تحریف قرآن از منظر فریقین (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

اما  قاطبه اهل سنت  و اعلام آنان قائل به عدم تحریف قرآن  می‌باشند چنانکه الوسی در "روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم " ادعای برخی در نسبت تحریف قرآن به اهل سنت  را بشدت نفی کرده و در زمینه  اجماع اهل سنت بر عدم تحریف قرآن  اظهار می‌دارد:   

...لأنهم‏ أجمعوا على عدم وقوع النقص فیما تواتر قرآنا کما هو موجود بین الدفتین الیوم،<ref>روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم    ج‏1  ص  26</ref>

ایشان در تفسیر جامع البیان فى تفسیر القرآن ذیل آیه:" إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ‏ " می‌نویسد:  

بر اساس آیه مذکور قرآن بدلیل حفظ الهی از عروض هر نقص و زیادتی بران مصون بوده و بر اساس آیه نفی باطل در قرآن  "لا یَأْتِیهِ الْباطِلُ‏ "و الباطل شیطان قدرت ایجاد زیادت و نقیصه در قرآن رادارا نخواهد بود . <ref>جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج‏14، ص: 7</ref>

باید گفت: به رغم گفتاری که از شیخ مفید ره در زمینه تفاوت قرآن با قرآنی که امام علی ع به جمع ان اقدام نمود ذکر شد ایشان و همه کسانی که قائل به چنین امری هستند خود را در مقام عمل ملتزم به قرآن موجود دانسته  و همه ان را کلام الله می‌دانند. اینان  معتقدند که ائمه علیهم السلام  امر به قرائت قرآن موجود نموده  و انرا حجت الهی بر مردم مى‌دانستند.

از ضروریات تاریخ این معنا است که تقریبا در 14 قرن قبل پیامبری  از نژاد عرب به نام محمد ( ص ) مبعوث به نبوت شد و دعوى نبوت کرد. امتى از عرب و غیر عرب به وى ایمان آوردند و نیز کتابى آورده که آن را به نام « قرآن » نامیده و به خداى سبحان نسبتش داده است و این قرآن متضمن معارف و کلیاتى از شریعت است که در طول حیاتش مردم را به آن شریعت دعوت می‌کرد.

و نیز از مسلمات تاریخ است که آن جناب با همین قرآن تحدى کرده و آن را معجزه نبوت خود خوانده، و نیز هیچ حرفى نیست در اینکه قرآن موجود در این عصر همان قرآنى است که او آورده و براى بیشتر مردم معاصر خودش قرائت کرده است. و مقصود ما از اینکه گفتیم این همان است تکرار ادعا نیست بلکه منظور این است که بطور مسلم این چنین نیست که آن کتاب به کلى از میان رفته باشد و کتاب دیگرى نظیر آن و یا غیر آن به دست اشخاص دیگرى تنظیم و به آن جناب نسبت داده شده و در میان مردم معروف شده باشد که این، آن قرآنى است که به محمد نازل شده است.

همه اینها که گفتیم امورى است که احدى در آن تردید ندارد، مگر کسى که فهمش آسیب دیده باشد. حتى موافق و مخالف در مساله تحریف و عدم آن نیز در هیچ یک آنها احتمال خلاف نداده است.

تنها چیزى که بعضى از مخالفین و موافقین احتمال داده‌اند این است که جملات مختصرى و یا آیه اى در آن زیاد و یا از آن کم شده و یا جا بجا و یا تغییرى در کلمات و یا اعراب آن رخ داده باشد و اما اصل کتاب الهى، به همان وضع و اسلوبى که در زمان رسول خدا ( ص ) بوده باقى مانده است، و به کلى از بین نرفته است. <ref>المیزان ج 12ص 132-104:</ref>

قل لئن اجتمعت الإنس والجن على أن یأتوا بمثل هذا القرآن لا یأتون بمثله ولو کان بعضهم لبعض ظهیرا- اسراء: 88

حتی مفاد برخی از ایات  اعلام عجز بشر  از اوردن سوره ای همانند یکی از سوره های  قرآن می‌باشد: وَإِن کُنتُمْ فِی رَیْبٍ مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلَىٰ عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِّن مِّثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَکُم مِّن دُونِ اللَّهِ إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ –بقره:  23

...قرآن کریم با اوصاف و خواصى که نوع آیاتش واجد آنهاست تحدى کرده یعنى بشر را از آوردن کتابى مشتمل بر آن اوصاف عاجز دانسته است و ما تمامى آیات آن را مىبینیم که آن اوصاف را دارد بدون اینکه آیه اى از آن، آن اوصاف را از دست داده باشد.

مثلا اگر به فصاحت و بلاغت تحدى نموده مىبینیم که تمامى آیات همین قرآنى که در دست ماست آن نظم بدیع و عجیب را دارد و گفتار هیچ یک از فصحاء و بلغاى عرب مانند آن نیست، و هیچ شعر و نثرى که تاریخ از اساتید ادبیات عرب ضبط نموده و هیچ خطبه و یا رساله و یا محاوره اى از آنان چنان نظم و اسلوبى را ندارد و این نظم و اسلوب و این امتیازات در تمامى آیات قرآنى مشهود است و همه را مىبینیم که در تکان دادن جسم و جان آدمى مثل همند.  

...و نیز مىبینیم که در آیه « أفَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَلَوْ کانَ مِنْ عِنْدِ غَیْرِ اللَّه لَوَجَدُوا فِیه اخْتِلافاً کَثِیراً » به اختلاف نداشتن قرآن تحدى نموده و این خصوصیت در قرآن عصر ما نیز هست، هیچ ابهام و یا خللى در آیه اى دیده نمىشود مگر آنکه آیه اى دیگر آن را بر طرف مىسازد، و هیچ تناقض و اختلافى که در به دو نظر تناقض و اختلاف باشد، پیش نمىآید، مگر آنکه آیاتى آن را دفع مىسازد.

باز مىبینیم که با معارف حقیقى و کلیات شرایع فطرى و جزئیات فضائل عقلى که مبتکر آن است تحدى نموده، و عموم دانشمندان عالم را نه تنها اهل لغت و ادبیات را به آوردن مانند آن دعوت کرده و از آن جمله فرموده است: « قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الإِنْسُ وَالْجِنُّ عَلى أَنْ یَأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا یَأْتُونَ بِمِثْلِه وَلَوْ کانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیراً » و نیز فرموده: « إِنَّه لَقَوْلٌ فَصْلٌ وَما هُوَ بِالْهَزْلِ »   

از جامعترین اوصافى که براى خود قائل شده صفت یادآورى خداست و اینکه در راهنمایى به سوى خدا همیشه زنده است، و همه جا از اسماى حسنى و صفات علیاى خدا اسم مىبرد، و سنت او را در صنع و ایجاد وصف مىکند، و اوصاف ملائکه و کتب و رسل خدا را ذکر مىنماید، شرایع و احکام خدا را وصف مىکند، منتهى الیه و سرانجام امر خلقت یعنى معاد و برگشت به سوى خدا و جزئیات سعادت و شقاوت و آتش و بهشت را بیان مىکند.

چون از اسامى قرآن هیچ اسمى در دلالت بر آثار و شؤون قرآن به مثل اسم « ذکر » نیست، به همین جهت در آیاتى که راجع به حفظ قرآن از زوال و تحریف صحبت مىکند آن را به نام ذکر یاد نموده، و از آن جمله مىفرماید: « إِنَّ الَّذِینَ یُلْحِدُونَ فِی آیاتِنا لا یَخْفَوْنَ عَلَیْنا أفَمَنْ یُلْقى فِی النَّارِ خَیْرٌ أَمْ مَنْ یَأْتِی آمِناً یَوْمَ الْقِیامَةِ اعْمَلُوا ما شِئْتُمْ إِنَّه بِما تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا بِالذِّکْرِ لَمَّا جاءَهُمْ وَإِنَّه لَکِتابٌ عَزِیزٌ لا یَأْتِیه الْباطِلُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْه وَلا مِنْ خَلْفِه تَنْزِیلٌ مِنْ حَکِیمٍ حَمِیدٍ »  که مىفرماید: قرآن کریم از این جهت که ذکر است باطل بر آن غلبه نمىکند، نه روز نزولش و نه در زمان آینده، نه باطل در آن رخنه مىکند و نه نسخ و تغییر و تحریفى که خاصیت ذکریتش را از بین ببرد.

و نیز در آیات مورد بحث ذکر را به طور مطلق بر قرآن کریم اطلاق نموده، و نیز به طور مطلق آن را محفوظ به حفظ خداى تعالى دانسته و فرموده: « إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَإِنَّا لَه لَحافِظُونَ » که از آن دو اطلاق این معنا استفاده مىشود که گفتیم قرآن کریم از هر زیاده و نقصان و تغییر لفظى و یا ترتیبى که ذکر بودن آن را از بین ببرد محفوظ خواهد بود.<ref>همان</ref>  

فقره " وَ إِنَّهُ لَکِتابٌ عَزِیزٌ" بیانگر اتقان و غلبه محتوای قرآن بر همه اندیشه ها می‌باشد و نیز بیانگر ان است که هیچکس را توان تحریف ان نخواهد بود چون قرآن حق خالص است و باطل نمی‌تواند دران نفوذ کند. <ref>من وحى القرآن، ج‏20، ص126</ref>

ایشان در تبیین بیشتر دلالت آیه برتحریف ناپذیری قرآن به گفتار برخی از عالمان اهل سنت  نیز استناد می‌کند. <ref>روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم    ج‏7 ص  263 </ref>

طبری در "جامع البیان فى تفسیر القرآن"     

بر اساس آیه مذکور قرآن از هر نوع تحریفی که بخواهد توسط شیاطین جنی یا انسی در ان صورت بگیرد محفوظ است چون آنان عاجز از دسترسی به چنین هدفی هستند. جامع <ref>البیان فى تفسیر القرآن    ج‏24    79-80</ref>     

دلیل دیگر آن حدیث شریف ثقلین است که از طریق شیعه و سنى به حد تواتر نقل شده که رسول خدا ( ص ) فرمود: « انى تارک فیکم الثقلین کتاب اللَّه و عترتى اهل بیتى ما ان تمسکتم بهما لن تضلوا بعدى ابدا - به درستى که من در میان شما دو چیز گرانقدر باقى مىگذارم: کتاب خدا و عترتم، اهل بیتم، ما دام که به آن دو تمسک جویید هرگز گمراه نخواهید شد »، چون اگر بنا بود قرآن کریم دستخوش تحریف شود معنا نداشت آن جناب مردم را به کتابى دستخورده و تحریف شده ارجاع دهد و با این شدت تاکید بفرماید « تا ابد هر وقت به آن دو تمسک جویید گمراه نمىشوید ».

و همچنین اخبار بسیارى که از طریق رسول خدا و ائمه اهل بیت ( ع ) رسیده، دستور داده‌اند اخبار و احادیثشان را به قرآن عرضه کنند، زیرا اگر کتاب الهى تحریف شده بود معنایى براى این گونه اخبار نبود <ref>المیزان ج 12ص 107 </ref>

و اینکه بعضى گفته‌اند « مقصود از این دستور تنها در اخبار فقهى است که باید عرضه به آیات احکام شود و ممکن است قبول کنیم که آیات احکام تحریف نشده، اما دلیل بر این نیست که اصل قرآن تحریف نشده باشد » صحیح نیست، زیرا دستور مذکور مطلق است و زیرنویسى ندارد که تنها اخبار فقهى را به قرآن عرضه کنید و اختصاص دادنش به اخبار فقهى تخصیص بدون مخصص است.

علاوه بر اینکه زبان اخبار عرضه به قرآن صریح و یا دست کم نزدیک به صریح است در اینکه دستور عرضه مزبور به منظور تشخیص راست از دروغ و حق از باطل است، و معلوم است که اگر در روایات دسیسه و دستبردى شده باشد تنها در اخبار مربوط به فقه و احکام نبوده بلکه اگر دشمن داعى به دسیسه در اخبار داشته داعیش در اخبار مربوط به اصول و معارف اعتقادى و قصص انبیاء و امم گذشته، و همچنین اوصاف مبدأ و معاد قوىتر و بیشتر بوده است. و لذا مىبینیم روایات اسرائیلى که یهود داخل در روایات ما کرده‌اند و همچنین نظائر آن غالبا در مسائل اعتقادى است نه فقهى. <ref>المیزان ج 12ص 107-108</ref>

دلیل دیگر عدم تحریف از نظر روایات، روایاتى است که در آنها امامان اهل بیت ( ع ) آیات کریمه قرآن را در هر باب موافق و هماهنگ با آنچه در قرآن موجود در عصر کنونی قرائت کرده‌اند، حتى در آن روایات، اخبار آحادى که مىخواهند قرآن را تحریف شده معرفى کنند آیه را آن طور که در قرآن عصر کنونی است تلاوت کرده‌اند و این بهترین شاهد است بر اینکه مراد در بسیارى از آنها که دارد آیه فلان جور نازل شده است تفسیر بر حسب تنزیل و در مقابل بطن و تاویل استدلیل دیگر، روایاتى است که از  امیرالمؤمنین و سائر ائمه معصومین ( ع ) وارد شده که قرآن موجود در دست مردم همان قرآنى است که از ناحیه خدا نازل شده، اگر چه غیر آن قرآنى است که على ( ع ) آن را به خط خود تنظیم نموده است، و در زمان ابوبکر و همچنین در زمان عثمان که به تنظیم و کتابت قرآن پرداختند آن حضرت را مشارکت ندادند. و از همین باب است اینکه به شیعیان خود فرموده‌اند « اقرؤا کما قرء الناس - قرآن را همانطور که مردم مىخوانند بخوانید » <ref>ترجمه المیزان ج 12ص 157</ref>

پس مجموع این اخبار - هر چند که مضامین آنها با یکدیگر مختلف است - دلالت قطعى دارد بر اینکه قرآنى که امروز در دست مردم است همان قرآنى است که از ناحیه خداى تعالى بر خاتم انبیاء ( ص ) نازل شده است، بدون اینکه چیزى از اوصاف کریمه اش و آثار و برکاتش از بین رفته باشد.   

در کتب معتبر اهل سنت  مفاد بسیاری از روایات ان است  که قرآن کریم مورد تحریف قرار گرفته است  بگونه‌ای که آلوسی-متوفای1270- صاحب کتاب روح المعانی، از مفسران بنام أهل سنت اظهار می‌دارد روایات در تحریف قرآن قابل شمارش نیست. <ref>روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم    ج‏1    25</ref>     

گفتار الوسی در روح المعانى

ایشان بعد از بیان اجماع اهل سنت بر عدم تحریف قرآن -....لأنهم‏ أجمعوا على عدم وقوع النقص فیما تواتر قرآنا کما هو موجود بین الدفتین الیوم،-می‌نویسد:  

اری در زمان ابوبکر ایات غیر متواتر و نیز ایاتی که تلاوت انها نسخ گردید از قرآن موجود حذف شد  گرچه این کار – حذف ایات مذکور - بصورت رسمی در عهد عثمان انجام شد اما قبل از او بصورت غیر رسمی انجام گرفته بود. <ref>روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم    ج‏1    26-25</ref>   

انگاه روایات زیادی  را که بیانگر وقوع  تحریف درقرآن  می‌باشد نقل می‌کند. <ref>روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم    ج‏1    26-25</ref>

عن عمر بن الخطاب رضی الله عنه أنه قنت بهاتین السورتین ( اللهم إنا نستعینک ونستغفرک ونثنی علیک الخیر نشکرک ولا نکفرک ونخلع ونترک من یفجرک اللهم إیاک نعبد ولک نصلی ونسجد وإلیک نسعى ونحفد نرجو رحمتک ونخشى عذابک إن عذابک بالکفار ملحق ) وکان یحدث عن ابن عباس رضی الله عنهما عن عمر رضی الله عنه بهذا الحدیث ویحدث عن علی رضی الله عنه أنه قنت معرفه <ref>السنن و الاثار ج 2ص 170</ref>     

....عائشه به دختران خواهر و دختران برادرش دستور مى‌داد به مردانى که عائشه دوست داشت، آن مردان وى را ببیند و بر او وارد شوند؛ پنج بار شیر بدهند؛ اگر چه آن مردان بزرگسال بودند.  <ref>صحیح البخاری ج 3ص 150</ref>

عایشه می‏گوید: رسول خدا  بر من وارد شد. مردى نزدم نشسته بود. این صحنه بر آن حضرت گران آمد و آثار غضب را در چهره‏اش مشاهده کردم. گفتم: یا رسول اللّه این مرد برادر رضاعى من است. فرمود: در این امر دقت کنید که رضاع وقتى ثابت است که طفل شیر خوار از پستان زنى شیر بخورد. (و به وسیله شیر، سیر شود)  

و نیز آیه "أفمن کان على بینة من ربه ویتلوه شاهد منه ومن قبله کتاب موسى إماما ورحمة"،که در اصل این‌گونه بوده است: "ویتلوه شاهد منه إماما ورحمة ومن قبله کتاب موسى "، و آیه دیگر: "وما هی إلا حیاتنا الدنیا نموت ونحیا " که در اصل این‌گونه بوده است: "...نحیی ونموت" بدلیل انکه منکرین قیامت قائل به مبعوث شدن بعد از مرگ نیستند. <ref>التفسیر الصافی ج 1ص 50-51</ref>

ایاتی که برخی از فقراتش در یک سوره و همه ان در سوره دیگر ذکر شده است عبارتند از:  آیه "أتستبدلون الذی هو أدنى بالذی هو خیر اهبطوا مصر فإن لکم ما سألتم فقالوا: یا موسى إن فیها قوما جبارین وإنا لن ندخلها حتى یخرجوا منها فإن یخرجوا منها فإنا داخلون "،که نصف این آیه در سوره بقره و نصف دیگرش در سوره مائده ذکر شده است.  <ref>التفسیر الصافی ج 1ص 50-51.</ref>...

آیه دیگر:"... اکتتبها فهی تملى علیه بکرة وأصیلا "، که خداوند در مقام رد این ادعا فرمود:  وما کنت تتلو من قبله من کتاب ولا تخطه بیمینک إذا لارتاب المبطلون،  که نصف آیه در سوره فرقان و نصف دیگرش در سوره عنکبوت ذکر شده است.  <ref>التفسیر الصافی ج 1ص 50-51</ref>

ویدل على هذا قوله ( ‌علیه‌السلام ) فی حدیث طلحة: إن أخذتم بما فیه نجوتم من النار ودخلتم الجنة فإن فیه حجتنا وبیان حقنا وفرض طاعتنا.

.... محدثینى که به چنین سوره هایى – نظیر سوره حفد و خلع -  اعتناء مىکنند، بخاطر تعصب و تعبد شدیدى است که نسبت به روایات دارند و در تشخیص صحیح از مجعول آن و در عرضه داشتن احادیث بر قرآن کوتاهى مىکنند و اگر این تعصب و تعبد نبود، کافى بود در یک نظر حکم کنند به اینکه ترهات مذکور جزو قرآن کریم نیست. همان

و اما اینکه گفتیم روایات تحریف، به فرضى هم که صحیح باشد مخالف با کتاب است و به همین جهت باید طرح شود. توضیحش این است که مقصود ما مخالفت با ظاهر آیه * ( « إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَإِنَّا لَه لَحافِظُونَ » ) *  و ظاهر آیه « وَإِنَّه لَکِتابٌ عَزِیزٌ لا یَأْتِیه الْباطِلُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْه وَلا مِنْ خَلْفِه » نیست، تا بگویید این مخالفت ظنى است، - چون ظهور الفاظ آیه جزو ادله ظنى است - بلکه مراد مخالفت با دلالت قطعى کتاب است، چون مجموع قرآنى که فعلا در دست ما است به بیانى که در دلیل اول بر نفى تحریف گذشت، دلالت قطعى دارد بر اینکه در قرآن تحریفى رخ نداده است.

و چطور ممکن است در این دلالت خدشه کرد، و حال آنکه قرآنى که در دست ما هست اجزایش در نظم بدیع، و معجزه بودن نظیر یکدیگرند و خودش در دفع اختلافاتى که در به دو نظر به ذهن مىرسد کافى است. نه در دفع آن اختلافات نقصى دارد، و نه در افاده معارف حقیقى و علوم الهى کلى و جزئیش قصورى، معارفش همه به هم مربوط و فروعش بر اصولش مترتب، و اطرافش بر اوساطش منعطف است، و این خصوصیات که در نظم قرآنى است و خداوند آن را به آن خصوصیات، وصف نموده در همه جاى این کتاب مشهود است. <ref>المیزان  ج 12ص 115-116</ref>   

گونه ذکر کرده است: وسیعلم الذین ظلموا آل محمد حقهم  و یا آیه شریفه: ومن یطع الله ورسوله " را این‌گونه بیان کرده است: ومن یطع الله ورسوله فی ولایة على والأئمة من بعده فقد فاز فوزا عظیما  <ref>همان</ref>   

ایشان  در ادامه برخی از روایات را که امام ع در ان کلمه ای را نظیر: کذلک الله ربى کذلک الله ربى که امام ع ذیل سوره توحید تلفظ نموده است  عده ای  بعنوان روایت پنداشته را بیان می‌کند  <ref>المیزان  ج 12ص 114</ref>     

علامه بخشی از روایات تحریف را معارض یکدیگر دانسته  که لازمه اش تساقط می‌باشد بعنوان نمونه در روایات تحریف امده است که آیه ای بعنوان آیه رجم شیخ و شیخه در قرآن وجود داشته که ساقط شده است اما در روایات نسبت به چگونگی ان اختلاف می‌باشد. در برخی امده است که آیه مذکور این‌گونه می‌باشد:  إذا زنى الشیخ والشیخة فارجموهما البتة فإنهما قضیا الشهوة و در برخی دیگر: الشیخ والشیخة إذا زنیا فارجموهما البتة فإنهما قضیا الشهوة و در برخی:  بما قضیا من اللذة ودر بعضی دیگر... نکالا من الله والله علیم حکیم و در برخی دیگر: نکالا من الله والله عزیز حکیم ذکر شده است.  

اینکه بعضى از محدثین گفته‌اند که « اختلاف روایات در آیاتى که نقل شد ضرر به جایى نمىرساند چون این روایات در اصل تحریف قرآن اتفاق دارند » مردود و غلط است. چون اتفاق روایات مذکور در تحریف شدن قرآن ضعف دلالت آنها را جبران نمىکند و هر یک از آنها دیگرى را دفع مىکند <ref>المیزان  ج 12ص 114</ref>     

و عجب از این گونه علماى دینى است که در مقام استدلال بر تحریف شدن قرآن بر مىآیند و آن گاه به روایاتى که به صحابه و یا به ائمه اهل بیت منسوب شده احتجاج مىکنند و هیچ فکر نمىکنند که چه مىکنند. اگر حجیت قرآن باطل گردد، نبوت خاتم الأنبیاء باطل شده، و معارف دینى لغو و بى اثر مىشود، و در چنین فرضى این سخن به کجا مىرسد که در فلان تاریخ مردى دعوى نبوت نموده و قرآنى به عنوان معجزه آورد، خودش از دنیا رفت، و قرآنش هم دستخورده شد، و از او چیزى باقى نماند مگر اجماع مؤمنین به وى، بر اینکه او به راستى پیغمبر بوده، و قرآنش هم به راستى معجزه اى بر نبوت او بوده است، و چون اجماع حجت است - زیرا همان پیغمبر آن را حجت قرار داده، و یا از اجماع مجمعین کشف مىکنیم که قول یکى از جانشینانش در آن هست- پس باید نبوت او و قرآنش را قبول کنیم ؟ ! !  <ref>المیزان  ج 12ص 114</ref>   

و کوتاه سخن انکه  احتمال دسیسه و جعل حدیث که احتمال قوى هم هست و شواهد و قرائن آن را تایید مىکند، وقعى و اعتبارى براى روایات مذکور باقى نمىگذارد، و با در نظر گرفتن آن، دیگر نه حجیت شرعى بر آن اخبار باقى مىماند، و نه حجیت عقلانى، حتى صحیح السندترین آنها هم از اعتبار ساقط مىگردد.زیرا حجیت سند، معنایش این است که رجال حدیث دروغ عمدى نمی‌گویند، و اما اینکه فریب نمىخورند، و در اصول روایتى آنان هم دست برده نمىشود، ربطى به صحت سند ندارد. <ref>المیزان  ج 12ص- 114-115</ref>

در روایتی دیگر از ابی بن کعب نقل شده است که سوره احزاب بمقدار سوره بقره بود و ما در ان آیه رجم را ( إذا زنى الشیخ والشیخة فارجموهما البتة نکالا من الله والله عزیز حکیم ) قرائت می‌کردیم.  الاتقان فی علوم القرآن ج 2ص 66   

اهل سنت می‌گویند: ....آیاتى بر اساس احادیث مرسل در سوره نساء در میان جمله « وَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِی الْیَتامى » و جمله « فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ » بوده و به اندازه یک ثلث قرآن یعنى بیش از دو هزار آیه مىشده و افتاده. و نیز آن آیاتى که محدثین سنى گفته‌اند از سوره برائت ساقط شده، مانند « بسم اللَّه » آن و صدها آیه که سوره مذکور را مساوى با سوره بقره مىکرده و اینکه سوره احزاب بزرگتر از سوره بقره بوده و دویست آیه از آن ساقط شده. و یا آن آیاتى که روایات مجعوله مذکور مىگوید منسوخ التلاوه شده است.  

جمعى از مفسرین اهل سنت هم براى دفاع از یک حدیث که گفته « پاره اى از قرآن را خدا از یادها برد و تلاوتش را منسوخ کرد » پذیرفته‌اند، سئوال این است که اینهمه ایات کجا رفته‌اند ؟ و چطور مفقود شده‌اند، که حتى یک نفر هم سراغ یکى از آن هزارها را نگرفته است ؟ !.

و اگر شما هم همان حدیث را سند قرار دهید، و بگویید خدا از یادها برده مىپرسیم از یاد بردن خدا چه معنا دارد ؟ و مقصود از نسخ تلاوت چه مىتواند باشد ؟ آیا نسخ تلاوت بخاطر این بوده که عمل به آن آیات منسوخ شده ؟ پس چرا آیات منسوخه دیگرى که هم اکنون در قرآن کریم است منسوخ التلاوه نشد ؟ و تا کنون در قرآن کریم باقى مانده ؟ ! مانند آیه صدقه و آیه نکاح زانیه و زانى، و آیه عده، و غیر آن ؟

و جالب اینجاست که آقایان آیات منسوخ التلاوه را دو قسم مىکنند، یکى آنها که هم تلاوتش نسخ شده و هم عمل به آن، و قسم دیگر آن آیاتى که تنها تلاوتش نسخ شده است مانند آیه رجم.

و یا بخاطر این بوده که واجد صفات کلام خدایى نبوده و بدین جهت خداوند خط بطلان بر آنها کشیده، و از یادهایشان برده است. اگر چنین بود پس در حقیقت جزو کلام خدا و کتاب عزیز که « لا یَأْتِیه الْباطِلُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْه وَلا مِنْ خَلْفِه » نبوده، منزه از اختلاف نبود، قول فصل و هادى به سوى حق و به سوى صراط مستقیم، و معجزه اى که بتوان با آن تحدى نمود و... نبوده. و کوتاه، سخن بگو قرآن نبوده، زیرا خداى تعالى قرآن را به صفاتى معرفى نموده است که آن را نازل شده از لوح محفوظ، و نیز آن را کتاب عزیزى خوانده که در عصر نزولش و در اعصار بعد تا قیام قیامت باطل در آن راه ندارد، و آن را قول فصل، هدایت، نور، فرقان میان حق و باطل، معجزه و... نامیده است.

آیا با چنین معرفى باز هم مىتوانیم بگوییم این آیاتى که قرآن را معرفى مىکند مخصوص به پاره اى از قرآن بوده که هم اکنون در دست ما است، و تنها این باقیمانده از یادها نمىرود، و منسوخ التلاوه و دستخوش بطلان نمىشود ؟ آیا تنها این باقیمانده است که قول فصل، هدایت، نور، فرقان، و معجزه جاودانه است ؟

و یا مىگویید منسوخ التلاوه شدن و فراموش شدن بطلان نیست ؟ چطور بطلان نیست ؟ مگر بطلان غیر از این است که کلام ناقصى از اثر و خاصیت بیفتد و هیچ چیز نتواند آن را اصلاح نموده و براى ابد از کار بیفتد ؟ و آیا با اینکه براى ابد از کار افتاده باز هم ذکر و یاد آورنده خداست.

پس حق همین است که به خود جرأت داده براى رهایى از این همه اشتباه بگوییم روایاتى که از طرق شیعه و سنى در تحریف و یا نسخ تلاوت رسیده بخاطر مخالفتش با کتاب خدا، مردود است.  <ref>المیزان ج 12ص 117-116</ref>   

ایشان  در نقد دلیل مذکور می‌نویسد: ادعای مذکور، سخن خرافى بیش نیست، بلکه مطلب به عکس است، زیرا عقل مخالفت نوشته شده را با واقعش ممکن مىداند، نه اینکه موافقت آن دو را بعید و مخالفت آن را واجب شمارد پس هر جا که دلیل و قرینه اى باشد بر اینکه نوشته شده با واقعش موافق است آن را مىپذیرد و ما به جاى یک دلیل و یک قرینه دلیلهایى ارائه دادیم که همه موافقت این قرآن را با واقعش اثبات مىکردند همان  

... اگر امام علی ع مصحف خود را  مخالف  مصاحف دیگر مى‌دانست قطعا  در برابر انها به معارضه برخاسته و لا اقل در دوران حکومت خویش  مصحف خود را معیار قرار می داد. <ref>المیزان ج 12ص 116-