محمد بن حسن صفار قمی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ابو جعفر محمد بن حسن بن فروخ صفار قمی''' از محدثان بلند‌مرتبه امامی مذهب و از هم عصران و یاران [[امام حسن عسکری(ع)]] است. صفار رسالات متعدد حدیثی داشته که به شکل مستقل به ما نرسیده است. وی همچنین فقیهی سرشناس بوده است. کتاب بصائرالدرجات که مجموعه‌ای حدیثی با موضوع فضایل و ویژگی‌ها و دلائل امامان [[شیعه]] است، منسوب به اوست<ref>[https://fa.wikifeqh.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%A7%D8%B1_%D9%82%D9%85%DB%8C محمد بن حسن صفار قمی]</ref>.

صفار در دورانی زندگی می‌کرد که ظلم و جنایت و خفقان [[بنی عباس]] به نهایت خود رسیده بود. بسیاری از [[مذهب شیعه|شیعیان]] و یاران ائمه (علیهم‌السلام) در زندان‌ها و شکنجه‌گاه‌ها به سر می‌بردند وحتی امامان معصوم نیز در خانه‌های خود تحت مراقبت و نظر به سر می‌بردند. صفار یکی از چهره‌های درخشان آن روزگاراست که با استفاده‌های فراوان از شخصیت‌های علمی آن زمان و نوشتن نامه‌های خصوصی و مخفیانه خدمت امام حسن عسکری (ع) خود را به آن حضرت مرتبط می‌کرد و شیعیان را از نور وجود ایشان بهره‌مند می‌ساخت.

محمد بن حسن صفار قمی معروف به اعرج (به معنای لنگ) از موالیان ایرانی تبار عیسی بن موسی بن طلحه اشعری بود<ref>رجال نجاشی،نجاشی، ص۳۵۴</ref> و از همین رو نسبت «‌اشعری‌» داشت. تاریخ ولادت وی معلوم نیست. سال وفاتش ۲۹۰ قمری مقارن با دوران غیبت صغری است<ref>مکتب حدیثی قم ،جباری، محمدرضا ص۱۹۵</ref>. به گفته [[شیخ طوسی]]، وی از اصحاب امام حسن عسکری(ع) بود. اصلی‌ترین شاهد بر این مدعا مجموعه پرسش‌هایی است که وی از طریق نامه از آن حضرت پرسیده بود<ref>الفهرست،طوسی، ص۲۲۰</ref>. این نامه نگاری‌ها می‌تواند نشانه‌ای بر مقام وکالت و نمایندگی او از سوی امام نزد شیعیان باشد.

در منابع حدیث‌ گاه از او با لقب مموله نیز یاد شده است. این لقب در برخی از منابع به شکل حموله آمده است. صفت مموله در برخی از منابع به مجموعه سوالاتی که وی از امام حسن عسکری(ع) پرسیده بوده است، اطلاق شده است<ref>(الابواب) رجال، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی ، طوسی،ج۱، ص۴۰۲</ref>.

از جمله آثار وی که امروزه در دسترس ماست، کتاب بصائر الدرجات الکبری فی فضائل آل محمد مشهور به بصائر الدرجات از منابع معتبر حدیثی شیعه است. این کتاب، اثری روایی با رویکرد کلامی محسوب می‌گردد که احادیث آن درباره مسأله امامت، شناخت امام و فضائل ائمه اطهار(ع) است.

# کتاب ما روی فی اولاد الائمه(ع)

افزون بر این آثار، وی مجموعه‌ای از سوالات را از امام حسن عسکری(ع) از طریق نامه پرسیده بود که این نامه‌ها به شکل مکتوب تا مدتی باقی بوده و [[شیخ صدوق]] آن را در اختیار داشته است<ref>من لایحضره الفقیه ، صدوق، ج۱، ص۱۴۲؛ ۱۵۴</ref>. محمد بن حسن بن صفار در علم [[فقه]] نیز از علمای سرشناس بود. یکی از آرای فقهی وی که در منابع نقل شده، حکم به صحت خواندن قنوت به زبان فارسی است<ref>مختلف الشیعه ،حلی،ج۲، ص۱۸۱</ref>.

محمد بن حسن صفار افزون بر امام حسن عسکری(ع) از مشایخ بسیاری روایت کرده که فهرست زیر<ref>معجم رجال الحدیث،خویی، ابوالقاسم ، ج۱۵، ص۲۵۷</ref> بخشی از آنانند: