ایالات متحده آمریکا و شکل‌گیری جریان‌های افراطی در جهان اسلام (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

فیصل نور،  

ناصرالغفاری  

اولویت مبارزه این جریان یهودیان و صلیبیون هستند که سازمان القاعده مثال روشن این نوع سلف یگری است که ب هدلیل مبارزه و جهاد با رو سهای کافر حوزه ی افغانستان را انتخاب و در این جهاد شــرکت نمودند. گروه دوم جریان تکفیری اســت که با برداشتی خاص دشمن را به دشــمن قریب و بعید تقســیم م ینماید و شیعیان را ب هعنوان دشمن قریب در خط اول مقابله خود قرار م یدهد، داعش نمونه بارز این جریان فکری است که در سا لهای گذشته تا امروز با اشغال بخ شهایی از خاک عراق افکار انحرافی خود را در این کشور گسترش داده است (جهانی،  .)22-23 :1392 آنچه در این میان اهمیت دارد نقشی است که قدر تهای خارج از دنیای اسلام در تأسیس یا بهره برداری از این تفکرات در راستای تأمین منافع خود داشت هاند اگر روای تهایی که از افرادی مانند همفر ب هعنوان جاسوس انگلیســی در سرزمی نهای اسلامی گزارش گردیده مورد تأیید باشد به نقش تأسیسی انگلیس در ب هوجود آمدن وهابیت در اهل سنت و بهائیت در میان شیعه ب همنظــور ایجاد بذر اختلاف و انحراف م یتوان اذعان نمــود و اگر با دید هی تردید به ای نگونه  در بهر هبرداری قدر تهای خارج اسلام و معاند با اسلام از این ظرفی تهای ًروای تها بنگریم قطعاانحرافی و افراطی درونی نم یتوان شــک نمود. <br><br>

نویســنده این ســطور معتقد است قدرت های مخالف اسلام برای تضعیف اسلام و اندیش ههای متعالی اسلامی سعی نمود هاند با مطالعه دقیق و برنام هریزی در جهت منحرف نمودن جریا نهای اسلامی اقدام نمایند و اگر امروز با پدید ههایی مانند القاعده و داعش روبرو هستیم به دو صورت باید به تحلیل آن پرداخت، از یک طرف نقش تأسیسی که امریکا و سایر قدر تهای ذ ینفع در ب هوجود آوردن این گرو هها دارند و با حمایت مالی و تشکیلاتی امکان ب هقدرت رسیدن آنان را فراهم م یکنند و از سوی دیگر، با شناختی که از ظرفی تهای انتقادی مبتنی بر اندیش ههای مختلف در درون اندیشمندان مسلمان دارند سعی م یکنند با بها دادن به رشد این اندیش ههای رقیب آنها را در مسیر منافع خود راهبری نمایند. این موضوع در مورد القاعده و داعش به استناد مطالب آتی مقاله قابل تطبیق م یباشد. <br><br>

–سلف یها  چنین استدلالی را موجه م یسازد این است که در مدت کوتاهی پس از خاتمه جنگ ًآنچه ظاهرا در افغانستان و فروپاشی شوروی، ب نلادن و یارانش اسلح ههایشان را به سوی متحدان پیشین خود برگردانند و برعلیه منافع و اتباع آنها در نقاط مختلف وارد عمل شدند. حمله به نیروهای امریکایی مستقر در یمن در سا ل 2991میلادی و بار دیگر در سومالی در سال 3991میلادی به شبکه بن لادن نسبت داده م یشود. آنان همچنین در نوامبر سال 5991میلادی پنج سرباز امریکایی را در ریاض مورد هدف قرار دادند و در ژوئن سال 6991میلادی با حمل های انتحاری در ظهران، نوزده ســرباز امریکا را کشتند (آشــکار، 4831: 17 ). در فوریه سال 8991میلادی بــن لادن «جبهه جهانی بــرای جهاد با جهودها و صلیبیون» را اعلام کرد. در نخســتین بند این اعلامیه تصریح شــده بود که مشــروع و حتی واجب اســت که بنام اسلام «امریکای یها و متحدانشان، چه نظامی و چه غیرنظامی کشته شوند» (محمودیان، 1931). پس از آنان رشته عملیا تهای ضد امریکایی القاعده شدت یافت: حمله به سفارتخان ههای امریکا در کنیا و تانزانیا  ً در اوت سال 8991میلادی، حمله به رزمنا و کول در یمن در اکتبر سال 0002 میلادی و نهایتا حمله به بر جهای دوقلوی سازمان تجارت جهانی در نیویورک در سپتامبر سال 1002میلادی که به لشکرکشــی امریکا به افغانستان و رویایی نظامی آن با شبکه القاعده و حکومت طالبان انجامید (آشکار، 4831: 27.) در پاسخ به این استدلال باید ابتدا یادآور شد که رابطه ی نزدیک میان دول تمردان امریکایی با وهاب یها و تکفیر یها ب یگمان بر اســاس آموز هها و آرما نهای مشترکی تنظیم نشده است. ب هعبارت دیگر، آنچه ارز شهای امریکایی خوانده م یشود سنخیتی با مبانی طرز فکر بنیادگرایان اســلامی ندارد و ســبک زندگی امریکایی قطب متضاد آن چیزی است که آرمان بنیادگرایان را تشــکیل م یدهد و برای آن م یجنگند. درعی نحال این حقیقت آشــکار، باعث نم یشود که استراتژیس تهای واق عگرای سیاست خارجی امریکا چون کیسینجر و برژینسکی از این نیروها چشم بپوشند و از آنان برای تأمین منافع و اهداف امپریالیستی امریکا استفاده نکنند. در اساس  ابزاری است و بهر هگیری از آنها بر مبنای اصل اساسی ًرویکرد امریکای یها به بنیادگرایان کاملا تفوق و سلطه امریکا انجام م یشود. هما نگونه که کاسپر واین برگر (وزیر دفاع امریکا در زمان ریگان) گفته است:  ما م یدانســتیم که آنها آدم های چندان خوبی نیســتند، اما ناچار به انتخابشــان بودیم... یادتان باشد که چرچیل چه گفته است: حتی اگر هیلتر به جهنم تجاوز کرده بود، مجلس  )Yousaf & Adkin, 1992: p 164( عوام چاره ای نداشت جز آنکه با شیطان معامله کند. تنها مشکل در این مورد ب هخصوص این بود که «شیطانی» که امریکای یها با آن معامله کردند، بنابه ماهیتش چندان رفتار پی شبینی پذیری نداشت. او موجودی قدردان و وفادار نبود چرا که بر علیه شرکای پیشین خود دست به کار شد و امنیت آنها را به خطر انداخت. در این صورت سؤال اینجاست که با فروپاشی شوروی و اتمام جنگ سرد، آیا دیگر تکفیر یها برای امریکا هیچ کارکرد مثبتی ندارند؟ آیا مقامات امریکایی اینک با تروریس تهای سلفی چون عناصر تاریخ مصرف گذشت های که برای منافع امریکا و متحدانش چیزی جز زیان به بار نم یآورند برخورد م یکنند؟ با رشته عملیا تهای تروریستی القاعده بر ضد اتباع و نهادهای امریکایی در به لشکرکشی امریکا به افغانستان انجامید ً میلادی که نهایتا2001 تا 1991فاصله سا لهای به نظر م یرسید پاسخ به این سؤالات مثبت باشد. ولی با اوج گرفتن جنگ خونین داخلی در سوریه ( از سال 1102م) بر همگان محرز شد که ای نگونه نیست. خیزش مل تهای عرب علیه خودکامی و فساد حکمرانا نشان (آنچه به بهار عربی یا بیداری اسلامی معروف شد) م یتوانست فصل تاز های در تاریخ اعراب باشد و به استقرار مردم سالاری و عدالت اجتماعی در کشــورهای عربی بیانجامد؛ اما مجموع های از عوامل باعث شــد که این نهض تها به سرانجام مطلوبی نرسد و رویای مردم عرب در این رابطه به تعویق بیفتد. بررسی و تحلیل همه جانبه ی عوامل این ناکامی موضوع مقاله حاضر نیست، اما تا جایی که به بحث حاضر مربوط م یشود دخالت مؤثر امریکا و شرکای منطق هایش چون عربستان سعودی، قطر، ترکیه و اسرائیل در انحراف مسیر راستین قیا مهای منطقه و غلتیدن آن به چرخه خونبار آنارشی و اقتدارگرایی نقش داشته است.  

نقش ایالات متحده در تجهیز و حمایت از داعش در ســال 6002 میلادی و در زمانی که دولت جرج بوش از یک ســو تحت فشارهای شدید داخلی و خارجی برای خروج از عراق بود و از سوی دیگر، سرزنش م یشد که با صرف میلیاردها دلار هزینه، «عراق را در ســینی نقر های به ایران تقدیم کرده اســت» طرح پارتیشن نرم، برای جلوگیری از شکســت کامل امریکا در عراق و به ســامان رساندن پروژه ی عراق ارائه و ب هعنوان قانون در کنگره امریکا تصویب شــد. بر اســاس این طرح که لسلی گلب، رئیس سابق شورای روابط خارجی و جوزف بایدن، عضو سنا در ماه می سال 6002 میلادی آن را ارائه کردند عراق م یبایست به سه منطقه خودمختار کردنشین، شیعه نشین و سن ینشین، تحت نظر یک حکومت مرکزی در بغداد تقسیم شود، گلب به نمایندگان توضیح داد که: واشنگتن باید حامیان خارجی تندروهای سنی در عراق را به همکاری فرا بخواند و ضمن تعریف منافع مشترک، هزینه مالی  شیعیان به طور ًو همچنین هماهنگ یها و همکار یهای بعدی را نیز بر دوش آنها بگذارد. فعلا طبیعی و با تکیه بر اکثریتی که دارند، حکومت را به دست م یگیرند، اما سن یها نم یخواهند پس از صدها سال تسلط بر عراق، قدرت را از دست بدهند و کردها نیز نم یخواهند استقلال 51 ساله خود را از دست بدهند. تا زمانی که ارتش امریکا در عراق حضور دارد، شور شها قوی نخواهد بود و امریکا موظف است با آنها مقابله کند. پس برای بزر گتر شدن امواج، باید ارتش را بازگردانیم. بخش اعظمی از پروژه را نیروهای افراطی منطقه انجام خواهند داد. این طرح روز 4 مهر 2831 با اکثریت 57 رأی در مقابل 32 رأی منفی در کنگره به تصویب رسید و دولت امریکا ملزم به اجرای آن شد. <ref>http://www.cfr.org/iraq/plans-iraqs-future-federalism-separatism-partition/p14547</ref> چهار ماه بعد، یعنی در 01 ژانویه 7002 میلادی، جورج بوش در سخنرانی تلویزیونی خود برای مردم امریکا اســتراتژی جدیدی را اعلام کرد که مه مترین هدف آن ممانعت از شکســت کامل امریکا در عراق بود. ه مزمان، کاخ ســفید اقدام به انتشــار رئوس و نکات مهم استراتژی جدی دی کرد که عبارت بودند از: به صفر رساندن حملات علیه نیروهای امریکایی، مقابله با نفوذ ایران در عرصه سیاســی عراق، ک مرن گتر کردن سیاســت بعث یزدایی و بازگرداندن اقلی تهای قومی و مذهبی به ویژه اعراب ســنی به روند سیاسی در سطح محلی و در نهایت تشکیل یک گروه تماس با کشــورهای منطقه و ســازمان ملل متحد برای آماده کــردن آنها جهت احترام گذاشتن به تقسیمات و مرزهای فدرالی عراق. بر طبق اسنادی که روزنام ههای عربی و غربی منتشر کردند آنهایی که ابتدا با شلیک خمپاره و مسلسل و کاشتن مین و بمب، هرچند ماه یک بار، گاهی به سربازان و خودروهای ارتش امریکا حمله م یکردند و هر روز زنان و کودکان و مغاز ههای شهروندان غیرنظامی عراق را به خاک و خون م یکشیدند، رفت هرفته سازماندهی شده و فقط به شخصی تها و گرو ههای نزدیک به ایران و  شیعه حمله م یکردند. دیگر حتی یک مورد حمله ًطبق معمول، به شهروندان غیرنظامی و غالبا به سربازان، تاجران و دیپلما تهای امریکایی صورت نگرفت و با جذب تکفیر یهایی که خود را منفجر م یکردند، نطفه داعش بسته شد. این جریان از ســال 1102 متولد گردید. ریشه ی داعش به جماعت توحید و جهاد م یرسد که در سال 9991 میلادی به رهبری ابومصعب الزرقاوی تأسیس شد و در سال 4002 میلادی به شــبکه القاعده پیوســت و پس از آن به القاعده عراق معروف شد. این گروه که وارد جنگ با دولت عراق و نیروهای امریکایی مســتقر در عراق شــده بود در سال 6002 میلادی با چندین گروه اسلا مگرای دیگر ائتلاف کرده و «مجلس شورای مجاهدین» را تشکیل داد که یک قدرت مهم در استان انبار محسوب م یشد. در 31 اکتبر همین سال مجلس شورا به همراه چند گروه شورشی دیگر «دولت اسلامی عراق» را تشکیل داد. ابوایوب المصری و ابوعمر بغدادی دو رهبر اصلی دولت اسلامی عراق بودند که در 81 آوریل 0102 میلادی در عملیات ارتش امریکا کشته شــدند و ابوبکر بغدادی جایگزین آنها شد. این گروه از همان ابتدا، هدفشان فقط و فقط ضربه زدن به دولت جدید عراق و پس گرفتن حکومت حزب بعث بود و به همین دلیل بود که در برابر خواسته حامیان خود، وهاب یها و سیا، برای اعزام نیرو به سوریه مقاومت نمود. اما یک سال بعد، با فشار حامیان عربی و غربی و همچنین برای تقویت بدنه خود با جذب تکفیر یهای بیشتر، پا به میدان سوریه گذاشت و کلمه شام را نیز به نامش اضافه کرد و دولت اسلامی عراق و شام (داعش) متولد گردید. <ref>http://www.arabtimes.com/portal/article_display.cfm?ArticleID=33304</ref> از آن پس سیل کم کهای تسلیحاتی و مالی از مرزهای ترکیه و اردن به سوی آنها سرازیر شد، اما همان اختلاف هدف اولیه، یعنی آرزوی زنده کردن حکومت صدام در عراق و تضاد بنیادین و دیرینه فرماندهان نظامی داعش با سعود یها، باعث اوج گرفتن اختلاف و تضادهای میان داعش ، که تحت کنترل کامل سعود یها در آمده بود، شد و این دو جبهة ا لنصره و شاخه جدا شد هاش، گروه در سوریه به جان هم افتادند. روند ارسال کم کهای ب یانتها از مرزهای ترکیه و اردن برای داعش قطع شد، اما فرماندهان بعثی آ نقدر تجربه داشتند که نیاز خود را با غارت کاروا نهای  و انبارهای آنها تأمین کنند. داعش آنچنان جسور بود که منتظر حرکت جبهة ا لنصره اهدایی به کامیو نهای ترکی های به سمت سوریه نم یماند و با دست درازی به آ نسوی مرز، محمول ههای سلاح و غذا را به چنگ م یآورد. در تمام این مدت، هیچ تعرضی از سوی غرب نسبت به داعش صورت نگرفت و حتی مقامات ترکی های که مرزبانانش به اشتباه کاروان کامیو نهای پشتیبانی از تکفیر یهای ســوریه را متوقف کرده بودند، ضمــن جریمه و مجازات مرزبانان، کامیون ها را دســت نخورده به داعش تحویل دادند. برنام هریزی برای حمله داعش به عراق از ما هها قبل از شروع در اتا قهای جنگ سازما نهای اطلاعاتی، امریکا، عربستان سعودی، قطر، ترکیه، فرانسه  میلیارد دلاری آن به سرعت توسط سعود یها تأمین شده 3و انگلیس آغاز شده بود و هزینه بود. نشس تهای توجیهی متعددی در تعدادی از پایتخ تهای عربی، از جمله اردن، قطر و برخی از پایتخ تهای اروپایی بین نمایندگان جامعه اطلاعاتی عربســتان سعودی و قطر و تعدادی از فرماندهان داعش، ب هویژه افســران حزب بعث صدام و تعدادی از سیاس تمداران عراقی، برگزار شد. به آنها توضیح داده شد که این طرح نیاز به کار در دو جبهه دارد و نخستین بار است که یک پروژه در چنین سطحی در دو عرصه سیاسی و نظامی اجرا م یشود. ، پس از حمله داعش به خاک عراق و تصرف بخشی از مناطق این کشور در 51 خرداد 3931 مرحله بعدی برنامه امریکا، برای فشــار آوردن به دولت قانونی عراق آغاز شد و سیاس تمداران امریکایی آشکارا خواهان کنار رفتن مالکی با هدف از میان برداشتن دولت مرکزی عراق شدند. مدرک دیگری که صحت اســناد فوق را اثبات م یکند این مورد است که براساس اسنادی که چاک گرسلی، سناتور ایووا، افشا کرد وزارت امنیت داخلی امریکا به صورت مخفیانه فهرستی از تروریســ تها تهیه کرده که براساس آن به افرادی که با تروریس تها ارتباط دارند اجازه داده م یشود تا به صورت نامحدود وارد امریکا شوند. وجود این فهرست که به افراد مظنون اجاز هی ورود آسان به امریکا را م یدهد، نگرانی گرسلی را برانگیخته است و وی چندین ایمیل وزارت امنیت داخلی را که شــامل این فهرســت و بح ثها دربار هی صدور مجوز برای تروریس تها به منظور ورود به امریکا بود، افشــا کرده است. این اسناد همکاری امریکا با گرو ههای تروریستی مانند داعش و دیگر گرو ههای تکفیری را آشکار م یکند. <ref>http://www.grassley.senate.gov/news/news-releases/grassley-inquires</ref>-aboutterrorist-list -promises-brief هدف از تشــکیل ائتلاف اخیر به رهبری امریکا به منظور مبارزه با داعش، از بین بردن این گروه تکفیری نیست، بلکه جلوگیری از نافرمانی بیشتر داعش و زیر سیطره قرار دادن این گروه برای تحقق اهداف امریکا در منطقه است. بهترین دلیل بر این مدعا این است که امریکا کاری به  در سوریه ندارد و این گرو هها بدون هیچ مزاحمت جبهة ا لنصره دیگر گرو ههای تکفیری مانند و فشاری به فعالی تهای تروریستی خود ادامه م یدهند. <ref>http://tishreenonline.sy/index.php/%D8%B1%D8%B5%D8%AF/17429</ref> پیش از تشــکیل این ائتلاف نیز، سیاست خارجی امریکا در سوریه و عراق فرصت دادن به گرو ههــای تکفیری مانند داعش بود تا به اندازه کافی به قدرت و تأثیرگذاری لازم برســند، تا حضور نظامی دوباره امریکا در منطقه توجیهات منطقی داشته باشد. <ref>http://sauditodey.com/Pages/News-6245.aspx</ref> اما مســئولیت امریکا در شــک لگیری و توسعه شبکه تروریســم تکفیری در سوریه بیش از اینهاســت. بر پایه ی اســناد ایالات متحده امریکا در ایجاد داعش نقش مستقیم داشته است. برپایه ی افشــاگر یهای ادوراد اسنودن (کارمند سابق آژانس امنیت ملی امریکا) آژانس امنیت ملی امریکا با همکاری آژانس امنیت انگلیس و مرکز اطلاعات و ماموری تهای ویژه موساد زمینه را برای پیدایش داعش فراهم کرد هاند. مطابق اسنادی که اسنودن فاش کرده است، سازما نهای اطلاعاتی امریکا، انگلیس و اسرائیل برای ب هوجود آمدن یک گروه تروریستی که بتواند هم هی تندر وها را از سراسر جهان در یک مکان جمع کند، همکاری کردند. این اسناد نشان م یدهد که عملیات گردآوری تندروهای جهان در یک مکان «لانه زنبور» نام دارد. <ref>[http://www.ilna.ir داعش ساخته امریکا، انگلیس و اسرائیل است]</ref>