اخباریه: تفاوت میان نسخه‌ها

اخباریه (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۷ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۳۳

۴۰۵ بایت اضافه‌شده ، ۷ ژانویه

بدون خلاصۀ ویرایش

Hadifazl

Writers، confirmed، مدیران

۸۷٬۷۷۵

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
+{{جعبه اطلاعات فرق و مذاهب
+| عنوان = اخباریه
+| تصویر =
+| توضیح تصویر =
+| نام = اخباریه
+| نام رایج =
+| تاریخ شکل گیری =
+| قرن شکل گیری = قرن 11 هجری قمری
+| مبدأ شکل گیری =
+| موسس = ملا محمّد امین بن محمد شریف استرآبادی
+| عقیده =مخالفت با اجتهاد
+}}
+'''اخباریه''' فرقه‌ای هستند که تابع اخبار بوده و «[[اجتهاد]]» را باطل می‌دانند.
-اخباريه همان اصحاب حديث هستند كه در شيعه آنان را اخبارى مى ‏نامند. ايشان تابع اخبارند و «اجتهاد» را باطل مى‏ دانند.
+== موسس ==
-گروهی از شیعه امامیه که در تمسک به هر گونه خبر و حدیث مبالغه کرده و مطلق اخبار و احادیث را حجت می دانند و چه بسا می گویند که اخبار کتب اربعه قطعی است. ایشان اجتهاد و تقلید را منکر بوده و علم اصول را از مخترعات اهل سنت می پندارند و در نتیجه، اختلافاتی در مسائل فرعی با مجتهدین دارند.<ref>الحق المبین فی تصویب المجتهدین و تخطئة الاخباریین، کاشف الغطاء / روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، محمدباقر موسوی خوانساری، ج7، ص121 / الفوائد المدنیة، محمد امین استرآبادی / وحید بهبهانی، علی دوانی
+مؤسس این مذهب در میان شیعیان متأخر [[ملا محمّد امین بن محمد شریف استرآبادی|ملامحمّدامین بن محمد شریف استرآبادی]] (در گذشته در 1033 ه) بود مطابق با مندرجات «لؤلؤة البحرین» وی نخستین کسی بود که باب ملامت را بر روی مجتهدان شیعه گشود به نحوی که طایفه شیعه اثنی ‏عشریه به دو شعبه تقسیم شدند: اخباری‌ها و اصولی‌ها.
-</ref> این فرقه در میان شیعیان همانند ظاهریه در میان اهل سنت است.
-==موسس==
+== روش ==
+این گروه در تمسک به هر گونه خبر و [[حدیث]] مبالغه می‌کنند و مطلق اخبار و احادیث را حجت می‌دانند و چه بسا می‌گویند که اخبار کتب اربعه قطعی است. اخباری‌ها منکر اجتهاد و تقلید بوده [[علم اصول]] را از مخترعات [[اهل سنت]] می‌پندارند و در نتیجه اختلافاتی در مسائل فرعی با مجتهدین دارند<ref>ر. ک، کاشف‌الغطاء جعفر، الحق المبین فی تصویب المجتهدین و تخطئة الاخباریین</ref> <ref>خوانساری محمد باقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، ج7، ص 121 </ref> <ref>استر آبادی محمد امین، الفوائد المدنیه </ref>. ملامحمّدامین منکر «اجتهاد» بود و می‏‌گفت که اجتهاد علمای شیعه بر طریق قدمای آن قوم نیست. [[قرآن]] هم دارای «ناسخ و منسوخ» و «محکم و متشابه» است و استخراج احکام دین از آن دشوار می‌‏باشد. پس باید به اخبار ائمه مراجعه کرد و «اجتهاد» را باطل دانست. زیرا مجتهد باید به «ظن» خود عمل کند و «ظن» شبهه است و شبهه به این دلیل باطل است که شبیه به حق می‌‏باشد و عین آن نیست.
-ملا محمّد امين بن محمد شريف استرآبادى (در گذشته در 1033 ه) مؤسس اين مذهب در ميان شيعيان متأخر بود و بر طبق مندرجات «لؤلؤة البحرين» نخستين كسى بود كه باب ملامت بر روى مجتهدان شيعه بگشود به قسمى كه طايفه شيعه اثنى ‏عشريه به دو شعبه منقسم شدند:اخباري ها و اصولي ها.
+== آثار ==
-كتاب ملا محمّد امين موسوم به «فوائد المدينه» است و مطالب آن غالبا راجع به ملامت و سرزنش مجتهدان است و آنان را به تخريب و تضييع دين حق متهم مى‏ کند.ملا محمّد امين منكر «اجتهاد» شد و مى‏ گفت كه:اجتهاد علماى شيعه بر طريق قدماى آن قوم نيست، قرآن هم داراى «ناسخ و منسوخ» و «محكم و متشابه» است و استخراج احكام دين از آن دشوار مى ‏باشد، پس بايد به اخبار ائمه مراجعه كرد و «اجتهاد» باطل است زيرا مجتهد بايد به «ظن» خود عمل كند و «ظن» شبهه است و شبهه را از آن گويند باطل است كه شبيه به حق مى ‏باشد و عين آن نيست.امّا طريق اخباريون كه بى‏ لم و لا نسلّم هر چه از امام شنوند «دليل قطعى» دانند پس عمل به طريق اخباريون صحيح و درست است و قطعى را به ظنى چه نسبت.
+کتاب ملامحمّدامین موسوم به «فوائد المدینه» است و مطالب آن غالبا راجع به ملامت و سرزنش مجتهدان است و آنان را به تخریب و تضییع دین حق متهم می‌کند.
-فرقه اخبارى ظواهر الفاظ قرآن را «حجت» نمى ‏دانند و گويند چون قرآن داراى مطلقات و عموماتى است و بسيارى از آنها را «تخصيص» و تقييد عارض شده و موجب اجمال گرديده است نمى ‏توان ظواهر را «حجت» دانست و بدان عمل كرد و نيز مى ‏گويند: چون قرآن مشتمل بر مطالب عاليه و مضامين شامخه ‏اى است، فهميدن آن دسترس هر كسی نيست، بلكه منحصر به راسخان در علم و علماى تأويل است و نمى‏ توان الفاظش را بر معنايى در ظاهر حمل نمود و آن را «حجت» دانست.در مقابل اخباري ها، گروهى از فقهاى اسلام پيدا شدند كه آنان را اصولى گويند. آنان در استنباط احكام شرعيه فرعيه به استناد ادله تفصيليه كه «قرآن» و «سنت» و «اجماع» و «عقل» مى ‏باشد از علم اصول فقه نيز استفاده مى‏ كنند و از قواعد آن كه اصل «برائت» و «استصحاب» و عمل به ظن و تميز بين اخبار است بهره مى ‏گيرند.اصولي ها مدارك احكام را «قرآن» و «سنت» و «اجماع» و «عقل» مى‏ دانند، و اخباري ها فقط «كتاب» و «سنت» را مدرك احكام دانسته‏ اند و مدركيت كتاب را نيز به ضميمه سنت و با تفسير وارد از ائمه مى‏ دانند و به اجماع و عقل اعتنايى ندارند. اصولي ها اجتهاد را «واجب كفائى» و در صورت منحصر بودن واجد صلاحيت، «واجب عينى» مى‏ دانند و اخباري ها اجتهاد را «حرام» مى ‏شمارند.اصولي ها مى‏ گويند: امورى كه در آن نص بر حرمت آن نرسيده باشد مباح است.بر خلاف ايشان اخباري ها «احتياط» بر اين گونه موارد را واجب مى‏ دانند. اصولي ها اخبار را به «صحيح» و «ضعيف» و «حسن» و «موثق» تقسيم مى ‏كنند،امّا اخباري ها خبر را فقط منحصر به «صحيح» و «ضعيف» مى‏ دانند.نزدیک به دو قرن بين اخباري ها و اصولي ها اختلاف بود و اخباري ها بر اصولي ها غلبه داشتند تا اين كه آقا محمد باقر بهبهانى (متولد بين سالهاى 1116 تا 1118 ه و در گذشته بين سالهاى 1205 تا 1208 ه) كه او را آقاى مطلق و «مجدد» رأس مائه مى ‏خواندند بر مسند فقاهت نشست و بساط علماى اخبارى را برچيد و از زمان او مجتهدان بر اخباري ها غلبه يافتند.يكى از شعرا درباره وى گفته است: و البهبهانى معلم البشر   ،     مجدّد المذهب فى الثانى عشر  ازاح كل شبهة و ريب    ،      فبان للميلاد كنه الغيب‏. <ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372  شمسی، چاپ دوم، ص 40</ref>
- ==پانویس==
+== عقاید ==
+فرقه اخباری ظواهر الفاظ قرآن را «حجت» نمی‌دانند و می‌گویند چون قرآن دارای مطلقات و عموماتی است و بر بسیاری از آنها «تخصیص» و تقیید عارض شده به گونه‌ای که موجب اجمال گردیده است، پس نمی‌‏توان ظواهر آن را «حجت» دانست و بدان عمل کرد. همچنین می‌گویند چون قرآن مشتمل بر مطالب عالیه و مضامین شامخه است، پس هر کسی نمی‌تواند آن را بفهمد، بلکه منحصر به راسخان در علم و علمای [[تأویل|تأویل]] است و نمی‌توان الفاظش را بر معنایی در ظاهر حمل نمود و آن را «حجت» دانست.
-==رده ها==کلام اسلامی، فرقه شناسی، مذاهب مختلف
+== تفاوت اخباری و اصولی ==
+در برابر اخباری‌ها گروهی از فقهای اسلام هستند که آنان را اصولی می‌گویند. آنان در استنباط احکام شرعیه فرعیه به استناد ادله تفصیلیه که «قرآن» و «سنت» و «اجماع» و «عقل» می‌‏باشد، از علم [[اصول فقه]] نیز استفاده می‌کنند و از قواعد آن که اصل «[[برائت]]» و «[[استصحاب]]» و عمل به ظن و تمیز بین اخبار است بهره می‌گیرند. اصولی‌ها مدارک احکام را «قرآن» و «[[سنت]]» و «[[اجماع]]» و «[[عقل]]» می‌دانند و اخباری‌ها فقط «کتاب» و «سنت» را مدرک احکام دانسته‏‌اند و مدرکیت کتاب را نیز به ضمیمه سنت و با تفسیر وارد از [[ائمه]] می‏‌دانند و به اجماع و عقل اعتنایی ندارند. همچنین اجتهاد را «[[واجب کفائی]]» و در صورت منحصر بودن واجد صلاحیت «[[واجب عینی|واجب عینی]]» می‌دانند و اخباری‌ها اجتهاد را «حرام» می‌شمارند. اصولی‌ها می‌گویند: اموری که نصی بر حرمت آن نرسیده باشد مباح است. بر خلاف ایشان اخباری‌ها «احتیاط» بر این گونه موارد را واجب می‏‌دانند. اصولی‌ها اخبار را به «صحیح» و «ضعیف» و «حسن» و «موثق» تقسیم می‌‏کنند، امّا اخباری‌ها خبر را فقط منحصر به «صحیح» و «ضعیف» می‌دانند. نزدیک به دو قرن بین [[اخباری ها|اخباری‌ها]] و [[اصولی ها|اصولی‌ها]] اختلاف بود و اخباری‌ها بر اصولی‌ها غلبه داشتند تا این که آقا [[محمد باقر بهبهانی|محمدباقر بهبهانی]] (متولد بین سال‌های 1116 تا 1118 ه و در گذشته بین سال‌های 1205 تا 1208 ه) که او را آقای مطلق و «مجدد» رأس مائه می‌‏خواندند بر مسند فقاهت نشست و بساط علمای اخباری را برچید و از زمان او مجتهدان بر اخباری‌ها غلبه یافتند. یکی از شعرا درباره وی گفته است: و البهبهانی معلم البشر، مجدّد المذهب فی الثانی عشر ازاح کل شبهة و ریب، فبان للمیلاد کنه الغیب‏. <ref> مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 40 همراه با ویرایش و اصلاح جملات </ref>
+== پانویس ==
+{{پانویس}}
+{{فرق و مذاهب}}
+[[رده:فرق و مذاهب]]