مسلم بن عقیل: تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان = مسلم بن عقیل

| تصویر = مسلم بن عقیل.jpg

| نام = مُسْلِم بن عَقیل بن ابی‌طالب

| تاریخ تولد = ۶۳۲ م

| محل تولد =

| تاریخ وفات = [[عرفه|روز عرفه]]، ۶۰ قمری

| مدفن = [[کوفه]]، جنب [[مسجد کوفه]]

| لقب‌ =

| کنیه =

| پدر = [[عقیل]]

| مادر =

'''مسلم بن عقیل''' در کانون دانش و تقوا و در خانه [[وحی]] پرورش یافت، عمویش [[علی بن ابی طالب|امیرالمومنین (علیه‌السلام)]] با نبوغ و علم گسترده‌اش او را تربیت کرد، پیوسته با [[حسن بن علی (مجتبی)|امام حسن (علیه‌السلام)]] و [[حسین بن علی (سید الشهدا)|امام حسین (علیه‌السلام)]] سرور جوانان اهل [[بهشت]] همراه بود و از رفتار آنها تاثیر پذیرفت و شخصیت مثالی شان در اعماق دل و جان وی نقش بست.

مسلم بن عقیل نخستین پرچم‌دار و پیشگام در [[قیام حسینی]] است که در ابلاغ [[رسالت]] سرورشهیدان امام حسین (علیه‌السلام) به مردم [[کوفه]] و [[بیعت]] گرفتن از آنها نقش مهمی ایفا کرد، اما کوفیان بعد از اینکه [[عبیدالله بن زیاد]] ترس و وحشت در بین صفوف آنها ایجاد کرد به سرعت برگشتند و از اطراف مسلم پراکنده شدند.

== خاندان پاک مسلم بن عقیل ==

[[ابوطالب]] عموی بزرگوار پیامبر و بزرگ [[مکه]] و طایفه [[بنی‌هاشم]]، چهار پسر داشت به نام‌های: [[عقیل]]، طالب، جعفر و [[علی بن ابی طالب|علی (علیه‌السلام)]].

مسلم، فرزند عقیل بود و عقیل نیز فرزند بزرگ [[ابوطالب]]. با این حساب مسلم بن عقیل، برادرزاده علی بن ابی‌طالب (علیه‌السلام) و پسر عموی سید الشهدا (علیه‌السلام) است. او نیز مانند همه افراد این خاندان که بزرگوار، کریم، شجاع، پاک و با شخصیت بودند، از برجسته‌ترین خصلت‌های انسانی برخوردار بود و در میان جوانان بنی‌هاشم، یکی از رشیدترین و مؤمن ترین چهره‌ها به شمار می‌رفت.

پیامبر خدا (صلی الله علیه) او و پدرش را ستوده است. در سخنی که از عقیل و پدرش یاد می‌کند، از مسلم هم ستایش می‌کند و خطاب به علی (علیه‌السلام) می‌فرماید: «فرزند او (مسلم) کشته راه محبت فرزند تو خواهد شد. چشم مؤمنان بر او شک می‌ریزد و فرشتگان مقرّب پروردگار بر او درود می‌فرستند<ref>) عبدالله مامقانی، تنقیح المقال، ج 3، ص 214</ref>.»

== خلاصه‌ای از زندگی‌نامه مسلم بن عقیل ==

مسلم پسر عقیل سال ۲۰ هجری یعنی ده سال بعد از رحلت پیامبر (صلی الله علیه) متولد شده بود؛ لذا او زمان رسول خدا (صلی الله علیه) را درک نکرد؛ زیرا هنگام شهادت (سال ۶۰ هجری) سن آن‌جناب بیش از ۴۰ سال نبود در حالی‌که از زمان رحلت پیامبر (صلی الله علیه) تا سال ۶۰ هجری ۵۰ سال گذشته بود.

مسلم بن عقیل با سه [[امام]] (امام علی، امام حسن و امام حسین) هم عصر بود و محضر آن بزرگواران را درک کرد. و در زمان [[امامت]] امام حسین(علیه‌السلام) جان خود را برای اهداف امام خویش فدا نموده و به دستور عبیدالله بن زیاد در روز نهم ذی‌الحجه ([[روز عرفه]]) به شهادت رسید. او در این زمان به عنوان سفیر امام حسین (علیه‌السلام) به شهر کوفه آمد، و پس از مبارزه جانانه، دستگیر و به دستور عبیدالله بن زیاد به شهادت رسید. مرقد شریف آن‌جناب در شهر کوفه زیارت‌گاه ارادتمندان اهل‌بیت است.

مسلم فرزند عقیل بن ابی‌طالب و با کمال‌ترین فرزندان او است. عقیل برادر حضرت علی (علیه‌السلام) و دومین فرزند ابوطالب (علیه‌السلام) است<ref>بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج ۲، ص ۷۷، مصر، دار المعارف، ۱۹۵۹م</ref>. از این جهت، او با یک واسطه از تربیت ابوطالب و همسرش [[فاطمه بنت اسد]] برخوردار گردید.

مسلم بن عقیل، سال ۲۰ هجری، یعنی ده سال بعد از رحلت پیامبر (صلی الله علیه) متولد شده بود؛ لذا او زمان رسول خدا (صلی الله علیه) را درک نکرد؛ زیرا هنگام شهادت(سال ۶۰ هجری) سن آن‌جناب بیش از ۴۰ سال نبود، در حالی‌که از زمان رحلت پیامبر(صلی الله علیه) تا سال ۶۰ هجری، ۵۰ سال گذشته بود<ref> جعفریان، رسول، تأمّلی در نهضت عاشورا، ص ۱۶۴، نشر علم، چاپ دوم، ۱۳۹۱ش</ref>.

مادر گرامی او حلیه نام دارد، او کنیزی بود که [[عقیل]] از [[شام (شامات)|شام]] خریداری کرده بود. همسر مکرمه او جناب رقیه از دختران [[امیرمؤمنان]] علی (علیه‌السلام) بوده است<ref>ابوالفرج اصفهانی، على بن حسین‏، مقاتل ‏الطالبیین، ص ۸۶، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا</ref>؛ از این‌رو، ایشان افتخار دامادی حضرت علی (علیه‌السلام) را به همراه داشت.

== اسامی و القاب مسلم بن عقیل ==

در زیارت‌نامه آن حضرت به واژه‌ای اشاره شده است که می‌تواند لقبی از القاب ایشان باشد. در آنجا چنین آمده است: «السلام علیک ایّها العبدالصالح …». بنابر‌این، عبد صالح از القاب آن حضرت محسوب می‌شود<ref>الارشاد محمدبن محمد</ref>.

در کتاب‌های تاریخی چند فرزند پسر و دختر برای جناب مسلم بن عقیل نام می‌برند که چهار تن از پسران ایشان در حادثه‌ی [[کربلا]] و پس از آن به شهادت می‌رسند. با این بیان که دو تا از فرزندان مسلم به نام‌های عبدالله و محمد در کربلا شهید می‌شوند<ref>شیخ مفید، الاختصاص، ص 83، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق؛ ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی‌طالب (علیه‌السلام)، ج ‏4، ص 112، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق</ref>. مادر عبدالله، رقیه کبری دختر [[علی بن ابی طالب|حضرت على (علیه‌السلام)]] بود<ref>طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج ‏1، ص 397، قم، مؤسسه آل البیت (علیه‌السلام)، چاپ اول، 1417ق</ref>، و مادر محمد کنیز بود<ref> سبط بن جوزی‏، تذکرة الخواص من الأمة فی ذکر خصائص الأئمة، ص 229، قم، منشورات الشریف الرضی‏، چاپ اول، 1418ق</ref>.

در منابع کهن تنها نام چهار یا پنج یا هفت تن از آنها برده شده است که عبارت‌اند از: عبدالله، محمد، علی، مسلم، حمیده(عاتکه)، ابراهیم و عبدالرحمن<ref> لیث صفوی تاریخ خلیفه بن خیاط ص135</ref>.

== فضائل مسلم بن عقیل ==

همان‌طور که بیان شد او فرزند کسی است که دست پرورده شخصی مانند ابوطالب (علیه‌السلام) است و خود افتخار دامادی امیر مؤمنان علی (علیه‌السلام) را دارد که تأثیر این‌دو در تربیت و بالندگی انسان قابل انکار نیست.

=== کلام معصومان ===

رسول خدا به علی (علیه‌السلام) فرمودند: «فرزند او(عقیل) کشته راه محبت فرزند تو خواهد شد. چشم مؤمنان بر او اشک می‌ریزد و فرشتگان مقرّب بر او درود می‌فرستند<ref>صدوق، محمد بن على‏، الأمالی، ص ۱۲۹، تهران، کتابچى‏، چاپ ششم‏، ۱۳۷۶ش</ref>».

در این کلام امام (علیه‌السلام) افتخاراتی برای مسلم وجود دارد که عبارت‌اند از:

* برادر: حضرت به او نسبت برادری می‌دهد، در حالی‌که برادر نسبی آن‌حضرت نبود، اما آن‌چنان وفادار بود که لقب برادری امام حسین (علیه‌السلام) را شایسته خود نمود.

* مورد اطمینان: اگر امام در حق مسلم فقط همین یک جمله را می‌فرمود برای اثبات فضیلت وی کافی بود.

* اهل‌بیت من: این کلام مانند کلام رسول خدا (صلی الله علیه) درباره سلمان فارسی است: «سلمان منا اهل البیت<ref>«زندگی‌نامه سلمان فارسی»، ۹۵۷۷۸</ref>».

<big>السَّلَامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ، الْمُطِیعُ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ لِلْحَسَنِ وَ الْحُسَیْن</big>،‏ <ref>ابن مشهدى محمد بن جعفر، المزار الکبیر، ص ۱۷۸، قم، دفتر انتشارات اسلامى‏، چاپ اول‏، ۱۴۱۹ق</ref>؛ یعنی درود بر تو ای بنده شایسته و فرمانبردار خداوند و فرستاده‌اش و امیرمؤمنان و حسن و حسین (علیه‌السلام).

در مورد چگونگی شهادت مسلم بن عقیل باید گفت: پس از اسارت وی و بردنش به دارالاماره، [[عبیدالله بن زیاد|ابن‌زیاد]] به بُکیر بن حمران [که در جنگ با مسلم مجروح شده بود، دستور داد تا برای آرامش و خنک شدن دل خود کشتن او را بر عهده بگیرد. بُکیر وی را به بالای قصر برد. مسلم بن عقیل در حالی که تکبیر می ‏‌گفت، [[استغفار]] می‌‏کرد و بر انبیا و [[ملائکه|فرشتگان]] درود می‏‌فرستاد.

می‏‌گفت: خداوندا، میان ما و این گروه که بر ما ستم روا داشتند، ما را تکذیب کردند و کشتند، تو خود حکم بفرما. وقتی به بالای قصر رسیدند، بکیر سر آن حضرت را از بدن جدا کرد و پیکرش را از بالای پشت بام به پایین قصر انداخت. سپس وحشت‌زده نزد [[عبیدالله بن زیاد|عبیدالله]] بازگشت و گفت: هنگامی که مسلم را به قتل رساندم، ناگهان دیدم مردی سیاه‌چهره و زشت در برابرم ایستاده و انگشتان خود را به دهان گرفته است، من با مشاهده آن بسیار ترسیدم!

مسلم بن عقیل در روز چهارشنبه نهم [[ذی الحجه|ذی‌الحجه]] سال ۶۰ هجری در کوفه به شهادت رسید. سر مبارک مسلم را همراه با سر [[هانی بن عروه]] به [[شام]] فرستادند. [[یزید]] دستور داد تا آنها را بر سر در یکی از دروازه‌های شهر [[دمشق]] آویختند. پیکرش را نیز در بازار قصاب‏‌های کوفه بر روی زمین کشاندند و سپس در همان جا به دار آویختند<ref>الفتوح، ج ۵، ص ۶۲</ref>.

جنب [[مسجد کوفه|مسجد معظم کوفه]] و در رکن جنوب شرقى آن، مرقد مطهر اولین [[شهید]] [[نهضت عاشورا]]، حضرت مسلم بن عقیل بن أبی‌طالب (علیه‌السلام) واقع است. حضرت امام حسین (علیه‌السلام) در سال 60 هجرى پسر عموى خویش، مسلم بن عقیل را به عنوان سفیر خویش به عراق فرستاد. حضرت مسلم در جنگى نابرابر در روز هشتم ذی حجه همان سال در شهر کوفه به شهادت رسید.

صحن بارگاه چهار در دارد که سه تاى آنها به مسجد معظم کوفه راه دارند و در چهارم رو به خیابان است.

بر قبر مطهر گنبد طلایى باشکوهى با ارتفاع (28متر) قرار دارد. هر یک از آجرهاى این گنبد با طلای خالص به مقدار دو مثقال و نیم پوشانده شده است. تعداد این آجرها (10315 عدد) بوده و ضلع هر آجر 20 سانتیمتر مى‌باشد.

مساحت صحن که آرامگاه هانى بن عروه<ref>هانى بن عروة میزبان و پشتیبان حضرت مسلم در کوفه بود. وى به همراه حضرت مسلم به دست مزدوران [[بنی امیه|بنى أمیه]] به شهادت رسید.</ref>. نیز در آن است (5344 متر مربع) مى باشد و در آن چند حجره قرار دارد.

مساحت ضریح مطهر (19,6 متر مربع) مى باشد. و جنب ضریح مطهر رواق قرار دارد. سقف رواق آینه کارى و دیوارهاى آن کاشی‌کاری شده است.

پشت ضریح مطهر آرامگاه [[مختار ثقفی|مختار بن أبى عبیده ثقفى]] <ref> مختار ثقفى در سال 64 هجرى براى خون خواهى حضرت سید الشهداء و انتقام از قاتلین ایشان و با شعار (یالثارات الحسین) علیه بنى أمیه قیام کرد</ref> قرار دارد<ref>آرامگاه حضرت مسلم بن عقیل علیه‌السلام - پایگاه رسمی آستان ...

</ref>.

== پانویس ==

{{پانویس}}

[[رده:شخصیت‌ها]]