confirmed
۵٬۹۱۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' نوشته اند' به ' نوشته‌اند') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''اسحاقیه''' پیروان اسحاق از داعیان [[ابومسلم خراسانی|ابومسلم خراسانی]] (ه م) در نیمۀ اول سده دوم هجری قمری بودند. اطلاعات درباره وی بسیار اندک و تقریباً منحصر به فهرست | '''اسحاقیه''' پیروان اسحاق از داعیان [[ابومسلم خراسانی|ابومسلم خراسانی]] (ه م) در نیمۀ اول سده دوم هجری قمری بودند. اطلاعات درباره وی بسیار اندک و تقریباً منحصر به فهرست [[ابن‌ندیم]] می‌باشد.<ref>ابن‌ندیم، الفهرست، ج۱، ص۴۰۸.</ref> | ||
== خاستگاه و وجه تسمیه == | == خاستگاه و وجه تسمیه == | ||
ابن‌ندیم دو روایت مختلف درباره خاستگاه و نسب اسحاق نقل می‌کند. یکی حاکی از آن است که او از علویان و از فرزندان | ابن‌ندیم دو روایت مختلف درباره خاستگاه و نسب اسحاق نقل می‌کند. یکی حاکی از آن است که او از علویان و از فرزندان [[یحییبنزید بنعلی]] بود که از بیم [[امویان]] گریخت و به سرزمین ترکان رفت، از این رو به اسحاقترک مشهور شد. | ||
<ref>عمر نسفی، القند فی ذکر علماء سمرقند، ریاض، سال 1412 قمری، ج۱، ص۷۲</ref> بر پایه این روایت ابن‌ندیم، احتمالاً | <ref>عمر نسفی، القند فی ذکر علماء سمرقند، ریاض، سال 1412 قمری، ج۱، ص۷۲</ref> بر پایه این روایت ابن‌ندیم، احتمالاً اسحاقترک پیش از آمدن [[ابومسلم]] به [[خراسان]]، به سرزمین ترکان رفته و پس از روی کار آمدن [[عباسیان]] در دوره امارت ابومسلم به خراسان بازگشته است. روایت دوم ابن‌ندیم برگرفته از اخبار [[ماوراءالنهر]] است که به نقل از ابراهیم‌‌بن‌‌محمد از آگاهان به اخبار مسلمیه می‌گوید: «او ماوراءالنهری وامّی بود و با جنیان ارتباط داشت و اگر کسی چیزی از او می‌پرسید، پس از گذشت شبی پاسخ می‌گفت و هنگامی که ابومسلم کشته شد، مردم را به سوی او فراخواند». | ||
همچنین ابوالقاسم بلخی درباره وجه تسمیه او نوشته است که | همچنین ابوالقاسم بلخی درباره وجه تسمیه او نوشته است که مردم، ابومسلمیه را خرم‌دینیه نیز می‌خواندند و چون اسحاق در ماوراءالنهر میان ترکان میزیست، معروف به اسحاق ترک شد.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 46 با ویرایش و اصلاح عبارات.</ref> | ||
== تاریخچه و شرح حال == | == تاریخچه و شرح حال == | ||
وی از مردم ماوراءالنهر و شخصی | وی از مردم ماوراءالنهر و شخصی اَمّی بود و می‌گفت که با جنیان ارتباط دارد، چون کسی از وی چیزی می‌پرسید، پاسخ آن را پس از یک شب از قول جنیان به او می‌گفت.<ref> مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 46 با ویرایش و اصلاح عبارات </ref> برخی از محققین نوشته‌اند که به درستی معلوم نیست اسحاقی که در این جا از او بحث می‌شود، چه کسی بوده‌است. گزارش دیگری نیز آمده است که اسحاقترک از نسل [[زید‌بن‌علی]] بوده و ادعای امامت داشته است. روایت دیگری نیز نقل شده است که اسحاقترک مردی عامی از ماوراءالنهر بوده و با جنیان ارتباط داشته است. ظاهراً آن چه سبب شده‌است که هویت و حقیقت حال او مکتوم بماند، آن است که وی با هر فرقه از مردم طوری دیگر سخن می‌‌گفته است و مصلحت وقت را بدین گونه رعایت می‌‌کرده است. به هرحال، این اسحق از پیروان و هواخواهان ابومسلم بود و مطابق بعضی از روایات، او را بدان سبب ترک می‌خواندند که وقتی به فرمان ابومسلم در میان ترکان بر سالت رفته بود. باری نوشته‌اند چون ابومسلم کشته شد، یارانش بگریختند و به بلاد دیگر رفتند. این اسحق نیز که از یاران ابومسلم بود به ترکستان رفت و در آنجا دعوت آغاز کرد و مردم آن بلاد بر گرد وی فراز آمدند. گفته‌اند که وی در ماوراءالنهر مردم را به خویشتن دعوت کرد و چنان فرا نمود که وی جانشین [[زرتشت]] است و مدعی شد که زرتشت زنده است و به‌زودی دیگر بار ظهور خواهد کرد تا دین خویش را آشکار سازد؛ و بدینگونه، در خراسان ظاهراً دعوت وی انتشار تمام یافت.<ref> ر. ک. زرین کوب عبدالحسین، دو قرن سکوت</ref> | ||
== اعتقادات == | == اعتقادات == | ||
وی از نسل | وی از نسل یحییبنزید بنعلی و مدعی امامت بود، ولی از محبوبیت ابومسلم در ماوراءالنهر استفاده کرد و معتقد بود که ابومسلم از پیامبران است و زردشت او را فرستاده و زردشت زنده است و روزی ظهور و دین خود را زنده خواهد کرد.<ref> مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 46 با ویرایش و اصلاح عبارات </ref> | ||
== قیام اسحاق ترک == | == قیام اسحاق ترک == | ||
قیام | قیام اسحاقترک، نام جنبشی بود که پس از کشته‌شدن ابومسلم خراسانی، به‌دست [[منصور‌عباسی]]، توسط اسحاقترک به خون‌خواهی وی آغاز شد. | ||
<ref>https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D8%B3%D8%AD%D8%A7%D9%82_%D8%AA%D8%B1%DA%A9</ref> | <ref>https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D8%B3%D8%AD%D8%A7%D9%82_%D8%AA%D8%B1%DA%A9</ref> | ||
اسحاق اعلام کرد که | اسحاق اعلام کرد که ابومسلم، رسول و فرستادهٔ زرتشت بوده‌است و بدین‌سان وی فرمان‌برداری و وفاداری گروه‌های وفادار به ابومسلم را به دست آورد. | ||
پیروان اسحاق به عنوان حامیان جنبش خرم‌دینی شناخته شده‌اند که شاخه‌ای برآمده از فرقهٔ مزدکی زرتشتی بود که در آن ابومسلم نیز مورد احترام | پیروان اسحاق به عنوان حامیان جنبش خرم‌دینی شناخته شده‌اند که شاخه‌ای برآمده از فرقهٔ مزدکی زرتشتی بود که در آن ابومسلم نیز مورد احترام بود. | ||
== ویژگی قیام | == ویژگی قیام اسحاقترک نسبت به سایر قیام‌ها == | ||
آنچه در قیام | آنچه در قیام اسحاقترک جلب نظر می‌کند و در سایر جنبش‌های عصر عباسی به چشم نمی‌خورد، این است که او تنها به دعوت اکتفا کرد و هیچ‌‌گونه رویارویی و درگیری میان او و پیروانش با کارگزاران حکومت روی نداد. برخی از معتقدات اسحاقترک شبیه به آراء سنباد و پیروان اوست. شاید آنان ترکیب افکار دینی را وسیله سودمندی برای اتحاد برخی گروه‌های ناتوان ضد عباسی یافته بودند.<ref> | ||
http://wikifeqh.ir/%D8%A7%D8%B3%D8%AD%D8%A7%D9%82_%D8%AA%D8%B1%DA%A9</ref> | http://wikifeqh.ir/%D8%A7%D8%B3%D8%AD%D8%A7%D9%82_%D8%AA%D8%B1%DA%A9</ref> | ||