۸۷٬۹۳۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - ' در باره ' به ' درباره ') |
||
خط ۳: | خط ۳: | ||
== تاریخچه نظریه == | == تاریخچه نظریه == | ||
این آموزه نخستین بار از سوی [[امام علی علیهالسلام]] تعلیم شده است، آنگاه که شخصی از امام درباره معنای [[قدر]] میپرسد، حضرت ابتدا معنای قدر را تبیین و در ادامه به امر بینالامرین اشاره میکند و میفرماید: قدر دریایی عمیق است، پس وارد آن مشو. شخص دوباره سوال میکند که ما را از قدر آگاه کن! حضرت میفرماید مکانی است تاریک پس داخل آن نشو! آن شخص باز از معنای قدر میپرسد، حضرت پاسخ میدهد که آن سرّ خدا است، پس درباره آن بحث نکن. سائل بیشتر توضیح بیشتری میخواهد، حضرت پاسخ میدهد اکنون که این پرسش را رها نمیکنی، پس بدان قدر امر بینالامرین است، نه جبر است و نه تفویض.<ref> مجلسی محمد باقر، بحارالانوار، ج۵، ص۵۷.</ref> | این آموزه نخستین بار از سوی [[امام علی علیهالسلام]] تعلیم شده است، آنگاه که شخصی از امام درباره معنای [[قدر]] میپرسد، حضرت ابتدا معنای قدر را تبیین و در ادامه به امر بینالامرین اشاره میکند و میفرماید: قدر دریایی عمیق است، پس وارد آن مشو. شخص دوباره سوال میکند که ما را از قدر آگاه کن! حضرت میفرماید مکانی است تاریک پس داخل آن نشو! آن شخص باز از معنای قدر میپرسد، حضرت پاسخ میدهد که آن سرّ خدا است، پس درباره آن بحث نکن. سائل بیشتر توضیح بیشتری میخواهد، حضرت پاسخ میدهد اکنون که این پرسش را رها نمیکنی، پس بدان قدر امر بینالامرین است، نه جبر است و نه تفویض.<ref> مجلسی محمد باقر، بحارالانوار، ج۵، ص۵۷.</ref> | ||
از دیگر امامان معصوم خصوصا [[امام صادق (ع)]] و [[امام رضا (ع)]] نیز روایاتی | از دیگر امامان معصوم خصوصا [[امام صادق (ع)]] و [[امام رضا (ع)]] نیز روایاتی درباره تفسیر امر بینالامرین به دست ما رسیده و همچنین از [[امام هادی|امامهادی(ع)]] رساله مفصلی در تبیین این موضوع تدوین شده است.<ref> ر ک، طبرسی ابومنصور، الاحتجاج، ص 450 - 453</ref> | ||
و اما امر بینالامرین از نگاه کلامی، در قالب یک نظریه و در کنار [[نظریه کسب]] و [[خلق افعال عباد]] مطرح شده و از عقاید خاص مذهب [[امامیه]] به شمار میرود. این نظریه ثابت میکند که در [[افعال اختیاریِ]] انسان، هم [[اراده الهی]] و هم [[اراده انسانی]] با هم دخالت دارد. | و اما امر بینالامرین از نگاه کلامی، در قالب یک نظریه و در کنار [[نظریه کسب]] و [[خلق افعال عباد]] مطرح شده و از عقاید خاص مذهب [[امامیه]] به شمار میرود. این نظریه ثابت میکند که در [[افعال اختیاریِ]] انسان، هم [[اراده الهی]] و هم [[اراده انسانی]] با هم دخالت دارد. | ||
خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
=== تفسیر شیخ مفید از امر بینالامرین === | === تفسیر شیخ مفید از امر بینالامرین === | ||
شیخ مفید در توضیح امر بینالامرین مینویسد:«والواسطه بین القولین ان الله اقدر الخلق علی افعالهم و مکنهم من اعمالهم و حد لهم الحدود فی ذلک رسم لهم الرسوم و نهاهم عن القبایح با الزجر و التخویف و الوعد و الوعید.... فلم یکن بتمکینهم من الاعمال مجبرا لهم علیها و لم یفوض الاعمال الیهم لمنعهم من اکثرها و وضع الحدود لهم فیها و امرهم بحسنها و نهاهم عن قبیحها ثم قال فهذا هو الفصل بینالجبر و التفویض...».<ref>شیخ مفید، تصحیح اعتقادات الامامیه، ص 46</ref> | شیخ مفید در توضیح امر بینالامرین مینویسد:«والواسطه بین القولین ان الله اقدر الخلق علی افعالهم و مکنهم من اعمالهم و حد لهم الحدود فی ذلک رسم لهم الرسوم و نهاهم عن القبایح با الزجر و التخویف و الوعد و الوعید.... فلم یکن بتمکینهم من الاعمال مجبرا لهم علیها و لم یفوض الاعمال الیهم لمنعهم من اکثرها و وضع الحدود لهم فیها و امرهم بحسنها و نهاهم عن قبیحها ثم قال فهذا هو الفصل بینالجبر و التفویض...».<ref>شیخ مفید، تصحیح اعتقادات الامامیه، ص 46</ref> | ||
یعنی قول وسط میان دو قول جبر و تفویض این است که خداوند مخلوقاتش را قادر و متمکن کرده است تا بتوانند افعال و اعمال خود را انجام دهند و برای آنها | یعنی قول وسط میان دو قول جبر و تفویض این است که خداوند مخلوقاتش را قادر و متمکن کرده است تا بتوانند افعال و اعمال خود را انجام دهند و برای آنها درباره افعالشان مرزهایی ترسیم کرده و آنها را با وعده و وعید از زشتیها و نیز ترس(از عذاب جهنم) باز داشته است. از طرفی چنین نیست که چون انسانها را قادر و متکمن بر اعمال میکند، آنها مجبور بر انجامش باشند، همانطور به بندگان نیز آن مقدار اختیار نداده است تا هر کاری را بتوانند انجام دهند، زیرا از بسیاری از اعمال منعشان کرده و برای خلق حدودی را وضع و آنان را به نیکی امر کرده و از بدی باز داشته است و معنای امر میان دو امر (جبر و تفویض) جز این نیست. | ||
=== تفسیر خواجه نصیر الدین طوسی از امر بینالامرین === | === تفسیر خواجه نصیر الدین طوسی از امر بینالامرین === |