confirmed
۵٬۷۴۷
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'مى گفت' به 'مىگفت') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{جعبه اطلاعات فرق و مذاهب | ||
| عنوان =توحید الهیه( آیین اکبریه) | |||
| تصویر = | |||
| توضیح تصویر = | |||
| نام =توحید الهیه( آیین اکبریه) | |||
| نام رایج = | |||
| تاریخ شکل گیری = | |||
| قرن شکل گیری = قرن شانزدهم میلادی | |||
| مبدأ شکل گیری =هندوستان | |||
| موسس = ابوالفتح جلالالدین محمداکبر | |||
| عقیده = انحراف از عقاید دینی | |||
}} | |||
'''توحید الهیه''' یا آیین اکبریه مذهب منسوب به ابوالفتح جلالالدین محمداکبر سومین پادشاه [[سلسله گورکانیان|گورکانی]] [[هند]] است. | |||
== شرح حال موسس == | |||
جلالالدین محمداکبر در سال 1542 میلادی در «امرکت» از بلاد سند متولد شد و در 14 فوریه سال 1556 میلادی در پنجاب تاجگذاری کرد و در 16 اکتبر سال 1605 میلادی درگذشت و تخت سلطنت را به پسرش جهانگیر داد. وی فرزند همایون پسر بابر و مادرش حمیده بیگم از نوادگان شیخاحمد جام ژندهپیل بود و مدت نیمقرن بر سراسر [[هند]] حکومت کرد و سیاست و دلیری را با تفکر و متانت در هم آمیخت. | |||
وی در عمر طولانی خود، توفیق سوادآموزی نیافت و خواندن و نوشتن نمیدانست، ولی ذهنی وقاد و هوشی فراوان داشت. وی قوانین ظالمانه را از هندوان و طبقهای که نجس (پاریا) خوانده میشدند برداشت و نخستین کسی بود که پیش از [[گاندی|گاندی]] آن طبقه را با طبقه دیگر برابر کرد. وی با این که مسلمان و مسلمان زاده بود اما با زنی راجهپوتی از هندوان ازدواج کرد و عجیب تر این که قرص خورشید را قبله گاه همه پیروان خود قرار داد. | |||
او دومین پادشاهی است که پس از آمون هوتپ چهارم (1375- 1358 قبل از میلاد مسیح) از فراعنه شهر «تب» در مصر باستان از میان هزاران خدایان گوناگون تنها قرص خورشید را که آتون نام داشت به خدایی برگزید و خود را به نام اخناتون یعنی دوستدار آتون (خورشید) ملقب کرد. | |||
گفتهاند که برانگیزنده این فکر اتحاد ادیان و صلح کل نغمه ای بود که وی از رامشگری هندی به نام «هاریداسا» شنیده بود و این آواز دل انگیز او را به چنین تفکری برانگیخت.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ اول، ص 127 باویرایش محدود.</ref> | |||
== | == تلاش تقریب گونه موسس == | ||
این پادشاه در سال 975 هجری برای نزدیکتر کردن دلهای مردم سرزمین خویش به یکدیگر؛ از برهمنان گرفته تا سیکها و صوفیان تا جوکیان و از بودائیان تا زرتشتیان و از سنیان تا شیعیان به منظور برانداختن ریشه دشمنیها و اختلافات فرق و ادیان کشور پهناور هند، با استفاده از مسائل و اعتقادات مشترک و مورد قبول ادیان و مذاهب مختلف، بر اساس صلح کل به راهنمایی بعضی از وزیران و دانشمندان دربار خویش، چون شیخ مبارک تاگوری و دو فرزندش ابوالفیض و ابوالفضل علامی و ملا احمد تهتهی (تتوی) و دیگران، مذهبی ابداع کرد و آن را توحید الهی نام نهاد. بدیهی است جمعی از علمای اسلام و دیگر ادیان به مخالفت او برخاستند، اما اکبر مخالفان را از میان برداشت. | |||
موافقان نیز او را «صاحب ملکه اجتهاد» و ظل الله دانسته، اطاعت وی را تالی اطاعت امر الهی و واجب شرعی و فرض عینی پنداشتند. | |||
آن گاه در یکی از روزهای جمعه سال دوازدهم جلوس خود در شهر فتح پورسیگری، اکبر پس از نماز جمعه در مسجد جامع بر منبر رفت و در برابر مردم خود را مظهر نام الهی و امام مفترض الطاعة اعلام کرد و این اشعار را که ابوالفیض «فیض دکنی» سروده بود، خواند. | |||
خداوندی که ما را خسروی داد دل دانا و بازوی قوی داد | |||
به عدل و داد ما را رهنمون کرد به جز عدل از خیال ما برون کرد | |||
بود وصفش ز حد فهم برتر تعالی شانه الله اکبر | |||
سپس دستور داد تا در هر شب جمعه علما و مشایخ اسلام شیعه و سنی، کشیشان، یسوعیان، احبار یهود، موبدان زرتشتی، پاندیتهای برهمن حتی ملحدان، دهریان و طبیعیا، با آزادی کامل در چهار ایوانی که به همین قصد در قصر خود بنا کرده بود با یکدیگر به بحث و استدلال بنشینند و خود نیز در بحثها شرکت میجست و داوری میکرد. <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ اول، ص 126 | |||
سپس دستور داد تا در هر شب جمعه علما و مشایخ اسلام شیعه و | |||
با ویرایش محدود.</ref> | با ویرایش محدود.</ref> | ||
==اقدامات موسس== | == اقدامات موسس == | ||
موسس فرقه قانون «جزیه» را از هندوان برداشت و هندوان و مسلمانان را از این لحاظ برابر دانست. | موسس فرقه قانون «جزیه» را از هندوان برداشت و هندوان و مسلمانان را از این لحاظ برابر دانست. | ||
آزار حیوانات و کشتن گاو را نیز بر اساس مذهب برهمنان هند ممنوع کرد. سپس مقرر کرد که | آزار حیوانات و کشتن گاو را نیز بر اساس مذهب برهمنان هند ممنوع کرد. سپس مقرر کرد که جمعی از دانشمندان به ترجمه کتب علمی و فلسفی هند بپردازند، از این جهت کتاب مهابهاراتا و رامیانه و کتبی دیگر به فارسی برگردانده شد. | ||
اکبر پس از اعلام مذهب خویش، در دربار خود | اکبر پس از اعلام مذهب خویش، در دربار خود تشریفاتی قایل شده بود بدین گونه که به مناسبت نام وی که جلالالدین محمد اکبر بود و مذهب وی که (العیاذ بالله) او را هم طراز حق تعالی قرار میداد و طرف داران این مذهب در حضور پادشاه به جای سلام میگفتند: «الله اکبر» و دیگران پاسخ میدادند جل جلاله! | ||
ابوالفضل | ابوالفضل علامی از دانشمندان آن روزگار و مؤلف «آیین اکبری» پا را از این حد فراتر گذاشت و گفت: | ||
شاه دین اکبر محمد آن که از جاه و جلال گر | شاه دین اکبر محمد آن که از جاه و جلال گر نبودی کفر، میگفتم خدای دیگری است.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ اول، ص 126 | ||
با ویرایش محدود.</ref> | با ویرایش محدود.</ref> | ||
بخشنامه و دستورالعملی را که محمد جلالالدین اکبر، امر به اشاعه آن مذهب در هند کرد، در کتاب «دبستان المذاهب» نوشته شده است.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ اول، ص 127 با ویرایش محدود.</ref> | |||
== سر انجام آیین توحیدیه و موسس == | |||
مذهب او پس از مرگ وی دیری نپائید و جانشین وی جهانگیر آن را از میان برداشت. آرامگاه او باغ و بنای مجللی در سکندرا، در فاصله هفت کیلومتری شهر اگره هند است، که مشتمل بر سر در معظمی و باغی وسیع و رواقی به سبک ایرانی و مقبرهای به سبک هندی که اشعاری از شاعری به نام عبدالحق قاسم شیرازی برگرد آن با خطی خوش نوشته شده است.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ اول، ص 127 با ویرایش محدود.</ref> | |||
== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | |||
{{فرق و مذاهب}} | |||
[[رده: فرق و مذاهب]] | [[رده:فرق و مذاهب]] | ||