ابراهیمیه

ابراهیمیه‏ پیروان ابراهیم بن عبداللّه بن حسن المثنی بن حسن بن علی بن أبی‌طالب (97- 145 ه) بودند. وی پس از خروج برادرش محمد بن عبداللّه بن حسن معروف به نفس زکیه که در مدینه بر منصور عباسی خروج کرد (محمدیه) او نیز در عراق قیام نمود.

تاریخچه

نقل شده است که پدر ابراهیم که عبداللّه محض نام داشت، پس از قیام ولید دوم اموی در ابواء در مجلسی از همه بزرگان بنی هاشم موافقت گرفت که پسرش محمد را بعنوان مدعی خلافت بنی‌امیه بشناسند. بدین ترتیب با محمّد که در آن هنگام جوانی 32 ساله بوده بیعت شد ولی امام جعفر صادق (ع) از موافقت با وی خود داری کرد و خروج بنی هاشم را در آن روزگار آشفته مصلحت ندید. از آن زمان به بعد این دو برادر یعنی‏ محمّد و ابراهیم برای رسیدن به خلافت به سعی و کوشش پرداختند و سفرایی از سوی خود به سرزمین‌های شرقی و غربی اسلام گسیل می‌داشتند. پس از پیروزی بنی العباس بر بنی‌امیه و افتادن خلافت اسلامی به دست عبداللّه سفاح وی در دوران کوتاه خلافتش به استحکام بنیان خلافت عباسی مشغول شد و فرصتی برای توجه به فعالیت آن دو برادر نداشت. پس از مرگ سفاح برادرش منصور جانشین او شد و به دفع ایشان پرداخت. در زمان وی محمّد نفس زکیه در اول رجب سال 145 در مدینه علم طغیان برافراشت. از طرف دیگر برادرش ابراهیم که در بصره هواخواهانی بسیار بر او گرد آمده بودند، به قصد یاری برادر در رمضان سال 145 هجری خروج کرد و در اندک مدتی بر سواد عراق و اهواز و فارس دست یافت. منصور عباسی خود به دفع او شتافت و از بغداد به کوفه رفت تا ساکنان آن شهر را نگذارد که در این قیام به ابراهیم بپیوندند. سپس سپاهی به سرداری برادرزاده‏‌اش عیسی بن موسی به حجاز فرستاد و در مدینه بر محمّد نفس زکیه غلبه یافت. عیسی بن موسی پس از کشتن محمّد، به امر منصور برای سرکوبی ابراهیم به بصره فرستاده شد. ابراهیم که هواخواهان بسیاری در بصره داشت، نخست سپاهیان عیسی بن موسی را شکست داد، ولی پس از رسیدن خبر کشته شدن برادرش نفس زکیه در مدینه و اختلافی که بین شیعیان حسنی یعنی ابراهیمیان با شیعیان حسینی و طرفداران زید بن علی بن حسین روی داد، عباسیان از تفرقه ایشان استفاده کردند. عیسی بن موسی، ابراهیم را شکست داد و بر اثر زخم مهلکی که برداشته بود در بیست و پنجم ذی‏قعده 145 هجری قمری در گذشت.