عقیل: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۸ سپتامبر ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹۴: خط ۹۴:
فرزندان دیگر عقیل منقرض شدند و از آنان اولادى باقى نماند جز محمد که عبدالله  [[فقیه]] و [[مفسر]] معروف و عبدالرحمن فرزندان او هستند.
فرزندان دیگر عقیل منقرض شدند و از آنان اولادى باقى نماند جز محمد که عبدالله  [[فقیه]] و [[مفسر]] معروف و عبدالرحمن فرزندان او هستند.


=مسلمان شدن عقيل در تاريخ صحيح=
=مسلمان شدن عقیل در تاریخ صحیح=


چند نفر از [[بنی‏ هاشم]] قبل از [[جنگ بدر]] در [[مكه]] به [[اسلام]] گرويده بودند و بنا به مصالحي و از روي تقيه، از اظهار آن امتناع مي ‏ورزيدند و شركت نمودن آنان به همراه [[مشركين]] در جنگ بدر نيز از روي اجبار و اكراه بوده است. <ref> ابن سعد در طبقات، ج 4، ق 1، ص 30 مي‏گويد: «و كان عقيل ممّن أخرج من بني‏هاشم كرها الي بدر فاسر يومئذ.» </ref>  
چند نفر از [[بنی‏ هاشم]] قبل از [[جنگ بدر]] در [[مكه]] به [[اسلام]] گرویده بودند و بنا به مصالحی و از روی تقیه، از اظهار آن امتناع می ‏ورزیدند و شركت نمودن آنان به همراه [[مشركین]] در جنگ بدر نیز از روی اجبار و اكراه بوده است. <ref> ابن سعد در طبقات، ج 4، ق 1، ص 30 می‏گوید: «و كان عقیل ممّن أخرج من بنی‏هاشم كرها الی بدر فاسر یومئذ.» </ref>  


لذا [[رسول خدا(ص)]] به اصحاب خود دستور داد كه «در اين جنگ (بدر) تعدادي از بني ‏هاشم شركت نموده‏اند كه نيازي در جنگ نداشتند، اگر به آنان دست يافتيد از ريختن خونشان خودداري كنيد.»، كه از جمله آنان عباس، عقيل و [[ابوالبختري]] بودند. <ref> تاريخ طبري حوادث سال دوم هجرت؛ كامل ابن اثير، ج 2، ص 89؛ سيره ابن هشام، ج 2، ص 197</ref>
لذا [[رسول خدا(ص)]] به اصحاب خود دستور داد كه «در این جنگ (بدر) تعدادی از بنی ‏هاشم شركت نموده‏اند كه نیازی در جنگ نداشتند، اگر به آنان دست یافتید از ریختن خونشان خودداری كنید.»، كه از جمله آنان عباس، عقیل و [[ابوالبختری]] بودند. <ref> تاریخ طبری حوادث سال دوم هجرت؛ كامل ابن اثیر، ج 2، ص 89؛ سیره ابن هشام، ج 2، ص 197</ref>


عقيل و عباس پس از آنكه در جنگ بدر به [[اسارت]] [[مسلمانان]] در آمدند، اسلام خود را علني نمودند. ابن قتيبه دينوري دراين مورد مي‏گويد: «فاسلم العباس و أمر عقيلاً فأسلم، و لم يسلم من الأساري غير هما» <ref>معارف، چاپ دوم، ص 68</ref>
عقیل و عباس پس از آنكه در جنگ بدر به [[اسارت]] [[مسلمانان]] در آمدند، اسلام خود را علنی نمودند. ابن قتیبه دینوری دراین مورد می‏گوید: «فاسلم العباس و أمر عقیلاً فأسلم، و لم یسلم من الأساری غیر هما» <ref>معارف، چاپ دوم، ص 68</ref>
«از اسيران مكه كه در اختيار مسلمانان قرار گرفته بودند، بجز عباس و عقيل كسي اسلام را نپذيرفت
«از اسیران مكه كه در اختیار مسلمانان قرار گرفته بودند، بجز عباس و عقیل كسی اسلام را نپذیرفت
مسلمان شدن عقيل اگر قبل از جنگ بدر هم نبود، بطور مسلم و يقين در جنگ بدر و از سال دوم هجرت، به اسلام گرويده و جزء مسلمانان بوده است.
مسلمان شدن عقیل اگر قبل از جنگ بدر هم نبود، بطور مسلم و یقین در جنگ بدر و از سال دوم هجرت، به اسلام گرویده و جزء مسلمانان بوده است.


=عقیل از دیدگاه [[رجال شناسان]] [[اهل سنت]]=
=عقیل از دیدگاه [[رجال شناسان]] [[اهل سنت]]=
خط ۱۰۸: خط ۱۰۸:
در این بحثِ «شخصیت عقیل از دیدگاه رجال شناسان اهل سنت» این مطلب مطرح است که تخصّص آنها [[علم رجال]] و کارشان معرفی ناقلان [[حدیث]] از لحاظ موقعیت [[معنوی]] و مورد اعتماد بودن آنها و یا عکس آن است. اینان عقیل را نه از نظر کثرت و قلّتِ حدیث ونه از زاویه تاریخ و [[صحابی]] بودن، بلکه از این جهت از وی یاد کرده اند که او از رجال حدیث و ناقلان اثر و سنت [[رسول خدا(ص)]] است. از جمله رجال شناسان و منابعی که در اختیار داریم عبارتند از
در این بحثِ «شخصیت عقیل از دیدگاه رجال شناسان اهل سنت» این مطلب مطرح است که تخصّص آنها [[علم رجال]] و کارشان معرفی ناقلان [[حدیث]] از لحاظ موقعیت [[معنوی]] و مورد اعتماد بودن آنها و یا عکس آن است. اینان عقیل را نه از نظر کثرت و قلّتِ حدیث ونه از زاویه تاریخ و [[صحابی]] بودن، بلکه از این جهت از وی یاد کرده اند که او از رجال حدیث و ناقلان اثر و سنت [[رسول خدا(ص)]] است. از جمله رجال شناسان و منابعی که در اختیار داریم عبارتند از


1. سرسلسله رجال شناسان اهل سنت، [[ابوحاتم رازی]] (متوفای 327 هـ .ق.) است که عقیل را جزء ناقلین حدیث معرفی کرده و کسانی را که از وی اخذ حدیث نمودهاند، چهار نفر میشمارد و چنین میگوید:«عقیل جزء صحابه رسول خدا است و ناقلان حدیث پیامبر از وی عبارتند از: [[موسی بن طلحه]]، [[عطاء بن ابی ریاح]]، [[حسن (بصری)]] و [[مالک بن ابی عامر]]» <ref> الجرح و التعديل، ج 6، ص 218 </ref>
1. سرسلسله رجال شناسان اهل سنت، [[ابوحاتم رازی]] (متوفای 327 هـ .ق.) است که عقیل را جزء ناقلین حدیث معرفی کرده و کسانی را که از وی اخذ حدیث نمودهاند، چهار نفر میشمارد و چنین میگوید:«عقیل جزء صحابه رسول خدا است و ناقلان حدیث پیامبر از وی عبارتند از: [[موسی بن طلحه]]، [[عطاء بن ابی ریاح]]، [[حسن (بصری)]] و [[مالک بن ابی عامر]]» <ref> الجرح و التعدیل، ج 6، ص 218 </ref>


2. و از کسانی که عقیل را با این سمت معرفی نموده است، ابن حجر عسقلانی است در «تهذیب التهذیب»، ولی او تعداد ناقلان حدیث از عقیل را هفت نفر ذکر نموده، مینویسد:«نقل کنندگان حدیث از وی; عبارتند از فرزندش محمد، نوادهاش عبدالله بن محمد و علاوه بر اینها [[عطاء]]، [[ابوصالح سمّان]]، [[موسی بن طلحه]]، [[حسن بصری]] و [[مالک بن ابی عامر اصبحی]]». <ref>ج 7، ص 254 </ref> ابن حجر در کتاب دیگرش «تقریب التهذیب» نیز از عقیل به عنوان یکی از رجال حدیث یاد نموده است. <ref>الجرح و التعديل، ج 2، ص 29 </ref>
2. و از کسانی که عقیل را با این سمت معرفی نموده است، ابن حجر عسقلانی است در «تهذیب التهذیب»، ولی او تعداد ناقلان حدیث از عقیل را هفت نفر ذکر نموده، مینویسد:«نقل کنندگان حدیث از وی; عبارتند از فرزندش محمد، نوادهاش عبدالله بن محمد و علاوه بر اینها [[عطاء]]، [[ابوصالح سمّان]]، [[موسی بن طلحه]]، [[حسن بصری]] و [[مالک بن ابی عامر اصبحی]]». <ref>ج 7، ص 254 </ref> ابن حجر در کتاب دیگرش «تقریب التهذیب» نیز از عقیل به عنوان یکی از رجال حدیث یاد نموده است. <ref>الجرح و التعدیل، ج 2، ص 29 </ref>


3. [[حافظ شمس الدین ذهبی]]، ناقلان حدیث از عقیل را همانند ابن حجر، به استثنای مالک بن ابی عامر، می شمارد و می نویسد: «روی عنه ابنه محمد و ...» <ref>تاريخ اسلام عهد معاويه، ص 84</ref>
3. [[حافظ شمس الدین ذهبی]]، ناقلان حدیث از عقیل را همانند ابن حجر، به استثنای مالک بن ابی عامر، می شمارد و می نویسد: «روی عنه ابنه محمد و ...» <ref>تاریخ اسلام عهد معاویه، ص 84</ref>


=حضور عقيل در مراسم ازدواج [[علی (ع)]] و [[فاطمه(س)]]=
=حضور عقیل در مراسم ازدواج [[علی (ع)]] و [[فاطمه(س)]]=


بايد توجه داشت كه جنگ بدر در آخر جمادي‏الثاني سال دوم هجرت رخ داده و ازدواج [[امير مؤمنان]] با [[فاطمه زهرا(س)]] پنج ماه پس از اين [[جنگ]] در اول يا ششم ذي حجه همان سال و مراسم [[زفاف]] آنان در شب پنجشنبه بيست و يكم محرم سال سوم هجرت واقع شده است. <ref>مرحوم سيد بن طاوس در اقبال با اسناد از شيخ مفيد در كتاب حدائق الرياضش در اعمال ماه محرم نقل مي‏كند: «وليلة احدي و عشرين منه و كانت ليلة خميس سنة ثلث من الهجرة كانت زفاف فاطمة بنت رسول اللّه‏ـ صلّي اللّه‏ عليه و آله و سلم ـ الي منزل امير المؤمنين ـ عليه السلام ـ يستحب صومه شكرا للّه‏ بما وقف من جمع حجته و صفيته». </ref>
باید توجه داشت كه جنگ بدر در آخر جمادی‏الثانی سال دوم هجرت رخ داده و ازدواج [[امیر مؤمنان]] با [[فاطمه زهرا(س)]] پنج ماه پس از این [[جنگ]] در اول یا ششم ذی حجه همان سال و مراسم [[زفاف]] آنان در شب پنجشنبه بیست و یكم محرم سال سوم هجرت واقع شده است. <ref>مرحوم سید بن طاوس در اقبال با اسناد از شیخ مفید در كتاب حدائق الریاضش در اعمال ماه محرم نقل می‏كند: «ولیلة احدی و عشرین منه و كانت لیلة خمیس سنة ثلث من الهجرة كانت زفاف فاطمة بنت رسول اللّه‏ـ صلّی اللّه‏ علیه و آله و سلم ـ الی منزل امیر المؤمنین ـ علیه السلام ـ یستحب صومه شكرا للّه‏ بما وقف من جمع حجته و صفیته». </ref>


طبق گفته منابع [[شيعه]]، عقيل در دو مرحله از مراسم اين ازدواج، حضور و مشاركت داشته است:
طبق گفته منابع [[شیعه]]، عقیل در دو مرحله از مراسم این ازدواج، حضور و مشاركت داشته است:


'''مرحله اول'''  
'''مرحله اول'''  


طبق گزارش «اربلي» محدث و مورخ معروف در كشف الغمه، ضمن روايت مشروحي از امير مؤمنان (ع) در مورد ازدواج آن حضرت با فاطمه(س)  چنين آمده است:
طبق گزارش «اربلی» محدث و مورخ معروف در كشف الغمه، ضمن روایت مشروحی از امیر مؤمنان (ع) در مورد ازدواج آن حضرت با فاطمه(س)  چنین آمده است:


«پس از گذشت يك ماه از مراسم عقد، برادرم عقيل نزد من آمد و ضمن اظهار مسرّت از ازدواجم با دختر [[پيامبر]] چنين گفت: برادر! چرا از [[رسول خدا]] درخواست نمي ‏كني تا اجازه دهد همسرت را به خانه‏ ات بياوري و با تشكيل زندگي جديد چشم مان روشن‏ تر و قلب مان شادمان‏ تر شود؟ گفتم برادر! شرم و حيا از رسول خدا(ص)  مانع از اين
«پس از گذشت یك ماه از مراسم عقد، برادرم عقیل نزد من آمد و ضمن اظهار مسرّت از ازدواجم با دختر [[پیامبر]] چنین گفت: برادر! چرا از [[رسول خدا]] درخواست نمی ‏كنی تا اجازه دهد همسرت را به خانه‏ ات بیاوری و با تشكیل زندگی جدید چشم مان روشن‏ تر و قلب مان شادمان‏ تر شود؟ گفتم برادر! شرم و حیا از رسول خدا(ص)  مانع از این
درخواست گرديده است. آنگاه به من قسم داد كه به همراه او به محضر رسول خدا (ص)  برويم و...» <ref>كشف الغمه، ج 1، ص 360 </ref>
درخواست گردیده است. آنگاه به من قسم داد كه به همراه او به محضر رسول خدا (ص)  برویم و...» <ref>كشف الغمه، ج 1، ص 360 </ref>


'''مرحله دوم'''
'''مرحله دوم'''


بزرگ محدث شيعه، [[شیخ صدوق]] ضمن روايتي، جريان بدرقه و مشايعت حضرت زهرا به خانه امير مؤمنان(ع) را نقل نموده و در آن روايت چنين آمده است كه:
بزرگ محدث شیعه، [[شیخ صدوق]] ضمن روایتی، جریان بدرقه و مشایعت حضرت زهرا به خانه امیر مؤمنان(ع) را نقل نموده و در آن روایت چنین آمده است كه:
«رسول خدا(ص) [[فاطمه(س)]] را بر شتر شهبا سوار نمود. [[سلمان]] افسار شتر را به دست گرفت و رسول خدا و [[حمزه]] و عقيل و جعفر و [[اهل بيت]] از پشت سرش با شمشير كشيده، مي ‏رفتند و همسران پيامبر نيز در پيشاپيش، در حالي كه سرود مي‏خواندند، در حركت بودند. (والنّبي و حمزة و عقيل و جعفر و أهل البيت يمشون خلفها مشهرين سيوفهم...) <ref> به نقل مناقب، ج 3، ص 354، از مولد فاطمه ـ سلام اللّه‏ عليها</ref>
«رسول خدا(ص) [[فاطمه(س)]] را بر شتر شهبا سوار نمود. [[سلمان]] افسار شتر را به دست گرفت و رسول خدا و [[حمزه]] و عقیل و جعفر و [[اهل بیت]] از پشت سرش با شمشیر كشیده، می ‏رفتند و همسران پیامبر نیز در پیشاپیش، در حالی كه سرود می‏خواندند، در حركت بودند. (والنّبی و حمزة و عقیل و جعفر و أهل البیت یمشون خلفها مشهرین سیوفهم...) <ref> به نقل مناقب، ج 3، ص 354، از مولد فاطمه ـ سلام اللّه‏ علیها</ref>


=وفات عقيل=
=وفات عقیل=


درگذشت وی را برخی در دوره حکومت [[معاویه]] و برخی در ابتدای [[خلافت]] [[یزید]] (قبل از [[واقعه حره]]) دانسته‌اند. <ref>بن حجر، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۴۳۹</ref>
درگذشت وی را برخی در دوره حکومت [[معاویه]] و برخی در ابتدای [[خلافت]] [[یزید]] (قبل از [[واقعه حره]]) دانسته‌اند. <ref>بن حجر، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۴۳۹</ref>
confirmed، مدیران
۳۷٬۲۰۱

ویرایش