کاربر:Hoosinrasooli/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

یمانی در روایات معروف به یمنی است و روایتی نام وی را «حسن» و یا «حسین» و از نسل زید بن علی(ع) یاد می‌­کند، ولی این روایت از نظر متن و سند قابل بحث است. از مهم­ترین روایات مربوط به انقلاب یمنی روایتی است که از امام صادق(ع) نقل شده که فرمود: «قبل از قیام قائم وقوع پنج علامت حتمی است: یمنی، سفیانی، صیحه آسمانی، کشته شدن نفس زکیه و فرو رفتن در بیابان<ref> بحارالانوار جلد 52 صفحه 204.</ref>».

و در روایت دیگر از امام صادق(ع) روایت شده است که فرمود :«خروج این سه تن، خراسانی،سفیانی و یمنی در یک سال و یک ماه و یک روز اتفاق می‌افتد....<ref>بحارالانوار جلد52 صفحه 210.</ref>»

روایات می‌گویند: یمنی در پی نبرد با سفیانی وارد عراق می‌­شود و نیروهای ایرانی و یمنی جهت رویارویی با سفیانی وارد عمل می‌­شوند. نکته دیگر در این باره اینکه ممکن است «یمنی» متعدد باشد و یمنی وعده داده شده و مورد نظر دومین یمنی باشد، زیرا روایات گذشته خروج یمنی موعود را با صراحت هم­ زمان با ظاهر شدن سفیانی، یعنی سال ظهور حضرت مهدی(عج) بیان کرده است و روایات دیگری با سند صحیح از امام صادق(ع) وجود دارد که می‌­گوید: مصری و یمنی قبل از سفیانی قیام می‌­کنند<ref>بحارالانوار جلد 52 صفحه 210 بنقل از کتاب غیبت طوسی.</ref>، بنا به این روایت، بایستی شخصی که در این روایت آمده یمنی اول باشد که زمینه ساز یمنی دوم و موعود خواهد بود. <ref>عصر ظهور از صفحه 157 تا 163.

یمانی، شخصی است که قیام خود را هم زمان با شورش سفیانی از یمن آغاز می کند، با این تفاوت که شورش سفیانی در برابر قیام مهدوی است؛ ولی یمانی از هواداران امام مهدی(ع). وی مردم را به امام(ع) فرا می خواند. اطّلاعات کمی در مورد یمانی وجود دارد.

بر اساس احادیث، خروج یمانی، یکی از پنج نشانه حتمی ظهور امام مهدی(ع) است. امام صادق(ع) در حدیثی معتبر می فرماید:

گفتنی است که درباره قیام یمانی، سه حدیث معتبر در دانش نامه امام مهدی(ع) آمده است.

بر پایه برخی احادیث، پرچمی که یمانی بلند می کند و کسانی که به دنبال او به حرکت در می آیند، در مسیر هدایت و در رسیدن به حق و امام زمان، در وضعیت بهتری نسبت به سید حسنی و یاران او قرار دارند. شاید دلیل این برتری، آن باشد که بنا بر حدیثی از امام صادق(ع) همه یاران سید حسنی، در زمره یاوران امام مهدی(ع) قرار نمی گیرند<ref>ر.ک: دانش نامه امام مهدی(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ: ج ۷ ص ۴۴۴ ـ ۴۴۵.</ref>.

در روایاتی از امامان معصوم ما، به وقوع نهضتی اسلامی در آخرالزّمان در یمن، قبل از ظهور امام عصر(ع) اشاره شده که هدف آن، یاری آن حضرت و زمینه سازی ظهور مبارک ایشان است. در خصوص بررسی سندی و اعتبار حدیثی این دسته از روایات، طبق نقل نویسنده کتاب «عصر ظهور<ref>عصر ظهور، ترجمه مهدی حقّی، ص 149.</ref>» و بنابر آنچه در روایات مربوط به امام مهدی(ع) آمده است، سند تعدادی از آنها صحیح<ref>سند صحیح، سندی است که تمام راویان آن مورد وثوق اند.</ref> و وقوع این قیام حتمی است، و امامان اهل بیت(ع) آن را از جمله پنج نشانه قطعی ظهور مهدی موعود(ع) بر شمرده اند. در برخی از روایت ها پرچم یمانی هدایت بخش ترین پرچم ها یاد شده؛ تا آنجا که بر ضرورت پیوستن و دفاع از آن، بیش از پرچم شرقی ایرانی (به رهبری خراسانی) تأکید شده است. آغاز قیام یمانی مقارن شورش سفیانی  

ـ اصلی ترین دشمن امام مهدی(ع) ـ در ماه رجب قبل از ظهور و محلّ آن صنعا، توصیف شده است. در اینجا به روایات مربوط به قیام یمانی و ویژگی های ذکر شده برای آن دقّت می کنیم.

امام صادق(ع) در بیانی راجع به حتمی بودن علامت قیام یمانی برای ظهور امام عصر(ع) فرمودند: «قبل از قیام قائم(ع) وقوع پنج علامت حتمی است: [خروج] یمانی، سفیانی، صیحه آسمانی، کشته شدن نفس زکیه و فرو رفتن در بیداء<ref>شیخ طوسی، الغیبـه، ص267؛ کمال الدّین صدوق، ص649؛ ارشاد مفید، ج2، ص279؛ طبرسی، إعلام الوری، ص426.</ref>»، حضرت امام رضا(ع) نیز در خصوص کسی که ادّعا می کرد، امام زمان(ع) است، فرمودند: «قبل از ظهور، سفیانی، یمانی، مروانی و شعیب بن صالح خواهند آمد، پس او چگونه چنین ادّعایی می کند<ref>بحارالانوار، ج 52، ص 233.</ref>؟»

در سخنی از امام ششم شیعیان نقل شده است که آن حضرت(ع) ضمن اشاره به جایگاه قیام یمانی، از او به عنوان شکننده چشم سفیانی ـ دشمن امام مهدی(ع) ـ یاد می کنند: «سفیانی کجا خواهد بود؟ و حال آنکه هنوز شکننده چشم او از صنعای یمن خروج نکرده است<ref>معجم احادیث الامام المهدی(ع)، ج3، ص478، به نقل از: شیخ محمّد جواد خراسانی، مهدی منتظر، ص257.</ref>».

حضرت رضا(ع) در سخنی دیگر، حرکت یمانی را هم زمان با شورش سفیانی و خراسانی در یک سال، یک ماه و یک روز بیان می کنند و می فرمایند: «خروج سفیانی، یمانی و خراسانی در یک سال، یک ماه و یک روز و ترتیب آنها همچون رشته مهره ها پشت سر هم خواهد بود. سختی از هر سو پدید آید، وای بر کسی که با آنها مخالفت و دشمنی کند<ref>.کتاب الغیبـه، نعمانی، ص171؛ بحارالانوار، ج52، ص232؛ إعلام الوری، ص429.</ref>».

در ادامه روایت پیشین، امام صادق(ع) می فرمایند: «در میان درفش ها (پرچم ها)، هدایت گرتر از درفش یمانی وجود ندارد، چون درفش حق است و شما را به سوی صاحبتان دعوت می کند<ref>بشاره الاسلام، ص 93 به نقل از: کتاب الغیبـه نعمانی.</ref>».

در روایتی که ذکر شد، امام صادق(ع) در ادامه سخن بیان می فرمایند که، «وقتی یمانی قیام می کند، فروش اسلحه به مردم حرام است. پس به سوی او بشتابید که درفش او درفش هدایت است. بر هیچ مسلمانی سرپیچی از او جایز نیست و اگر کسی چنین کند، اهل آتش است، زیرا او مردم را به حق دعوت می کند<ref>همان.</ref>».

و) یمانی، پیرو علی(ع): از هشام بن حکم نقل شده است که چون «طالب حق» خروج کرد، به امام صادق(ع) گفته شد: آیا امیدوارید این شخص یمانی باشد؟ حضرت فرمودند: «خیر، یمانی پیرو علی(ع) است، در حالی که این شخص از آن حضرت بیزاری می جوید<ref>بحارالانوار، ج 52، ص 75.</ref>». نویسنده کتاب «الفجر المقدس و ارهاصات الیوم الموعود<ref>این کتاب با عنوان «شش ماه پایانی» توسّط انتشارات موعود عصر(عج) به فارسی برگردانده شده است.</ref>» یمانی را از فرزندان زیدبن علی الحسین(ع) دانسته است <ref>مجتبی الساده، شش ماه پایانی، ترجمه محمود مطهری نیا، ص89.</ref>

در جمع بندی روایات یمانی، باید بگوییم که دو دسته روایت در زمینه حرکت وی وجود دارد به گونه ای که زمان مشترک آن، قبل از خروج سفیانی است. دسته نخست این روایات، قیام وی را قبل از سفیانی می داند و دسته دوم، به قیام وی همراه با امام مهدی(ع) تصریح دارد؛ چنان که می فرماید: «... آن پرچم حقّی است زیرا به جانب صاحبتان فرا می خواند<ref>کتاب الغیبـه نعمانی، ص171؛ بحارالانوار، ج52، ص232.</ref>». از این نکته آشکار می شود که قیام وی هم زمان با ظهور صاحب الامر(ع) است و مردم را به یاری آن حضرت فرا می خواند.

در خصوص پرچم نهضت یمانی، از امام صادق(ع) نقل شده است: «یمانی از یمن با پرچم های سفید خروج می کند<ref>مختصر اثبات الرجعـه، ح 16؛ به نقل از مجله تراثنا، سال 2، ش 4، صص 454ـ455.</ref>». امام علی(ع) نیز فرمودند: «[سفیانی] لشکری را به مدینه می فرستد... در آن هنگام، مهدی و سپیدنشان از مدینه به مکه می گریزند<ref>ابن حماد، الفتن، ص 223، جزء 5، ح 877.</ref>». که بنا بر روایت پیشین، گویا منظور از سپیدنشان همان یمانی است. همچنین در خصوص یمانی، در روایت دیگری از سطیح کاهن چنین نقل شده است که، فرمانروایی که مانند پنبه سفید است، به نام حسن یا حسین از صنعای یمن قیام می کند<ref>بحارالانوار، ج 51، ص 163، ب 11.</ref>. که با توجه به آنچه از صاحب این نام و قیام کننده یمانی گفتیم، این شخص باید همان یمانی موعود باشد.

# دعوت و فراخوان یمانی به سوی مذهب حقّه اهل بیت پیامبر(ص): در روایتی صحیح از امام صادق(ع) نقل شده است که فرمودند: «هنگامی که یمانی قیام کرد، به سوی او برخیز و بر هیچ مسلمانی جایز نیست که با او به مقابله برخیزد؛ زیرا هر کس چنان کند، از اهل دوزخ باشد زیرا او به حق و راهی مستقیم فرا می خواند<ref>ر.ک: کتاب الغیبـه، نعمانی، ص 171، بحارالأنوار، ج 52، ص 232.</ref>». منظور از دعوت به حق در سخنان اهل بیت(ع)، دعوت به امامت است. قیام یمانی از این نظر با نهضت خراسانی که امام علی(ع) آن را وصف نموده، مشترک است. آن حضرت(ع) درباره خراسانی می فرمایند: «به حقیقت، برای آل محمّد(ص) در طالقان گنجی است که خداوند آن را هر وقت که بخواهد آشکار می نماید: [آنان] راهیانی به سوی حق[اند] که به دین خدا فرا می خوانند<ref> ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج7، ص48.</ref>». همچنان که امام کاظم(ع) فرموده است: «مردی از اهل قم قیام می کند و مردم را به سوی حق فرامی خواند...<ref>بحارالانوار، ج60، ص216.</ref>».

# یاری رساندن به انقلاب امام مهدی(ع) و فراخواندن به بیعت آن حضرت: این هدف از اهداف قیام یمانی پیش از این نیز بیان شد که، پرچم یمانی از جمله پرچم های یاوران امام مهدی(ع) است.

در روایات مربوطه به قیام یمانی، به هم پیمان شدن وی با خراسانی و یاری به او در برابر دشمنانش اشاراتی رفته است. مانند این روایات: «و خداوند عزّوجلّ برای او ـ یعنی امام مهدی(ع)ـ خراسان را می گشاید و اهل یمن از او اطاعت می کنند».26 امام رضا(ع) نیز در سخنی اشاره به هم پیمانی آن دو می کنند، آنجا که درباره نشانه های نزدیک به فرج از آن حضرت پرسیدند و ایشان فرمودند: «آیا به اجمال می خواهی یا اکثار»؟ آن مرد می گوید: بلکه اجمال بفرمایید، پس امام فرمودند: «هرگاه که پرچم قیس را در مصر و پرچم کندی [یعنی یمانی] را در خراسان درک کردی<ref>إعلام الوری، ص429.</ref>».

همچنین در بیان امیر مؤمنان(ع) درباره خصوصیات مشترک یمانی و خراسانی در جنگ دمشق و آزادسازی آن از سیطره سفیانی چنین آمده است: «و [سفیانی] به روش ستمکاران نخستین عمل می کند و خداوند از آسمان بر عملش خشم می گیرد، آنگاه جوانی را از مشرق که به اهل بیت پیامبر(ص) فرامی خواند، علیه او برمی انگیزاند. اینان اصحاب پرچم های سیاه هستند. خداوند به ایشان عزت اعطا و پیروزی را برایشان نازل می فرماید، پس احدی با ایشان به نبرد نمی پردازد مگر اینکه او را شکست می دهند و سپاه قحطانی [یمنی] به حرکت درمی آید... و جوان یمنی در پی نابود کردن حمّاز جزیره [سفیانی] است تا آنکه در دمشق فرود می آیند و آن را [در مدّت زمانی] سریع تر از دریا فتح می کنند<ref>متّقی هندی، کنزالعمال، ص14، ح3968.</ref>».و این حدیث در مقام توصیف رویارویی نظامی در مرزهای سوریه بین خراسانی و سفیانی است که پس از سپاه یمانی تحت فرماندهی او برای یاری رساندن به خراسانی وارد میدان نبرد می شوند.

و آخر سخن اینکه به هر روی، اشارات و تصریحات موجود در کلام حکیمانه امامان هدایت(ع)، «ساسـ［ العباد» شیعیان را، به ویژه ساکنان سرزمین های درگیر، از جمله مناطق استراتژیکی همچون یمن و ایران را به تکالیف حسّاس و سرنوشت سازشان در سال های منتهی به ظهور مقدّس امام(ع) در شناخت حرکت ها و رهبران آنها و اقدام به موقع بیش از پیش توجّه می دهد؛ باشد که متوجّه گردیم.

یمانی، چند ماه پس از قیام و نهضت خود در یمن، سرانجام به سرزمین حجاز می رود و پس از آشکار شدن امام مهدی(ع) در میان گروه اندک یاران خویش در مدینه، در کنار آن بزرگوار قرار می گیرد.

گفتیم که نقطه مقابل یمانی، دشمن سرسخت امام مهدی(ع) یعنی سفیانی است که یمانی با وی درگیر می شود. در مجموعه روایات اهل بیت(ع) خبری مبنی بر شکست یمانی به ما نرسیده است. البته در «الفتن» ابن حمّاد از خروج کننده دیگری از یمن نیز نام برده شده است که مردم را مانند کشتار عصر جاهلیت می کشد و رنگ پرچمش زرد است. او نیز با سفیانی درگیر و در نهایت مغلوب می شود. اما با توجه به نوع اعتقاد و روش بر حقّ یمانی موعود و رنگ متفاوت پرچم او با فرد یاد شده، حکم به تفاوت حرکت این دو شخص داده شده و گفته شده شاید وی قحطانی، قیام کننده ظالمی که از سفیانی شکست می خورد و به دست یمانی موعود کشته می شود، باشد.

در خصوص فرجام قیام یمانی موعود، که از او با صفت منصور یاد شده، در روایاتی از امام صادق(ع) نقل شده است: «سفیانی با هر کسی که با او درگیر شود، چیره می شود مگر یمانی.. .. سپس یمانی را هدف قرار می دهد. پس یمانی برای دفع شرّ او به پا می خیزد و سفیانی در پی جنگ های فراوان و درگیری های سخت شکست می خورد و یمانی او را دنبال می کند. در نتیجه، جنگ ها و شکست های سفیانی زیاد می شود. پس یمانی، سفیانی و پسرش را کنار رود «لوّ» در میان اسیران می یابد و آن دو را تکه تکه می کند<ref>مختصر اثبات الرجعـه، ح 16؛ به نقل از مجله تراثنا، سال 2، ش 4، صص 454ـ455.</ref>».