یمن: تفاوت میان نسخه‌ها

۴۷۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۶ مارس ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۸۰: خط ۱۸۰:
تشیع اثنی عشری هرچند در گذشته به صورت خیلی محدود در یمن وجود داشته است اما پس از انقلاب اسلامی ایران و تأثیرات آن در سایر ممالک اسلامی به تدریج وارد یمن شد و نخبگان، اساتید، دانشجویان و فرهنگیان این کشور چه زیدی و چه اسماعیلی با شیعه اثنی عشری، آشنا و جذب آن شدند. حضور برخی از شخصیت‌های برجسته زیدی همچون علامه بدرالدین الحوثی در ایران نیز تأثیر غیرقابل انکاری در گرایش به تفکر امامی در میان جوانان یمنی داشته است.  
تشیع اثنی عشری هرچند در گذشته به صورت خیلی محدود در یمن وجود داشته است اما پس از انقلاب اسلامی ایران و تأثیرات آن در سایر ممالک اسلامی به تدریج وارد یمن شد و نخبگان، اساتید، دانشجویان و فرهنگیان این کشور چه زیدی و چه اسماعیلی با شیعه اثنی عشری، آشنا و جذب آن شدند. حضور برخی از شخصیت‌های برجسته زیدی همچون علامه بدرالدین الحوثی در ایران نیز تأثیر غیرقابل انکاری در گرایش به تفکر امامی در میان جوانان یمنی داشته است.  


شیعیان اثنی عشری ارتباط نزدیکی با شیعیان زیدی دارند و سازمان وحدت شیعیان جزیره در یمن، فعالیت‌های شیعیان زیدی و اثنی عشری را پوشش می‌دهد. شیعیان امامی در دو شهر عدن و صنعا و همچنین در جوف، مأرب، ذمار، رداع و برخی از نقاط دیگر یمن به صورت پراکنده زندگی می‌کنند و فعالیت آنان نیز زیر نظر سازمانی به نام «رابطة الشیعة الجعفریة فی الیمن» قرار دارد. <ref>روایتی از دوران معاصر یمن، ص 48-49</ref>
شیعیان اثنی عشری ارتباط نزدیکی با شیعیان زیدی دارند و سازمان وحدت شیعیان جزیره در یمن، فعالیت‌های شیعیان زیدی و اثنی عشری را پوشش می‌دهد. شیعیان امامی در دو شهر عدن و صنعا و همچنین در جوف، مأرب، ذمار، رداع و برخی از نقاط دیگر یمن به صورت پراکنده زندگی می‌کنند و فعالیت آنان نیز زیر نظر سازمانی به نام «رابطة الشیعة الجعفریة فی الیمن» قرار دارد. <ref>روایتی از دوران معاصر یمن، ص 48-49</ref> بیشتر شیعیان دوازده امامی یمن را نخبگان، استادان دانشگاه، روحانیون و پزشکان تشکیل می‌دهند.<ref>فوزی، علل شکل‌گیری و ماهیت جنبش‌های سیاسی در خاورمیانه، 1390</ref>


شیعیان اثنی عشری در یمن تشکل‌ها و سازمان‌های متعددی در راستای اهداف سیاسی و فرهنگی خود تأسیس کرده‌اند که هر یک در دایره فعالیت‌های خود در شکل‌گیری جریانات و حوادث یمن تأثیرگذارند. برخی از مهم‌ترین این تشکل‌ها عبارت‌اند از:
شیعیان اثنی عشری در یمن تشکل‌ها و سازمان‌های متعددی در راستای اهداف سیاسی و فرهنگی خود تأسیس کرده‌اند که هر یک در دایره فعالیت‌های خود در شکل‌گیری جریانات و حوادث یمن تأثیرگذارند. برخی از مهم‌ترین این تشکل‌ها عبارت‌اند از:
خط ۲۶۴: خط ۲۶۴:
با فروپاشی حكومت امامان زیدی در یمن در سال 1962 سازمان اخوان المسلمین یمن به طور رسمی تأسیس و فعالیت‌های آن وارد مرحله جدیدی شد و به خصوص در اوایل دهه 70 میلادی اوج گرفت. این جنبش با ایجاد یك جبهه فعال،‌ به مقابله با فعالیت‌های احزاب سوسیالیست و ناسیونالیست در یمن شمالی و جنوبی ‌پرداخت و هدف نهایی‌اش را تشكیل دولت اسلامی اعلام كرد. اخوان با تکیه بر حمایت‌های مالی عربستان سعودی توانست با رسوخ در نظام آموزشی‌ـ‌فرهنگی یمن،‌ به تبلیغ باورهای مذهبی در برابر تحركات روز افزون سوسیالیست‌ها بپردازد و كم‌كم با قبضه كردن كامل مراكز دینی و فرهنگی اهداف خود را به پیش ببرد. البته این همكاری دو جانبه با عربستان سعودی تدریجاً زمینه را برای بروز گرایش‌های سلفی در میان اعضا فراهم نمود كه به تدریج، به افتراق آن‌ها از جریان اخوان المسلمین مصر انجامید. <ref>راجح، عبدالرحمن، جنبش‌های اسلامی یمن، در «دایرة‌المعارف جنبش‌های اسلامی»، ج5، ص 322</ref>
با فروپاشی حكومت امامان زیدی در یمن در سال 1962 سازمان اخوان المسلمین یمن به طور رسمی تأسیس و فعالیت‌های آن وارد مرحله جدیدی شد و به خصوص در اوایل دهه 70 میلادی اوج گرفت. این جنبش با ایجاد یك جبهه فعال،‌ به مقابله با فعالیت‌های احزاب سوسیالیست و ناسیونالیست در یمن شمالی و جنوبی ‌پرداخت و هدف نهایی‌اش را تشكیل دولت اسلامی اعلام كرد. اخوان با تکیه بر حمایت‌های مالی عربستان سعودی توانست با رسوخ در نظام آموزشی‌ـ‌فرهنگی یمن،‌ به تبلیغ باورهای مذهبی در برابر تحركات روز افزون سوسیالیست‌ها بپردازد و كم‌كم با قبضه كردن كامل مراكز دینی و فرهنگی اهداف خود را به پیش ببرد. البته این همكاری دو جانبه با عربستان سعودی تدریجاً زمینه را برای بروز گرایش‌های سلفی در میان اعضا فراهم نمود كه به تدریج، به افتراق آن‌ها از جریان اخوان المسلمین مصر انجامید. <ref>راجح، عبدالرحمن، جنبش‌های اسلامی یمن، در «دایرة‌المعارف جنبش‌های اسلامی»، ج5، ص 322</ref>


اخوان المسلمین در 1990 با تأسیس حزبی به نام «جمعیت اصلاح‌طلبان یمن» دور جدیدی از فعالیت‌های سیاسی خود را آغاز کرد. به رغم آن كه برخی رهبران این جمعیت ارتباط آن را با اخوان انكار می‌كنند، اما بی‌تردید اخوان المسلمین اساسی‌ترین عامل تأسیس این جمعیت است، به گونه‌ای که سران برجسته اخوان سمت‌های حساسی را در این جمعیت تصاحب كردند. در این دوره اخوان یكی از تاثیرگذارترین جریان‌ها و احزاب اسلام‌گرای یمنی بوده است. قوت و نفوذ آن‌ها به اعتقاد كارشناسان،‌ حاصل به هم پیوستن اندیشه روشنفكری دینی و روحیات قبایلی بوده است و ‌البته نقش بازرگانان و شركت‌های تجاری به همراه عربستان سعودی را نیز نباید نادیده گرفت زیرا نیازهای مالی گروه اخوان را به خوبی پوشش می‌دهند. <ref>راجح، عبدالرحمن، جنبش‌های اسلامی یمن، در «دایرة‌المعارف جنبش‌های اسلامی»، ج5، ص 323</ref>
هنگامی که بحث اتحاد بخش شمالی و جنوبی یمن مطرح شد اخوان به مخالفت با آن برخاست و از کنگره ملی یمن خارج شد. پس از آن در سال1990 با تأسیس حزبی به نام «جمعیت اصلاح‌طلبان یمن» دور جدیدی از فعالیت‌های سیاسی خود را آغاز کرد. به رغم آن كه برخی رهبران این جمعیت ارتباط آن را با اخوان انكار می‌كنند، اما بی‌تردید اخوان المسلمین اساسی‌ترین عامل تأسیس این جمعیت است، به گونه‌ای که سران برجسته اخوان سمت‌های حساسی را در این جمعیت تصاحب كردند. در این دوره اخوان یكی از تاثیرگذارترین جریان‌ها و احزاب اسلام‌گرای یمنی بوده است. قوت و نفوذ آن‌ها به اعتقاد كارشناسان،‌ حاصل به هم پیوستن اندیشه روشنفكری دینی و روحیات قبایلی بوده است و ‌البته نقش بازرگانان و شركت‌های تجاری به همراه عربستان سعودی را نیز نباید نادیده گرفت زیرا نیازهای مالی گروه اخوان را به خوبی پوشش می‌دهند. <ref>راجح، عبدالرحمن، جنبش‌های اسلامی یمن، در «دایرة‌المعارف جنبش‌های اسلامی»، ج5، ص 323</ref>


حزب جمعیت اصلاح‌طلبان یمن ‌از آغاز تشكیل خود، وارد كشمكش با احزاب سوسیالیستی و جنبش‌های اسلامی زیدی شد و در این راه به اتحاد با حزب دولتی رئیس سابق یمن، علی عبدالله صالح، تن داد كه به قوی‌تر شدن آن انجامید. جمعیت اصلاح‌طلبان در درون خود دارای جناح بندی‌های پیچیده‌ای است،‌ اما همه آنها در لزوم تلاش برای تشكیل یك دولت اسلامی بر اساس آموزه‌های روشنفكری اسلامی هم‌داستان‌اند.  
حزب جمعیت اصلاح‌طلبان یمن ‌از آغاز تشكیل خود، وارد كشمكش با احزاب سوسیالیستی و جنبش‌های اسلامی زیدی شد و در این راه به اتحاد با حزب دولتی رئیس سابق یمن، علی عبدالله صالح، تن داد كه به قوی‌تر شدن آن انجامید. جمعیت اصلاح‌طلبان در درون خود دارای جناح بندی‌های پیچیده‌ای است،‌ اما همه آنها در لزوم تلاش برای تشكیل یك دولت اسلامی بر اساس آموزه‌های روشنفكری اسلامی هم‌داستان‌اند.  
۵۹

ویرایش