confirmed
۴٬۵۱۶
ویرایش
پیش‌نویس:طبائع الاستبداد و مصارع الاستعباد (کتاب) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۵ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۱۸
، ۱۵ مارس←تأثیر استبداد بر اخلاق
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
===تأثیر استبداد بر اخلاق=== | ===تأثیر استبداد بر اخلاق=== | ||
كواكبى معتقد است که خداوند استعداد صلاح و فساد را در وجود آدمى آفريده است و او به حسب نوع تربيت مىتواند برتر از فرشتگان و يا پستتر از شياطين شود. و در آغاز، تربيت پدر و مادر سبب بكارگيرى استعداد وى در راه صلاح و فساد مىگردد و پس از آن، مربيان و آموزههاى دينى است كه در تربيت آدمى نقش اساسی دارد. و همچنین همسر، محيط، نظام اجتماعى و سياسى می‌تواند كه جسم و روح او را تحت تأثير قرار دهد. | |||
او بر اين عقيده است كه سلطنتهاى منظم، تربيت مردم را قبل ازولادت آنها درنظر دارند، بدين طريق كه قوانين ازدواج را نيك وضعمىكنند و پس از تولد با استخدام قابلهها و آبلهكوبان و پزشكان از آنهامراقبت مىنمايند، پرورشگاه براى كودكان سرراهى تاسيس مىكنند، ومكتب و مدرسه به جهت آموزش داير مىسازند، و درپى آنتماشاخانهها، انجمنها، كتابخانهها و موزهها، برپاى مىدارند ومقررات حفظ آداب و حقوق وضع مىنمايند و سنتهاى قومى واحساسات ملى را تقويت مىسازند. | |||
اما حكومتهاى استبدادى نه تنها كه هيچگونه مراقبتى در تربيت ورشد انسان نمىنمايند بلكه همواره در فساد جسم و روح او مىكوشند. | |||
استبداد، هم اخلاق را فاسد مىكند و هم دين را، اخلاص را ازبندگان و خلوص را از مذهب مىستاند; نه نمازهايشان آنها را از منكربازدارد و نه روزههايشان از بند هواى نفس برهاند. آنطور كه حكمت وسر عبادات فهميده گردد بكار گرفته نشود. و همچنين برخىآموزههاى مذهبى را از محتواى حقيقى تهى و دستآويزى براىتسليت و آرامش و بىتفاوتى مسلمانان قرار دهد. | |||
كواكبى به نمونهاى از احاديث كه مورد سوءاستفاده برخى ازمسلمانها قرار گرفته اشاره مىكند و با ذكر احاديث ديگرى،كجفهمىهاى آنان را مىشناساند. | |||
كواكبى مىگويد: افرادى كه در نظام استبدادى بسر مىبرند،تحتتاثير روحيات حكام و خواستههاى آنان، به لذتهاى زودگذرمادى همچون پر كردن شكم و تهى كردن شهوت بسنده مىكنند و ازلذتهاى روحانى مانند: لذت دانش آموزى، بخشش مال، رفع حاجتهاىمؤمنان، تسخير قلوب مردمان، باز مىمانند. | |||
39 | |||
كواكبى، به شكلگيرى شخصيت انسانها در حكومتهاىاستبدادى اشاره مىكند و كيفيت رشد و تربيت آنها را در اين جوامعموردبررسى قرار مىدهد. | |||
در نگاه او، انسان اسير استبداد، ناگزير: ترسو، ظالم، حسود وبخيل بار مىآيد، در برابر قدرت مافوق خود، متواضع و چاپلوس ورياكار، درمقابل زيردستخود، سختگير و ستمكار و نسبتبههمرديف خويش حسود و مكار مىگردد | |||
===رهایی از استبداد=== | ===رهایی از استبداد=== | ||