confirmed
۵٬۸۳۵
ویرایش
پیش‌نویس:طبائع الاستبداد و مصارع الاستعباد (کتاب) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۵ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۲۸
، ۱۵ مارس←تأثیر استبداد بر مال
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
===تأثیر استبداد بر مال=== | ===تأثیر استبداد بر مال=== | ||
كواكبى نابرابري‌هاى اجتماعى نظیر تبعیض میان زنان و مردان شهرنشین با سوق دادن زنان به کارهای سهل و مردان به کارهای سخت و تقسیم حاصل دست‌رنج آنان به شکل ظالمانه بین زنان و همچنین صرف كردن ثروت زحمتكشان در ميان رجال سياسى، صاحبان صنايع تجملى، بازرگانان حريص، محتكران را از آثار استبداد دانسته، و معتقد است که مال و ثرو زمانی می‌تواند خوب و سودمند باشد که با عدالت بدست بیاید و در راه درست مصرف شود. ایشان اسلام را بنيانگذار عدالت اجتماعى استو بيش از دو قرن از ظهور آن نگذشت كه در حوزه فرمانروايى مسلمانان بينوايى كه به او صدقه دهند يافت نمى شد. چه آنكه اسلام حكومت دموكراسى و عادلانهاى بنا نهاد كه ملتهاى متمدن عالم ازجمله اروپائيان در آرزوى آن بسر مى بردند. | |||
گرفتن زكات از ثروتمندان و تقسيم آن ميان نيازمندان، مالكيتعمومى اراضى موات، وضع خراج بر زمينهايى كه ملك عامه مسلماناناست; همه نشانگر آن است كه مقررات اسلام در جهت پيشگيرى ازانباشته كردن ثروت وضع شده است، زيرا «جمع آمدن ثروت مفرط دردستيك فرد، توليد استبداد مىكند». | |||
بنابراين ثروت اندوزى از روى حرص قبيح شمرده شده است وگردآوردن مال تنها به سه شرط جائز مىباشد. | |||
1 - به طريق مشروع و حلال باشد; | |||
2 - موجب تنگى معاش ديگران نشود; | |||
3 - از اندازه حاجت تجاوز نكند. | |||
كواكبى در ذيل هر شرط توضيحاتى مىدهد و مثالهايى مىآورد.او احتكار ضروريات، مزاحمت صنعتگران و كارگران ضعيف، گرفتناموالى كه شارع آن را مباح شمرده به قهر و غلبه، مانند چراگاهها واراضى موات، را با ضوابط اسلامى سازگار نمىيابد و براى نمونه بهستمهاى انگليسىها به مردم ايرلند اشاره مىكند و تصاحب زمينهاىايرلند را توسط انگليسيان، نقض آشكار حقوق انسانها مىشمارد. | |||
36 | |||
كواكبى آراى برخى از اقتصاددانان درباره ربا را نقل مىكندو اذعان مىنمايد كه گرچه آن نظريات از حيث ترقى ثروت درستاست ولى با ارزشهاى اخلاقى ناسازگارى دارد، زيرا مايه استوارىاستبداد داخلى و خارجى مىگردد و سبب بهرهكشى از ناتوانان و ظلمبر آنان مىشود. | |||
او بر اين باور است كه ثروت برخى از افراد در سلطنت عادلهبسى زيانبار است تا در سلطنت مستبده، زيرا توانگران در سلطنتعادله، امكانات مادى خويش را در فاسد كردن اخلاق مردمان و از ميانبردن مساوات و ايجاد استبداد صرف مىكنند، اما توانگران سلطنتاستبداد، ثروت خويش را در نشان دادن شكوه و جلال و ترسانيدنمردمان و بزرگنمايى و عيش و عشرت بكار مىگيرند | |||
===تأثیر استبداد بر تربیت=== | ===تأثیر استبداد بر تربیت=== | ||