۸۷٬۱۹۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'گوش ها' به 'گوشها') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۲۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''روسیه''' مدخلی است که در [[پژوهشگاه مطالعات تقریبی]] به نگارش در آمده است. مدخل روسیه ذیل موضوع کلان پروژه معرفی [[جریانات جهان اسلام]] | '''روسیه''' مدخلی است که در [[پژوهشگاه مطالعات تقریبی]] به نگارش در آمده است. مدخل روسیه ذیل موضوع کلان پروژه معرفی [[جریانات جهان اسلام]] میگنجد. هدف از آشنایی با کشور روسیه که یکی از کشورهای مهم دارای جمعیت مسلمان و موثر در جهان محسوب میشود، اولا: آشنایی نسبتا جامع بااین کشور و ثانیا: ایجاد منبع و مرجعیت در زمینه مذکور جهت شناخت کیفیت تعامل با مهمترین جریانات دینی - مذهبی آنجا میباشد. از دیگر اهداف این پروژه ایجاد شناختی عمیقتر نسبت به عمده جریانات موجود در این کشورها به صورت تخصصی برای مراکزی است که جهت فعالیتهایشان به چنین دانش میان مذهبی ای نیاز دارند. در مقاله پیش رو اطلاعاتی در زمینههای زیر از کشور روسیه ارائه گردیده است: موقعیت جغرافیائی، جمعیت، فرهنگ وزبان، اقتصاد، دین و ... . | ||
=پایتخت روسیه= | =پایتخت روسیه= | ||
پایتخت روسیه شهر [[مسکو]] است که در غرب و بخش اروپایی کشور واقع شده و بزرگترین شهر اروپا میباشد. شهر مسکو بزرگترین مرکز علمی و آموزش عالی در روسیه میباشد که بیش از 80 دانشگاه و مرکز آموزش عالی در آن فعالیت | پایتخت روسیه شهر [[مسکو]] است که در غرب و بخش اروپایی کشور واقع شده و بزرگترین شهر اروپا میباشد. شهر مسکو بزرگترین مرکز علمی و آموزش عالی در روسیه میباشد که بیش از 80 دانشگاه و مرکز آموزش عالی در آن فعالیت مینمایند. مسکو با جمعیتی بالغ بر 15 میلیون نفر مساحتی بیش از یکهزار کیلومتر مربع دارد. | ||
== مناطق اقتصادی روسیه == | == مناطق اقتصادی روسیه == | ||
فدراسیون روسیه به ۱۲ منطقه اقتصادی تقسیم میشود که هر یک از واحدهای فدرال در داخل یکی از آنها قرار میگیرد. مناطق اقتصادی به منظور سهولت در برنامهریزیهای اقتصادی و بررسیهای آماری به تقسیمات کشوری فدراسیون روسیه افزوده شدهاند. | فدراسیون روسیه به ۱۲ منطقه اقتصادی تقسیم میشود که هر یک از واحدهای فدرال در داخل یکی از آنها قرار میگیرد. مناطق اقتصادی به منظور سهولت در برنامهریزیهای اقتصادی و بررسیهای آماری به تقسیمات کشوری فدراسیون روسیه افزوده شدهاند. | ||
== شهرهای مهم روسیه == | == شهرهای مهم روسیه == | ||
مسکو | مسکو | ||
<br> | <br> | ||
مسکو پایتخت و پرجمعیتترین شهر کشور روسیه است. این شهر با جمعیتی بیش از ۱۳ میلیون نفر، بزرگترین شهر در قاره اروپا و یازدهمین شهر پرجمعیت در جهان است. | مسکو پایتخت و پرجمعیتترین شهر کشور روسیه است. این شهر با جمعیتی بیش از ۱۳ میلیون نفر، بزرگترین شهر در قاره اروپا و یازدهمین شهر پرجمعیت در جهان است. | ||
مسکو شهر زیبایی است که با تاریخ و فرهنگ این کشور بطور شگفتانگیزی عجین شده است، شهری که | مسکو شهر زیبایی است که با تاریخ و فرهنگ این کشور بطور شگفتانگیزی عجین شده است، شهری که آن را با گنبدهای رنگارنگ و منحصر به فرد، در کنار میدان سرخ، کاخ بزرگ کرملین و موزههای دیدنی و متنوع میتوان شناخت.<ref>[https://www.salamparvaz.com/a/v/%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%88-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85 برگرفته شده از سایت www.salamparvaz.com]</ref> | ||
<br> | <br> | ||
سن پترزبورگ | سن پترزبورگ | ||
خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
سن پترزبورگ شهری است که برای سالیان طولانی پاتیخت کشور روسیه بوده است، این شهر با توجه به ویژگیهایی که دارد به خوبی توانسته خود را از زیر سایهی پایتخت کنونی روسیه یعنی شهر مسکو بیرون آورده و به عنوان یکی از شهرهای مهم کشور روسیه مطرح است. | سن پترزبورگ شهری است که برای سالیان طولانی پاتیخت کشور روسیه بوده است، این شهر با توجه به ویژگیهایی که دارد به خوبی توانسته خود را از زیر سایهی پایتخت کنونی روسیه یعنی شهر مسکو بیرون آورده و به عنوان یکی از شهرهای مهم کشور روسیه مطرح است. | ||
<br> | <br> | ||
با اطمینان میشود گفت در هیچ یک از شهرهای جهان این همه دیوار و نرده ی آهنی شگفتانگیز و با ابهت وجود ندارد، پیچ و | با اطمینان میشود گفت در هیچ یک از شهرهای جهان این همه دیوار و نرده ی آهنی شگفتانگیز و با ابهت وجود ندارد، پیچ و خمهای سیاه آنها با منظره شهر اجین شده است. در این شهر که روی چند جزیره مصب رود نوا (NEVA) ساخته شده است.<ref>[https://www.mgairan.com/web/articles/view/340/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%B3%D9%86-%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D8%B2%D8%A8%D9%88%D8%B1%DA%AF.html برگرفته از سایت معراج گشت آسمان]</ref> | ||
<br> | <br> | ||
قازان | قازان | ||
<br> | <br> | ||
کازان پایتخت جمهوری [[تاتارستان]] در فدراسیون روسیه است که براساس سرشماری ۲۰۱۰ روسیه با ۱٬۱۴۳٬۵۳۵ نفر جمعیت، هشتمین شهر پرجمعیت و یکی از مهمترین شهرهای روسیه به شمار میرود. | کازان پایتخت جمهوری [[تاتارستان]] در فدراسیون روسیه است که براساس سرشماری ۲۰۱۰ روسیه با ۱٬۱۴۳٬۵۳۵ نفر جمعیت، هشتمین شهر پرجمعیت و یکی از مهمترین شهرهای روسیه به شمار میرود. | ||
=جغرافیای روسیه= | =جغرافیای روسیه= | ||
کشور فدراسیون روسیه که پهناورترین کشور جهان بشمار میرود، در منطقه اورآسیا قرار داشته و بطور دقیقتر در شمال قاره آسیا و شرق قاره اروپا گسترده شده است. این کشور وسیع با 14 کشور آسیایی و اروپایی مرز زمینی داشته و با سه اقیانوس (اطلس، آرام و منجمد شمالی) و همچنین با دریای خزر، دریای سیاه و دریای بالتیک ارتباط آبی دارد. | کشور فدراسیون روسیه که پهناورترین کشور جهان بشمار میرود، در منطقه اورآسیا قرار داشته و بطور دقیقتر در شمال قاره آسیا و شرق قاره اروپا گسترده شده است. این کشور وسیع با 14 کشور آسیایی و اروپایی مرز زمینی داشته و با سه اقیانوس (اطلس، آرام و منجمد شمالی) و همچنین با دریای خزر، دریای سیاه و دریای بالتیک ارتباط آبی دارد. | ||
<br> | <br> | ||
خط ۵۹: | خط ۵۸: | ||
<br> | <br> | ||
روسیه یک دهم کل خشکیهای زمین را به خود اختصاص داده است. برای مقایسه بزرگی روسیه باید یادآور شد: مساحت نزدیک به دو برابر مساحت کشورهای بزرگی مانند کانادا، چین یا ایالات متحده آمریکا و بیشتر از نصف کل وسعت قاره آفریقا است.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1397/09/05/1878657/%D9%85%D9%88%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D9%86%D8%AD%D8%B5%D8%B1%D8%A8%D9%87-%D9%81%D8%B1%D8%AF-%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%88-%D8%A2%D8%A8-%D9%88%D9%87%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1 برگرفته شده از سایتwww.tasnimnews.com]</ref> | روسیه یک دهم کل خشکیهای زمین را به خود اختصاص داده است. برای مقایسه بزرگی روسیه باید یادآور شد: مساحت نزدیک به دو برابر مساحت کشورهای بزرگی مانند کانادا، چین یا ایالات متحده آمریکا و بیشتر از نصف کل وسعت قاره آفریقا است.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1397/09/05/1878657/%D9%85%D9%88%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D9%86%D8%AD%D8%B5%D8%B1%D8%A8%D9%87-%D9%81%D8%B1%D8%AF-%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%88-%D8%A2%D8%A8-%D9%88%D9%87%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1 برگرفته شده از سایتwww.tasnimnews.com]</ref> | ||
== همسایگان روسیه == | == همسایگان روسیه == | ||
در جنوب شرق(آسیا): [[کره شمالی]]، [[چین]]، [[مغولستان]]، و [[قزاقستان]] | در جنوب شرق(آسیا): [[کره شمالی]]، [[چین]]، [[مغولستان]]، و [[قزاقستان]] | ||
در جنوب غربی ([[قفقاز]]): [[جمهوری آذربایجان]] و [[گرجستان]] | در جنوب غربی ([[قفقاز]]): [[جمهوری آذربایجان]] و [[گرجستان]] | ||
در غرب (اروپا): [[اوکراین]]، [[بلاروس]]، [[لتونی]]، [[استونی]]، [[فنلاند]]، و [[نروژ]]؛ و در بخش جدامانده [[کالینینگراد]] با کشورهای [[لیتوانی]] و [[لهستان]]. | در غرب (اروپا): [[اوکراین]]، [[بلاروس]]، [[لتونی]]، [[استونی]]، [[فنلاند]]، و [[نروژ]]؛ و در بخش جدامانده [[کالینینگراد]] با کشورهای [[لیتوانی]] و [[لهستان]]. | ||
== تقسیمات کشوری روسیه == | == تقسیمات کشوری روسیه == | ||
تقسیمات کشوری فدراسیون روسیه نسبتاً پیچیده و تا حد قابل توجهی متفاوت از دیگر کشورهاست. روسیه یک کشور فدرال است و تقسیمات کشوری آن برگرفته از تقسیمات اتحاد جماهیر شوروی میباشد. | تقسیمات کشوری فدراسیون روسیه نسبتاً پیچیده و تا حد قابل توجهی متفاوت از دیگر کشورهاست. روسیه یک کشور فدرال است و تقسیمات کشوری آن برگرفته از تقسیمات اتحاد جماهیر شوروی میباشد. | ||
خط ۷۱: | خط ۶۹: | ||
روسیه با وسعتی بالغ بر ۱۷٬۰۷۵٬۴۰۰ کیلومترمربع پهناورترین کشور جهان است. | روسیه با وسعتی بالغ بر ۱۷٬۰۷۵٬۴۰۰ کیلومترمربع پهناورترین کشور جهان است. | ||
<br> | <br> | ||
وسعت این کشور کمتر از دو برابر مساحت [[کانادا]] یا [[چین]] یا [[ایالات متحده آمریکا]] و بیشتر از یک دوم مساحت قاره آفریقا است. این کشور در | وسعت این کشور کمتر از دو برابر مساحت [[کانادا]] یا [[چین]] یا [[ایالات متحده آمریکا]] و بیشتر از یک دوم مساحت قاره آفریقا است. این کشور در عرضهای بالای جغرافیایی واقع شدهاست. بیشتر مناطق این کشور سردسیر و کم بارش است، به همین دلیل بیشتر مناطق آن (به ویژه سیبری) خالی از سکنه بوده و کشاورزی در این مناطق میسر نیست. | ||
=جمعیت و اقوام روسیه= | =جمعیت و اقوام روسیه= | ||
روسیه، با حدود 144.5 میلیون نفر (در سال ۲۰۱۷)، نهمین کشور پرجمعیت دنیاست. تراکم جمعیت روسیه ۸٫۴ نفر در هر کیلومتر مربع است که از پایینترین نرخهای تراکم جمعیت در جهان میباشد. شایان ذکر است که نرخ رشد جمعیت در این کشور منفی میباشد. | روسیه، با حدود 144.5 میلیون نفر (در سال ۲۰۱۷)، نهمین کشور پرجمعیت دنیاست. تراکم جمعیت روسیه ۸٫۴ نفر در هر کیلومتر مربع است که از پایینترین نرخهای تراکم جمعیت در جهان میباشد. شایان ذکر است که نرخ رشد جمعیت در این کشور منفی میباشد. | ||
خط ۸۱: | خط ۷۹: | ||
<br> | <br> | ||
[[تاتار ها]] ۳٫۹۹ درصد جمعیت روسیه را تشکیل میدهند و بزرگترین اقلیت قومی این کشور محسوب میشوند. اقوام اوکراینی، چوواش، باشگیر یا باشقیرها، چچنی و ارمنی نیز هر یک بیش از یک میلیون نفر جمعیت دارند و قفقازی ها، بلاروسها، آسیها، آذربایجانیها و قزاقها از دیگر اقوام پرجمعیت روسیه هستند. | [[تاتار ها]] ۳٫۹۹ درصد جمعیت روسیه را تشکیل میدهند و بزرگترین اقلیت قومی این کشور محسوب میشوند. اقوام اوکراینی، چوواش، باشگیر یا باشقیرها، چچنی و ارمنی نیز هر یک بیش از یک میلیون نفر جمعیت دارند و قفقازی ها، بلاروسها، آسیها، آذربایجانیها و قزاقها از دیگر اقوام پرجمعیت روسیه هستند. | ||
=زبان و گویش روسیه= | =زبان و گویش روسیه= | ||
روسی زبان رسمی فدراسیون روسیه است. علاوه بر زبان روسی ۲۷ زبان رسمی دیگر نیز در جمهوریها و مناطق خودگردان این کشور وجود دارد. روسیه کشوری فدرال با تقسیمات کشوری پیچیده بوده و شامل ۸۳ واحد فدرال از جمله ۲۱ جمهوری خودگردان میشود. | روسی زبان رسمی فدراسیون روسیه است. علاوه بر زبان روسی ۲۷ زبان رسمی دیگر نیز در جمهوریها و مناطق خودگردان این کشور وجود دارد. روسیه کشوری فدرال با تقسیمات کشوری پیچیده بوده و شامل ۸۳ واحد فدرال از جمله ۲۱ جمهوری خودگردان میشود. | ||
خط ۹۹: | خط ۹۷: | ||
<br> | <br> | ||
در سال 1998 اعلام شد، کارگران بیگانهای که دارای مذهب غیرقانونی هستند فقط میتوانند حداکثر به مدت سه ماه در روسیه اقامت نمایند. | در سال 1998 اعلام شد، کارگران بیگانهای که دارای مذهب غیرقانونی هستند فقط میتوانند حداکثر به مدت سه ماه در روسیه اقامت نمایند. | ||
=تاریخچه روسیه= | =تاریخچه روسیه= | ||
روسیه پهناورترین کشور جهان است و یکی از قدرتمندترین اقتصادهای جهان میباشد. | روسیه پهناورترین کشور جهان است و یکی از قدرتمندترین اقتصادهای جهان میباشد. | ||
خط ۱۰۶: | خط ۱۰۴: | ||
<br> | <br> | ||
جمعیت روسیه ١۴۸ میلیون نفر بوده و بیش ار ۱۰۰ ملیت و قوم در روسیه زندگی میکنند. زبان روسی زبان رسمی بوده و اکثر مردم روسیه تابع کلیسای ارتودکسند. روسیه ۲١ جمهوری خود مختار، ۴۹ استان و ۲ شهر برزگ مسکو و سن پطرزبورگ را دارد که به تناوب هر یک پایتخت بودهاند. | جمعیت روسیه ١۴۸ میلیون نفر بوده و بیش ار ۱۰۰ ملیت و قوم در روسیه زندگی میکنند. زبان روسی زبان رسمی بوده و اکثر مردم روسیه تابع کلیسای ارتودکسند. روسیه ۲١ جمهوری خود مختار، ۴۹ استان و ۲ شهر برزگ مسکو و سن پطرزبورگ را دارد که به تناوب هر یک پایتخت بودهاند. | ||
== مسیحیت == | == مسیحیت == | ||
گسترش دولت روس همواره با توسعه کلیسای ارتدوکس همراه بوده است به طوری که لشکریان روس به ویژه در قرون 18 و 19 بارها و پس از تسخیر سرزمینهای جدید از جمله قفقاز و آسیای مرکزی با احداث کلیسا بر حوزه نفوذ کلیسای ارتدوکس میافزودند. | گسترش دولت روس همواره با توسعه کلیسای ارتدوکس همراه بوده است به طوری که لشکریان روس به ویژه در قرون 18 و 19 بارها و پس از تسخیر سرزمینهای جدید از جمله قفقاز و آسیای مرکزی با احداث کلیسا بر حوزه نفوذ کلیسای ارتدوکس میافزودند. | ||
== کمونیست در روسیه == | == کمونیست در روسیه == | ||
بعد از روی کار آمدن کمونیست ها تعقیب کلیسای ارتدوکس به ویژه در سالهای 1930 و نابودی فیزیکی کشیش ها شدت یافت. | بعد از روی کار آمدن کمونیست ها تعقیب کلیسای ارتدوکس به ویژه در سالهای 1930 و نابودی فیزیکی کشیش ها شدت یافت. | ||
خط ۱۲۰: | خط ۱۱۸: | ||
<br> | <br> | ||
کلیسای ارتدوکس روسیه، سازمان مذهبی اصلی در روسیه است که در مناطق مختلف روسیه و در جامعه مشترک المنافع کشورهای خارجی 123 حوزه سقفی دارد و بیش از 19000 جمعت کلیسایی و بنای کلیسایی، حدود 480 دیر و [[صومعه]]، بیش از 150 نفر اسقف ارشد، 17500 نفر کشیش و 2300 نفر از درجات پایینتر کلیسایی و همچنین از سال 1990 الکسی دوم، پانزدهمین اسقف اعظم (پاتریک) و تاریخ کلیسا همراه با ینود مقدس (هیات رئیسه اسقف ها) امور کلیسایی را اداره میکند. | کلیسای ارتدوکس روسیه، سازمان مذهبی اصلی در روسیه است که در مناطق مختلف روسیه و در جامعه مشترک المنافع کشورهای خارجی 123 حوزه سقفی دارد و بیش از 19000 جمعت کلیسایی و بنای کلیسایی، حدود 480 دیر و [[صومعه]]، بیش از 150 نفر اسقف ارشد، 17500 نفر کشیش و 2300 نفر از درجات پایینتر کلیسایی و همچنین از سال 1990 الکسی دوم، پانزدهمین اسقف اعظم (پاتریک) و تاریخ کلیسا همراه با ینود مقدس (هیات رئیسه اسقف ها) امور کلیسایی را اداره میکند. | ||
== اسلام در روسیه == | == اسلام در روسیه == | ||
اسلام و مسلمانان در قلمرو پهناور روسیه از زمان پیدایش آن تا کنون فرازونشیبها و گاهی حوادث خونین را تجربه کردهاند. | اسلام و مسلمانان در قلمرو پهناور روسیه از زمان پیدایش آن تا کنون فرازونشیبها و گاهی حوادث خونین را تجربه کردهاند. | ||
خط ۱۳۱: | خط ۱۲۹: | ||
<br> | <br> | ||
پادشاه روسیه به دلیل منع شراب در اسلام، آیین مسیحیت را اختیار میکند و در سال ۹۸۸ مسیحیت را در روسیه رسمیت میبخشد. | پادشاه روسیه به دلیل منع شراب در اسلام، آیین مسیحیت را اختیار میکند و در سال ۹۸۸ مسیحیت را در روسیه رسمیت میبخشد. | ||
=== تراکم جمعیتی مسلمانان === | === تراکم جمعیتی مسلمانان === | ||
مسلمانان بیشتر در قفقاز شمالی، [[تاتارستان]]، [[باشقیرستان]]، اودموریتا، چواشیا، جمهوری ماری، سیبری، استانهای اومیانوف، پنزا، سامارا، شاراتوف، آستاراخان، پرم، چلیا بینسک، نیژنی نوگورد، و شهرهای مسکو، سن پترزبورگ و [[قاسموف (شهر)|قاسموف]] ساکن هستند. مسلمانان این مناطق پیرو مذهب شناخته شده تسنن و تشیع میباشند. | مسلمانان بیشتر در قفقاز شمالی، [[تاتارستان]]، [[باشقیرستان]]، اودموریتا، چواشیا، جمهوری ماری، سیبری، استانهای اومیانوف، پنزا، سامارا، شاراتوف، آستاراخان، پرم، چلیا بینسک، نیژنی نوگورد، و شهرهای مسکو، سن پترزبورگ و [[قاسموف (شهر)|قاسموف]] ساکن هستند. مسلمانان این مناطق پیرو مذهب شناخته شده تسنن و تشیع میباشند. | ||
خط ۱۴۲: | خط ۱۴۰: | ||
<br> | <br> | ||
از چند سال قبل جمهوری اسلامی ایران تلاش وسیعی را در هدایت و روشنفکری شیعیان آغاز کرده که اعزام گروههای متعدد داوطلب و علاقمند به تحصیل علوم دینی، به مرکز جهانی علوم اسلامی واقع در قم، دانشگاه مذاهب، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و افتتاح کلاسهای درس قرآن و معارف اسلامی در مسجد شهدای مسکو که پس از کالج عالی مسکو دومین محل آموزش درسهای اسلامی در آن شهر است از جمله این فعالیت به شمار میرود. | از چند سال قبل جمهوری اسلامی ایران تلاش وسیعی را در هدایت و روشنفکری شیعیان آغاز کرده که اعزام گروههای متعدد داوطلب و علاقمند به تحصیل علوم دینی، به مرکز جهانی علوم اسلامی واقع در قم، دانشگاه مذاهب، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و افتتاح کلاسهای درس قرآن و معارف اسلامی در مسجد شهدای مسکو که پس از کالج عالی مسکو دومین محل آموزش درسهای اسلامی در آن شهر است از جمله این فعالیت به شمار میرود. | ||
=== سرشماری مسلمانان روسیه === | === سرشماری مسلمانان روسیه === | ||
سرشماری سال 2002 میلادی، نشان میداد حدود چهارده و نیم میلیون مسلمان قومی در روسیه زندگی میکنند. اما در سال 2015 میلادی شمار آنان بیش از شانزده میلیون است. اگر کارگران مهاجر اهل آسیای مرکزی و جمهوری آذربایجان را هم بیفزاییم رقم نهایی به بیست میلیون خواهد رسید. بیست میلیون همان عددی است که روحانیون مسلمان و سیاستمداران روس از جمله پوتین معمولاً به آن استناد میکنند. | سرشماری سال 2002 میلادی، نشان میداد حدود چهارده و نیم میلیون مسلمان قومی در روسیه زندگی میکنند. اما در سال 2015 میلادی شمار آنان بیش از شانزده میلیون است. اگر کارگران مهاجر اهل آسیای مرکزی و جمهوری آذربایجان را هم بیفزاییم رقم نهایی به بیست میلیون خواهد رسید. بیست میلیون همان عددی است که روحانیون مسلمان و سیاستمداران روس از جمله پوتین معمولاً به آن استناد میکنند. | ||
خط ۱۶۵: | خط ۱۶۳: | ||
آذربایجانیهای روسیه | آذربایجانیهای روسیه | ||
<br> | <br> | ||
بیش از 620 هزار آذربایجانی مسلمان در خاک روسیه کنونی به سر میبرند. در شهرهای مرکزی بیش از 160 هزار، در | بیش از 620 هزار آذربایجانی مسلمان در خاک روسیه کنونی به سر میبرند. در شهرهای مرکزی بیش از 160 هزار، در کنارههای رود ولگا بیش از 85 هزار و در اورال بیش از 66 هزار آذربایجانی سرشماری شدهاند. بیشتر اینها مسلمانان شیعه مذهب هستند. افزایش تعداد این قوم در روسیه بعد از بحرانهای اقتصادی در داخل کشور آذربایجان صورت گرفت. آذربایجانیهای روسیه روابط ناگسستنی با قوم و خویشهای خود دارند و از لحاظ مالی به آنها مرتب کمک میرسانند. روابط خانوادگی در بین آذربایجانیها خیلی قویتر از دیگر مسلمانان شمال قفقاز است. جامعه شناسان از افت شمار مهاجران آذربایجانی در چندسال اخیر به خاک روسیه گزارش دادهاند و تأکید کردهاند که آنها که به روسیه میآیند به دنبال خویشاوندانی میآیند که سالها قبل مهاجرت کردهاند. | ||
تحقیقات جامعهشناسی روشن کرده است که داغستانیها و آذربایجانیها مردمی اند که هیچ وقت با روسها | تحقیقات جامعهشناسی روشن کرده است که داغستانیها و آذربایجانیها مردمی اند که هیچ وقت با روسها نمیآمیزند و در دایره همزبانان و همکیشان خود زندگی میکنند. | ||
<br> | <br> | ||
خط ۱۷۸: | خط ۱۷۶: | ||
<br> | <br> | ||
=شهرهای مسلمان نشین روسیه= | =شهرهای مسلمان نشین روسیه= | ||
'''[[چچنستان]]''' | '''[[چچنستان]]''' | ||
<br> | <br> | ||
خط ۲۱۱: | خط ۲۰۸: | ||
قوم کابارد (آدیغه) از اقوام آدیغه و ساکن قفقاز شمالی هستند. درباره تعداد شیعیان این قوم اطلاعاتی در دست نیست. جمعیت کابارد در روسیه 520 هزار نفر است که از این تعداد 499 هزار نفر در جمهوری کاباردینو- بالکاریا (قبارطه- بلغار) زندگی میکنند. البته در برخی از منابع، تعداد شیعیان این منطق بین 10 تا 15 هزار نفر براورد میشود. کاباردها 55 درصد جمعیت جمهوری کاباردینو- بالکاریا را تشکیل میدهند و امروز پرتعدادترین مردم قوم آدیغه در روسیه هستند. | قوم کابارد (آدیغه) از اقوام آدیغه و ساکن قفقاز شمالی هستند. درباره تعداد شیعیان این قوم اطلاعاتی در دست نیست. جمعیت کابارد در روسیه 520 هزار نفر است که از این تعداد 499 هزار نفر در جمهوری کاباردینو- بالکاریا (قبارطه- بلغار) زندگی میکنند. البته در برخی از منابع، تعداد شیعیان این منطق بین 10 تا 15 هزار نفر براورد میشود. کاباردها 55 درصد جمعیت جمهوری کاباردینو- بالکاریا را تشکیل میدهند و امروز پرتعدادترین مردم قوم آدیغه در روسیه هستند. | ||
<br> | <br> | ||
گروهی از کاباردها در قرن 19 قفقاز را ترک و به ترکیه و کشورهای خاور نزدیک مهاجرت کردند که در آنجا به همراه نژادهای دیگری از آدیغه، چرکس نامیده میشوند. بخشی از کاباردها ثلث اول قرن 19 به قسمت علیای رودخانه کوبان کوچ کردند. این مردم به همراه گروههایی از | گروهی از کاباردها در قرن 19 قفقاز را ترک و به ترکیه و کشورهای خاور نزدیک مهاجرت کردند که در آنجا به همراه نژادهای دیگری از آدیغه، چرکس نامیده میشوند. بخشی از کاباردها ثلث اول قرن 19 به قسمت علیای رودخانه کوبان کوچ کردند. این مردم به همراه گروههایی از آدیغهای غربی که توسط روس ها در دشت اسکان یافتهاند امروزه چرکسهای روسی قراچای- چرکس را تشکیل میدهند (40 هزار نفر). کاباردها اولین بار در فاصله قرون 12 تا 14 به صورت یک قوم مستقل درآمدند؛ یعنی هنگامی که بخشی از آدیغهای ساکن در غرب قفقاز به محدوده کنونی شاهزاده نشینهای فئودال کابارد کوچک و بزرگ کوچ کردند. از سال 1557 کابارد تحت حمایت روسیه بود تا بالأخره در سال 1827 در ترکیب آن قرار گرفت. کاباردها در کنار اقوام دیگر قفقاز شمالی در جنگ قفقاز علیه جور تزاریسم شرکت کردند. سال 1922 ایالت خودمختار کاباردینو- بالکاریا تشکیل شد که در سال 1936 به جمهوری خودمختار مبدل گردید. سال 1944 کاباردها نیز در سرنوشت دیگر ملل قفقاز شمالی شریک و به قزاقستان تبعید شدند. تعداد زیادی از تبعیدشدگان در دهه 60، پس از بازسازی جمهوری خودمختار کاباردینو- بالکاریا به سرزمینشان مراجعت کردند. | ||
<br> | <br> | ||
'''[[تاتارستان]]''' | '''[[تاتارستان]]''' | ||
خط ۲۴۰: | خط ۲۳۷: | ||
=مساجد روسیه= | =مساجد روسیه= | ||
در سال 1996 در روسیه تعداد 43 اداره دینی مسلمان و 2349 مسجد وجود داشت. از جمله اختیارات | در سال 1996 در روسیه تعداد 43 اداره دینی مسلمان و 2349 مسجد وجود داشت. از جمله اختیارات ادارههای دینی مسلمانان میتوان به مواردی همچون تربیت نیروی انسانی، تقسیم و اعزام آنان به سایر نقاط و ارتباط با سازمانهای دینی خارج از کشور، برگزاری کنفرانسهای مختلف بینالمللی در زمینه معارف اسلامی و حمایت از برقراری صلح و امنیت در جامعه مسلمانان و احداث مساجد و ابنیه اسلامی نام برد. آنها همچنین هر سال کاروانهایی را برای زیارت خانه خدا آماده و اعزام میکنند. تا اوایل دهة 90 تنها دو مؤسسه آموزش مبانی اسلام با نام مدرسه «میرعرب» در بخارا و «مؤسسه امام النجاری» در تاشکند وجود داشت. در سال 1990 مدرسه ای در مجاورت اداره دینی مسلمانان داغستان تاسیس شد و درسال 1991 با استفاده از امکانات مسجد جامع مسکو، مدرسه دینی افتتاح شد. تعداد این گونه مدارس آموزش معارف اسلامی تا سال 1996 در روسیه به 102 مرکز رسید. از جمله مساجدی که میتوان در مسکو نام برد [[مسجد جامع مسکو]]، مسجد تاریخی، مسجد یابود روی کوه «[[پالکونی|پالکونی]]«، مسجد «[[آترادنایا|آترادنایا]]» و مسجد «[[نواتروف]]» میباشد. | ||
<br> | <br> | ||
'''مسجد قلشریف''' | '''مسجد قلشریف''' | ||
خط ۲۵۸: | خط ۲۵۵: | ||
برخی از پژوهشگران معتقد اند با توجه به شکل مستطیلی مسجد و تقسیمات سه گانۀ آن و قرار گرفتن محراب در سالن میانی شبستان، احتمالا مسجد روی یک کلیسا و یا یک بنای میترایی بنا شده و بعدها سازههایی به آن اضافه شده است. | برخی از پژوهشگران معتقد اند با توجه به شکل مستطیلی مسجد و تقسیمات سه گانۀ آن و قرار گرفتن محراب در سالن میانی شبستان، احتمالا مسجد روی یک کلیسا و یا یک بنای میترایی بنا شده و بعدها سازههایی به آن اضافه شده است. | ||
<br> | <br> | ||
برخی نیز معتقد اند ساختمان اولیۀ مسجد روی | برخی نیز معتقد اند ساختمان اولیۀ مسجد روی خرابههای یک آتشکدۀ ساسانی ساخته شده است. | ||
<br> | <br> | ||
'''[[مسجد گروزنی]]''' | '''[[مسجد گروزنی]]''' | ||
خط ۲۸۶: | خط ۲۸۳: | ||
دیدگاههای جنبش | دیدگاههای جنبش | ||
1) با کاربرد قدرت و زور مخالف بوده، در حل و فصل مناقشات میان مناطق و میان ملیتهای مختلف روسیه نقش خواهد داشت. | 1) با کاربرد قدرت و زور مخالف بوده، در حل و فصل مناقشات میان مناطق و میان ملیتهای مختلف روسیه نقش خواهد داشت. | ||
2) استفاده از نیروی نظامی را برای دفاع از منابع روسیه، حفظ منافع گروهها و افراد در خارج از کشور و در شرایط اضطراری مجاز دانسته، افراطگرایی مذهبی و اعمال | 2) استفاده از نیروی نظامی را برای دفاع از منابع روسیه، حفظ منافع گروهها و افراد در خارج از کشور و در شرایط اضطراری مجاز دانسته، افراطگرایی مذهبی و اعمال شیوههای تروریستی را محکوم مینماید. | ||
3) هر حکومت قانونی در روسیه را به رسمیت | 3) هر حکومت قانونی در روسیه را به رسمیت میشناسد، به شرط آن که به قانون و سیاستهای اعلام شده خود وفادار باشد. | ||
این جنبش به منظور تحقق برنامههای خود چند پیشنهاد مشخص تهیه نموده که عبارتند از | این جنبش به منظور تحقق برنامههای خود چند پیشنهاد مشخص تهیه نموده که عبارتند از | ||
1) تصویب قانون برای تخصیص زمین برای ساخت قبرستانی برای مسلمانان. | 1) تصویب قانون برای تخصیص زمین برای ساخت قبرستانی برای مسلمانان. | ||
2) تامین بودجه برای اهداف آموزشی، ترویج موسیقی، امور هنری و ورزشی مسلمانان، اختصاص وقت و تولید برنامههای اسلامی در | 2) تامین بودجه برای اهداف آموزشی، ترویج موسیقی، امور هنری و ورزشی مسلمانان، اختصاص وقت و تولید برنامههای اسلامی در شبکههای تلویزیونی و رادیویی روسیه. | ||
3) حمایت از طبقات محروم جامعه صرف نظر از گرایشات دینی آنان و عدم ایجاد محدودیت در ارائه خدمات به مسلمانان. | 3) حمایت از طبقات محروم جامعه صرف نظر از گرایشات دینی آنان و عدم ایجاد محدودیت در ارائه خدمات به مسلمانان. | ||
یادآور میشود که برنامه جنبش نور در مقایسه با سایر جنبشها، از صورت بهتری برخوردار است و با مسائل دولتی نیز قابل تطبیق است. این برنامه شامل مطلبی در مورد سیاست خارجی کشور با توجه به توسعه روابط با کشورهای اسلامی میباشد. این جنبش همچنین هوادار اصلاحات نظامی بوسیله سربازان مسلمان است. | یادآور میشود که برنامه جنبش نور در مقایسه با سایر جنبشها، از صورت بهتری برخوردار است و با مسائل دولتی نیز قابل تطبیق است. این برنامه شامل مطلبی در مورد سیاست خارجی کشور با توجه به توسعه روابط با کشورهای اسلامی میباشد. این جنبش همچنین هوادار اصلاحات نظامی بوسیله سربازان مسلمان است. | ||
خط ۲۹۷: | خط ۲۹۴: | ||
مشارکت در انتخابات | مشارکت در انتخابات | ||
این جنبش در ماه دسامبر سال 1995 در انتخابات مجلس شرکت کرد و57% از آرا را از آن خود کرد که جمهوریهای چچنستان و تاتارستان با 12% بیشترین رای را به آن دادند. یادآوری میگردد این جنبش بین مقامات حکومتی نماینده ای ندارد. | این جنبش در ماه دسامبر سال 1995 در انتخابات مجلس شرکت کرد و57% از آرا را از آن خود کرد که جمهوریهای چچنستان و تاتارستان با 12% بیشترین رای را به آن دادند. یادآوری میگردد این جنبش بین مقامات حکومتی نماینده ای ندارد. | ||
این جنبش از حمایت اداره مرکزی دینی مسلمانان روسیه و کشورهای مشترک المنافع برخوردار بوده، در | این جنبش از حمایت اداره مرکزی دینی مسلمانان روسیه و کشورهای مشترک المنافع برخوردار بوده، در فعالیتهایش به روشنفکران و صاحبنظران مسلمان تکیه دارد. | ||
<br> | <br> | ||
رهبران جنبش | رهبران جنبش | ||
خط ۳۰۶: | خط ۳۰۳: | ||
<br> | <br> | ||
برنامههای حزب | برنامههای حزب | ||
این حزب از ایجاد جامعه لائیک دموکراتی | این حزب از ایجاد جامعه لائیک دموکراتی جانبداری میکند; جامعه ای که در آن اسلام فضای بازی جهت رشد در اختیار داشته باشد. | ||
«سوراکات آسیایتلوف»، یکی از رهبران جامعه قومی آوارها است که ریاست شورای هماهنگی حزب را برعهده دارد. وی تاریخدان، استاد دانشگاه و قهرمان سابق کشتی اتحاد شوروی سابق است و 65 سال دارد. | «سوراکات آسیایتلوف»، یکی از رهبران جامعه قومی آوارها است که ریاست شورای هماهنگی حزب را برعهده دارد. وی تاریخدان، استاد دانشگاه و قهرمان سابق کشتی اتحاد شوروی سابق است و 65 سال دارد. | ||
<br> | <br> | ||
خط ۳۲۱: | خط ۳۱۸: | ||
در فوریه 1996، این جنبش 1000 عضو زن داشت. | در فوریه 1996، این جنبش 1000 عضو زن داشت. | ||
<br> | <br> | ||
رؤوس | رؤوس فعالیتهای جنبش | ||
<br> | <br> | ||
روشنفکری و آموزش تعالیم اسلامی است. | روشنفکری و آموزش تعالیم اسلامی است. | ||
خط ۳۳۱: | خط ۳۲۸: | ||
'''[[سازمان مذهبی مسلمانان شیعه مسکو|سازمان مذهبی مسلمانان شیعه مسکو]]''' | '''[[سازمان مذهبی مسلمانان شیعه مسکو|سازمان مذهبی مسلمانان شیعه مسکو]]''' | ||
<br> | <br> | ||
علاوه بر این، اکنون "سازمان مذهبی مسلمانان شیعه مسکو" نیز به عنوان یک جمعیت مستقل البته با الهامگری از این مرکز فعالیت مینماید. این سازمان در حال حاضر تعدادی حسینیه و مسجد در روسیه را اداره نموده و به برگزاری جلسات دینی و آگاه سازی جوانان مشتاق اهل بیت (ع) همت دارند. البته سازمان مذکور علاوه بر فعالیت برای جذب روس ها، درصدد تربیت جوانان شیعه و عمق دادن به | علاوه بر این، اکنون "سازمان مذهبی مسلمانان شیعه مسکو" نیز به عنوان یک جمعیت مستقل البته با الهامگری از این مرکز فعالیت مینماید. این سازمان در حال حاضر تعدادی حسینیه و مسجد در روسیه را اداره نموده و به برگزاری جلسات دینی و آگاه سازی جوانان مشتاق اهل بیت (ع) همت دارند. البته سازمان مذکور علاوه بر فعالیت برای جذب روس ها، درصدد تربیت جوانان شیعه و عمق دادن به باورهای مذهبی و دینی این افراد در راستای اهداف فرهنگ اصیل تشیع میباشد تا بیشتر با دین خود آشنا شده و در جامعه روسیه بتوانند مطابق با مسایل دینی خود زندگی کرده و هر یک الگویی نیک از نظر رفتاری و فکری برای سایر جوانان روسیه باشند. | ||
<br> | <br> | ||
'''[[امارت اسلامی قفقاز]]''' | '''[[امارت اسلامی قفقاز]]''' | ||
<br> | <br> | ||
امارت اسلامی قفقاز از جریانات مدعی نمایندگی جنبش مسلح چچن است. این جنبش به عنوان چتری بود که جنبشهای مسلح در شمال قفقاز را در سایه خود جمع میکرد. هدف این جنبش ایجاد یک کشور واحد آن هم در زیر لوای اسلام است. جریان دوم یک جریان ملیگرا است که در جهت تشدید درگیریها علیه روسها در چچن میکوشد. | امارت اسلامی قفقاز از جریانات مدعی نمایندگی جنبش مسلح چچن است. این جنبش به عنوان چتری بود که جنبشهای مسلح در شمال قفقاز را در سایه خود جمع میکرد. هدف این جنبش ایجاد یک کشور واحد آن هم در زیر لوای اسلام است. جریان دوم یک جریان ملیگرا است که در جهت تشدید درگیریها علیه روسها در چچن میکوشد. | ||
== سازمانهای مسلمان مدعی مرکزیت امور == | == سازمانهای مسلمان مدعی مرکزیت امور == | ||
'''[[شورای مفتیان روسیه]]''' | '''[[شورای مفتیان روسیه]]''' | ||
<br> | <br> | ||
خط ۳۵۹: | خط ۳۵۵: | ||
[[مرکز هماهنگی مسلمانان شمال قفقاز]] | [[مرکز هماهنگی مسلمانان شمال قفقاز]] | ||
<br> | <br> | ||
3ـ مرکز هماهنگی مسلمانان شمال قفقاز که ریاست آن را مفتی کاراچایووا ـ چرکیسیا و کرانه استاوروپل که اسماعیل بردیف بر عهده دارد و در حدود 800 شاخه مذهبی بدان مربوط میشوند. شورای مفتیان روسیه و اداره دینی مرکزی مسلمانان در تقابل با یکدیگر قرار دارند. بنا بر | 3ـ مرکز هماهنگی مسلمانان شمال قفقاز که ریاست آن را مفتی کاراچایووا ـ چرکیسیا و کرانه استاوروپل که اسماعیل بردیف بر عهده دارد و در حدود 800 شاخه مذهبی بدان مربوط میشوند. شورای مفتیان روسیه و اداره دینی مرکزی مسلمانان در تقابل با یکدیگر قرار دارند. بنا بر ارزیابیهای اسلام شناسان روسی، از آنجایی که در روسیه یک فرقه واحد برای مسلمانان وجود ندارد، فرض این که زمانی جنبش اسلامی سیاسی واحدی ایجاد شود، غیرممکن است. چنین تلاشهایی صورت گرفتهاند و در اواسط دهه 1990 در روسیه جنبشهایی سیاسی اسلامی پدیدار شدند، اما تمامی آنان تنها از نفوذ منطقهای برخوردار بودند. تلاش برای متحد نمودن در سطوح مذهبی و سیاسی ـ مذهبی ادامه مییابد، اما آنطور که «مالاشانکو» خاطر نشان میسازد. «رهبران روسیه مسلمان، در اصل رهبرانی منطقهای هستند، هرچند که برخی از آنان مدعی جایگاهی در سراسر روسیه هستند». در سطح منطقهای عامل سیاسی اسلام، نقشی بسیار مشخص بازی میکند. | ||
== جریانات دینی == | == جریانات دینی == | ||
یکی از مسائلی که روسیه جدید از دهه 1990 تاکنون با آن روبرو بوده، مسائل هویتی (دینی، قومی و فرهنگی) است، به طوری که برخی با اصطلاح «بحران هویتی» از آن یاد میکنند. اگرچه کشور روسیه تا قرن 17 عمدتاً روسی، اسلاوی و ارتدوکس بود، اما از آن پس با کشورگشاییهای تزارها، مردمانی با اقوام، مذاهب و فرهنگهای متفاوت در درون امپراتوری روس قرار گرفتند که یکپارچگی کشور را بیش از پیش خدشه دار نمودند. این وضع با فروپاشی شوروی و بازگشت کرملین به مرزهای قرن 17، تا حدودی حل شد، اما خواه ناخواه، نقل و انتقالات جمعیتی اجباری و متأثر از تحولات تکنولوژیک قرن 20 اثر خود را گذاشته است. | |||
یکی از مسائلی که روسیه جدید از دهه 1990 تاکنون با آن روبرو بوده، مسائل هویتی (دینی، قومی و فرهنگی) است، به طوری که برخی با اصطلاح «بحران هویتی» از آن یاد میکنند. اگرچه کشور روسیه تا قرن 17 عمدتاً روسی، اسلاوی و ارتدوکس بود، اما از آن پس با | |||
از اواخر دهه 1980 به تدریج هویت جویی مسلمانان آغاز شد. این موضوع تا جایی گسترش یافت که بزرگترین بحران برای روسیه را طی 15 سال اخیر شکل داد و مسکو نیز طی این سالها کوشیده است از یکسو با مسلمانان تندرو برخورد خشن نموده و مسلمانان معتدل را تشویق نماید و از سوی دیگر حتی تا پذیرش عضویت ناظر سازمان کنفرانس اسلامی به منظور راضی نگهداشتن مسلمانان در داخل و جلوگیری از فشار مسلمانان در خارج پیش برود. در گزارش زیر تلاش شده تا وضعیت مسلمانان این کشور مورد بحث قرار گیرد. | از اواخر دهه 1980 به تدریج هویت جویی مسلمانان آغاز شد. این موضوع تا جایی گسترش یافت که بزرگترین بحران برای روسیه را طی 15 سال اخیر شکل داد و مسکو نیز طی این سالها کوشیده است از یکسو با مسلمانان تندرو برخورد خشن نموده و مسلمانان معتدل را تشویق نماید و از سوی دیگر حتی تا پذیرش عضویت ناظر سازمان کنفرانس اسلامی به منظور راضی نگهداشتن مسلمانان در داخل و جلوگیری از فشار مسلمانان در خارج پیش برود. در گزارش زیر تلاش شده تا وضعیت مسلمانان این کشور مورد بحث قرار گیرد. | ||
اسلام دومین مذهب روسیه است و حدود 20 میلیون نفر مسلمان در این کشور زندگی میکنند. تعداد دقیق مسلمانان معلوم نیست چرا که در آخرین سرشماری جمعیت در روسیه، که در سال 2002 میلادی انجام شده، سئوالی درباره تعلقات مذهبی مطرح نشده بود. علاوه بر این، معلوم نیست که چه کسی را باید مسلمان شمرد. برخـی مـی گوینـد که مسلمـان کـسی است کـه حتـماً جمــعه ها به مسجد میرود و تمامی مراتب دینی را رعایت میکند. چنین افرادی، آن طور که «آلکسی مالاشنکو» دکتر علوم تاریخی اشاره میکند، در حدود 3 میلیون نفر هستند. نقطه نظری دیگر، مسلمان را کسی | اسلام دومین مذهب روسیه است و حدود 20 میلیون نفر مسلمان در این کشور زندگی میکنند. تعداد دقیق مسلمانان معلوم نیست چرا که در آخرین سرشماری جمعیت در روسیه، که در سال 2002 میلادی انجام شده، سئوالی درباره تعلقات مذهبی مطرح نشده بود. علاوه بر این، معلوم نیست که چه کسی را باید مسلمان شمرد. برخـی مـی گوینـد که مسلمـان کـسی است کـه حتـماً جمــعه ها به مسجد میرود و تمامی مراتب دینی را رعایت میکند. چنین افرادی، آن طور که «آلکسی مالاشنکو» دکتر علوم تاریخی اشاره میکند، در حدود 3 میلیون نفر هستند. نقطه نظری دیگر، مسلمان را کسی میشمارد که خود را متعلق به جماعت مسلمانان روسیه و امت جهانی اسلام میداند. در این مورد، مهم نیست که چندبار به مسجد میرود و هرچند وقت یکبار عبادت میکند و با چه شدتی مراتب دینی اسلام را رعایت میکند. | ||
به گفته «رافائل حکیموف» مشاور رئیسجمهور تاتارستان در امور سیاسی، طبق همه | به گفته «رافائل حکیموف» مشاور رئیسجمهور تاتارستان در امور سیاسی، طبق همه پرسیهای اجتماعی، در بین جوانان تاتارستان بیش از 80% خود را مسلمان میدانند، اما تنها 2% از آنان هفته ای یکبار به مسجد میروند و 4% از آنان یک بار در ماه. ملحد آشکار در تاتارستان کمتر از 1% است، اما فردی که همه مراتب دینی را رعایت میکنند، نیز کم است. بالاخص که بخش اعظم جمعیت خود را متعلق به امت اسلامی میدانند. نظرات کارشناسانه ای وجود دارند، مبنی براینکه ظرف سه دهه، تعداد مسلمانان در روسیه میتواند به 30 تا 40 میلیون نفر برسد. این رشد زیاد مربوط به زاد و ولد فراوان در خانوادههای مسلمانان و مهاجرت از کشورهای مشترک المنافع است. | ||
<br> | <br> | ||
=== ورود اسلام به روسیه === | === ورود اسلام به روسیه === | ||
آغاز تاریخ سیاسی روسیه از لحاظ زمانی مطابق با برقراری مسیحیت در سرزمین روس است. اسلام برای اولین بار در نیمه دوم قرن 7 میلادی وارد شمال قفقاز شد. در «پاولژیه»، تاتارها در قرن 10 میلادی اسلام را پذیرفتند (سرزمین روسها نیز در سال 988 میلادی مسیحی شد)، درحالی که ارتش روسیه در قرن 16 وارد سیبری شد. بدین ترتیب، تاتارها که بومیان سرزمین سیبری هستند، ده قرن است پیرو اسلام هستند1. اسلام همبستگی قومی را بین | آغاز تاریخ سیاسی روسیه از لحاظ زمانی مطابق با برقراری مسیحیت در سرزمین روس است. اسلام برای اولین بار در نیمه دوم قرن 7 میلادی وارد شمال قفقاز شد. در «پاولژیه»، تاتارها در قرن 10 میلادی اسلام را پذیرفتند (سرزمین روسها نیز در سال 988 میلادی مسیحی شد)، درحالی که ارتش روسیه در قرن 16 وارد سیبری شد. بدین ترتیب، تاتارها که بومیان سرزمین سیبری هستند، ده قرن است پیرو اسلام هستند1. اسلام همبستگی قومی را بین ملیتهای روسیه، تاتار، باشقیر، چچن، اینگوش، کاباردینا، داغستان و سایر ملیت ها ممکن ساخت. اسلام توانست ویژگیهای منحصر به فرد ملی را برای آنها حفظ کند. امروز مسلمانان روس متعلق به 40 قومیت هستند. عمدهترین آنها تاتارها هستند (بیش از 5 میلیون و 4% از جمعیت روسیه که پس از روسها جایگاه دوم را دارند)، باشقیرها (بیش از یک میلیون) و چچن ها (در حدود 1 میلیون). توسعهطلبی روسی در قلمرویی که در آن اکثریت مسلمانان زندگی میکردند، از نیمه دوم قرن 16 میلادی، زمانی که بر خان قازان تسلط یافتند (قلمرو کنونی جمهوری تاتارستان) آغاز شد و تا پایان قرن نوزدهم ادامه یافت. در نتیجه، در ترکیب امپراطوری روس 18 میلیون مسلمان وارد شدند که در اصل در پریوولژسک، کریمه، آسیای میانه و قفقاز زندگی میکردند. رشد قابل توجه جمعیت مسلمانان حکومت را وادار ساخت که راهی برای همگرا نمودن آنها با ساختار دولت ارتدوکس روسیه بیابد. | ||
<br> | <br> | ||
اولین طرح قانونی برای مسلمانان | اولین طرح قانونی برای مسلمانان | ||
خط ۳۹۴: | خط ۳۸۹: | ||
برخی از نشریات کشورهای عربی از او یکی از ۵۰۰ مسلمان برجسته دنیا میدانند. | برخی از نشریات کشورهای عربی از او یکی از ۵۰۰ مسلمان برجسته دنیا میدانند. | ||
عین الدین نزدیک به ۳۰ سال است که رئیس شورای مفتیان روسیه بزرگترین نهاد اسلامی این کشور است و تاکنون خطایی در این مقام مرتکب نشده است. | عین الدین نزدیک به ۳۰ سال است که رئیس شورای مفتیان روسیه بزرگترین نهاد اسلامی این کشور است و تاکنون خطایی در این مقام مرتکب نشده است. | ||
وی در یکی از | وی در یکی از مصاحبههای خود از کمبود مسجد در مسکو گلایه کرده و گفته که در پکن که پایتخت حکومت کمونیستی چین است ۸۰ مسجد وجود دارد اما در مسکو فقط چهار مسجد دیده میشود. | ||
<br> | <br> | ||
[[عثمان حضرت اسحاقوف مفتی اعظم تاتارستان]] | [[عثمان حضرت اسحاقوف مفتی اعظم تاتارستان]] | ||
خط ۴۰۱: | خط ۳۹۶: | ||
<br> | <br> | ||
مینتیمر شایمییف ۸۲ ساله نخستین رئیسجمهوری تاتارستان در مکان دوم فهرست برجستهترین مسلمانان روسیه قرار دارد که از ماه جولای سال ۱۹۹۱ تا ماه آوریل سال ۲۰۱۰ این مقام عالی تاتارستان را برعهده داشت. | مینتیمر شایمییف ۸۲ ساله نخستین رئیسجمهوری تاتارستان در مکان دوم فهرست برجستهترین مسلمانان روسیه قرار دارد که از ماه جولای سال ۱۹۹۱ تا ماه آوریل سال ۲۰۱۰ این مقام عالی تاتارستان را برعهده داشت. | ||
وی پس از کنارهگیری داوطلبانه از قدرت که نکته مثبتی در زندگی وی محسوب میشود بیشتر به امور مذهبی پرداخت و در | وی پس از کنارهگیری داوطلبانه از قدرت که نکته مثبتی در زندگی وی محسوب میشود بیشتر به امور مذهبی پرداخت و در مراسمهای نماز جمعه و اعیاد مذهبی اسلامی که قبلا حضور نمییافت، شرکت کرد. | ||
شایمییف دارای چندین نشان و مدال عالی روسیه و تاتارستان است که مهمترین آن ستاره سرخ قهرمان کار سوسیالیستی است که به افرادی که در شوروی و روسیه خدمات اجتماعی و اقتصادی برجسته انجام دادند، داده میشود. | شایمییف دارای چندین نشان و مدال عالی روسیه و تاتارستان است که مهمترین آن ستاره سرخ قهرمان کار سوسیالیستی است که به افرادی که در شوروی و روسیه خدمات اجتماعی و اقتصادی برجسته انجام دادند، داده میشود. | ||
شایمییف در زمان حاضر مشاور رئیسجمهوری تاتارستان است و با وجود کنارهگیری از قدرت نفوذ سیاسی خود را از دست نداده و حتی گفته میشود که پوتین هم با وی مشورت میکند. | شایمییف در زمان حاضر مشاور رئیسجمهوری تاتارستان است و با وجود کنارهگیری از قدرت نفوذ سیاسی خود را از دست نداده و حتی گفته میشود که پوتین هم با وی مشورت میکند. | ||
خط ۴۶۳: | خط ۴۵۸: | ||
مارات خوسنولین ۵۳ ساله معاون شهردار مسکو در امور سیاستهای شهرسازی و ساختمان سازی است. | مارات خوسنولین ۵۳ ساله معاون شهردار مسکو در امور سیاستهای شهرسازی و ساختمان سازی است. | ||
خوسنولین یکی از چهرههای کلیدی در تیم سرگئی سابیانین شهردار مسکو محسوب میشود. | خوسنولین یکی از چهرههای کلیدی در تیم سرگئی سابیانین شهردار مسکو محسوب میشود. | ||
گفته میشود خوسنولین در کسب مجوز برای نوسازی مسجد جامع مسکو که گنجایش ۱۰ هزار نفر دارد نقش اصلی ایفا کرده است و هر هفته برای نظارت بر روند احداث مسجد در محل حضور | گفته میشود خوسنولین در کسب مجوز برای نوسازی مسجد جامع مسکو که گنجایش ۱۰ هزار نفر دارد نقش اصلی ایفا کرده است و هر هفته برای نظارت بر روند احداث مسجد در محل حضور مییافت. | ||
وی همچنین ریاست جامعه تاتارهای مسکو را نیز برعهده دارد. | وی همچنین ریاست جامعه تاتارهای مسکو را نیز برعهده دارد. | ||
[[شامیل علیاتدینوف]] | [[شامیل علیاتدینوف]] | ||
شامیل علیاتدینوف ۴۵ ساله امام مسجد یادبود در پارک پیروزی است. | شامیل علیاتدینوف ۴۵ ساله امام مسجد یادبود در پارک پیروزی است. | ||
وی به روشنفکرترین روحانی مسلمان در عرصه | وی به روشنفکرترین روحانی مسلمان در عرصه جمهوریهای شوروی سابق مشهور است. | ||
علیاتدینوف در عرصه ادبی فعالیت گسترده داشته بطوری که مولف بیش از ۳۰ کتاب است و دهمین مسلمان تاثیرگذار در روسیه به حساب میآید. | علیاتدینوف در عرصه ادبی فعالیت گسترده داشته بطوری که مولف بیش از ۳۰ کتاب است و دهمین مسلمان تاثیرگذار در روسیه به حساب میآید. | ||
به عقیده کارشناسان، در بین روحانیون مسلمان روسیه هیچکس مانند علیاتدینوف نمیتواند بر جوانان مسلمان این کشور تاثیر بگذارد از این رو او از اعتبار بالایی در بین این قشر و دیگر مسلمانان برخوردار است. | به عقیده کارشناسان، در بین روحانیون مسلمان روسیه هیچکس مانند علیاتدینوف نمیتواند بر جوانان مسلمان این کشور تاثیر بگذارد از این رو او از اعتبار بالایی در بین این قشر و دیگر مسلمانان برخوردار است. |