل از [[واقعه حره]]) دانستهاند<ref>بن حجر، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۴۳۹</ref>. | ||
== پانویس == | == پانویس == |