تجانیه: تفاوت میان نسخه‌ها

احمد تجانی در سال ۱۱۵۰ در منطقه‌ای به نام عین ماضی در جنوب الجزایر به دنیا آمد. وی مدعی بود که به دلیل ازدواج یکی از اجدادش با زنی از قبیله بنی توجین در مراکش تجانی نام گرفته است. وی همچنین خود را از نسل امام حسن ‌علیه‌السلام و از فرزندان نفس زکیه میدانست اگر چه این فقط یک ادعا است و در صحت آن تردید وجود دارد  

<ref>علی بن محمد دخیل اللّه، التجّانیّه، ریاض، سال 1401 هجری قمری، ج۱، ص۴۰ـ ۴۱</ref> <ref>ابونصر، تیجانیه، ج۱، ص۱۵ـ۱۶.</ref>  

وی در ادامه به تلمسان رفت و پس از آن [[مکه]] و [[مدینه]] را در سال 1186 هجرى زیارت کرد و در قاهره با مشورت مردى که او را محمود کردى می خواندند طریقه جدیدى در تصوف ایجاد کرد و آن طریقه فرقه‌اى از «[[خلوتیه]]» به شمار مى ‏رود. سپس به مغرب بازگشت و در منطقه بوسمغون که در صحرا واقع است مقام یافت.

در آن‌جا مدعى شد که از جانب پیغمبر خدا رسول مصطفى (ص) براى دعوت به طریقه جدید خود مبعوث شده است. <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 122</ref>

تجانی پس از مدتی از طریقت خلوتیه و سایر طرق فاصله گرفت و در ۱۱۹۶ طریقت مستقل خود را به وجود آورد.<ref>ابونصر، تیجانیه، ج۱، ص۱۸ـ۱۹.</ref><ref>ابوالقاسم سعداللّه قماری، تاریخ الجزائر الثّقافی، بیروت، سال 1998، ج۴، ص۱۹۳</ref>  

با این حال برخی تجانیه را شاخه‌ای از خلوتیه شمرده‌اند. <ref>احمد عطیه اللّه،القاموس الاسلامی، قاهره، سال 1383 هجری قمری،۱۳۹۶،۱۹۷۶.</ref>  

تجانی نامی از شجره طریقت خود نبرده است بلکه مدعی بود که به طور مستقیم از پیامبر صلوات الله علیه تعلیم می‌گیرد.

بنابراین، به نظر تجانیه تقدیس و قدرت معنوی این طریقت از طریق مشایخ قبلی به دست نیامده، بلکه محدود و منحصر به پیامبر اسلام و احمد تجانی است. ازین‌رو تجانیه خود را طریقه احمدیه یا محمدیه نیز می‌نامند.<ref>ابونصر، تیجانیه، ج۱، ص۳۷ـ ۳۸.</ref>  

وی قبل از آن که به فاس برود به مولای سلیمان، امیر مغرب پیام داد که به سبب آزار و بی عدالتی ترک‌‌های عثمانی می‌خواهد به او پناه ببرد و سلیمان برای او خانه و مقرری ماهانه در نظر گرفت.<ref>ابونصر، تیجانیه، ج۱، ص۱۸ـ۱۹.</ref> <ref>ابونصر، تیجانیه، ج۱، ص۲۰.</ref> <ref>ابونصر، تیجانیه، ج۱، ص۲۲.</ref> علی بن محمد دخیل اللّه، التجّانیّه، ریاض، سال 1401 هجری قمری، ج۱، ص۴۷ وی تا پایان حیاتش در فاس بود و از آن‌ جا مریدانش را برای تبلیغ طریقت به نقاط دیگر می‌ فرستاد. پیروان طریقه او را احباب می‌گویند و غالبا مشغول به ذکرند و هر روز صد بار در اوقات معین ذکر می‌گویند و ذکر از اصول‏ مذهب ایشان به شمار مى‌‏رود، و پیروان این فرقه حق پیوستن به فرق دیگر را ندارند.

قبر ابوالعباس تجانى در فاس که از بلاد مغرب (مراکش) است زیارتگاه پیروان این فرقه می‌باشد.

پیروان این طریقه پیش از آن که به مکه مشرف شوند بر خود واجب مى‌دانند که نخست مرقد او را زیارت نمایند.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 122</ref>

همچنین معتقدند که احمد تجانی به پیروانش اطمینان داده که ثروت در دنیا و نجات و رستگاری در آخرت را نصیب‌شان خواهد کرد. ازین رو آنان به اظهار ارادت یا توسل به شیوخ دیگر نیازی ندارند و نباید به زیارت قبور اولیای دیگر بروند.

پیروان تجانیه درباره احمد تجانی عقاید مبالغه آمیزی دارند، از جمله معتقدند که هر کسب او را ببیند، خصوصا در روزهای جمعه و دوشنبه، حتی اگر بی دین و کافر باشد، بخشیده می‌شود.<ref>علی بن محمد دخیل اللّه، التجّانیّه،ریاض، سال 1401 قمری، ج۱، ص۲۳۸ـ۲۳۹</ref>

تجانی دارای شاگردانی بوده که توانستند طریقت او را گسترش دهند و نام برخی از آن‌ها عبارت است از:

سیدابراهیم ریاحی (متوفی 1266), مفتی و شاعر تونسی محمدحافظ مختار اهل موریتانی (متوفی ح1246)