لشکر طیبه
| نام جریان | لشکر طیبه |
| فعالیت | اکنون–۱۹87 (شبه نظامی) |
| رهبران | اولین رییس حافظ سعید |
| گستره جغرافیایی | کل جهان |
| مبانی | الگو بودن زندگی سلفی
نظام خلافت ـ برتری قومی |
| اهداف | احیای الگوی زندگی سلفی
تشکیل نظام خلافت ـ حفظ برتری سیاسی قومی |
| فعالیت‌های مهم | حملات انتحاری و بمب گذاری در کشورهای منطقه مثل افغانستان و پاکستان |
لشکر طیبه یا «عسکر طیبه» بزرگترین گروه سلفی جهادی در منطقه جنوب آسیا است که دارای تفکرات نزدیک به القاعده می‌باشد. این جماعت همزمان با جنگ در افغانستان علیه اتحاد جماهیر شوروی در سال 1987م تاسیس شد و در ابتدا به عنوان شاخه نظامی “مرکز دعوت و ارشاد” وابسته به مکتب افراطی “اهل حدیث” پاکستان فعالیت خود را آغاز نمود. این جماعت و نیروهای آن طی سال‌های متمادی در جنگ های داخلی افغانستان، تاجیکستان و بوسنی و هرزگوین حضور فعال داشته و بعد از خروج شوروی از افغانستان در سال 1993م بصورت جدی فعالیت خود را برای بازپس گیری مناطقی از کشمیر که توسط هند اشغال شده است، متمرکز نموده است.
مبانی فکری
از جمله اهداف لشکر طیبه که در کتابچه این جماعت موسوم به «چرا جهاد می‌کنیم؟» آمده است، می‌توان به احیای خلافت اسلامی در سرتاسر جنوب آسیا، روسیه و حتی چین، تشکیل اتحادیه ای از کلیه کشورهای دارای اکثریت مسلمان در همسایگی پاکستان و در نهایت آزاد سازی کشمیر از نفوذ و سیطره هندوستان اشاره نمود. در این میان آزادسازی کشمیر مهمترین هدف لشکر طیبه محسوب می‌گردد بگونه ای که مجله «الدعوه» متعلق به این جماعت ادعا می‌کند تنها طی سال 1999 و 2000 بالغ بر 98 عملیات مهم انتحاری در درون هند یا مناطق تحت سلطه هند در کشمیر توسط اعضای لشکر طیبه برای آزاد سازی این منطقه از سلطه هند صورت گرفته است.
از این رو، در هندوستان نام لشکر طیبه مساوی با واژه تروریسم است؛ زیرا بعد از سال 2000 تا کنون خشن‌ترین حملات تروریستی در هند توسط اعضای این جماعت اجرا شده است که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
اشغال پارلمان هند در سال 2001م که منجر به جنگ بین دو کشور هندوستان و پاکستان شد.
حمله به خطوط قطار هند در سال 2006م؛ بعد از اعلام جهاد رهبری لشکر طیبه در سرتاسر هندوستان
حملات تروریستی سال 2008م در منطقه بومبای هندوستان و کشته شدن 195 شهروند هندی
انفجارهای متعدد تروریستی در مراکز توریستی و تفریحی هند مثل هتل برج و تاج محل
حمله به مجتمع مسکونی “ناریمن هاوس” که متعلق به تعدادی از یهودیان تبعه اسرائیل بود
به همین دلیل نام این گروه تروریستی در فهرست گروههای تروریستی هند، ایالات متحده آمریکا، بریتانیا، اتحادیه اروپا، روسیه و استرالیا قرار دارد.
ارتباط با سرویس اطلاعاتی پاکستان
به اعتقاد برخی از تحلیلگران سیاسی لشکر طیبه ساخته و پرداخته سازمان اطلاعات پاکستان (ISI) و رئیس سابق آن «ژنرال حمید گل» می‌باشد و حتی گفته می‌شود «حافظ سعید» موسس این جماعت دفتر مرکزی لشکر طیبه را در قطعه زمینی که در چند کیلومتری شهر لاهور (منطقه مریدکی) قرار دارد و توسط ژنرال گل به وی اعطا شده دایر نموده است. همچنین مراکز آموزشی و پادگانهای وابسته به لشکر طیبه نیز به رغم ممنوعیت فعالیت آن در سطح کشور تنها به دلیل ارتباطی که سازمان اطلاعات پاکستان داشته و به نوعی بازوی عملیاتی آن علیه هند و افغانستان محسوب می‌شوند، قادر به فعالیت و عضو گیری هستند.
با این حال از سال 2001م و اعلام سیاست مبارزه با تروریسم توسط دولت آمریکا مقامات پاکستانی مجبور به تغییر سیاست‌های خود در قبال لشکر طیبه شده و به همین دلیل دست از حمایت آشکار خود از این جماعت برداشته و تنها به حمایت های پنهان اکتفا کردند. بر همین اساس، پرویز مشرف رئیس‌جمهور پیشین پاکستان نیز هر گونه فعالیت این جماعت اسلامی را ممنوع اعلام نمود ولی به دلایلی در سطور فوق بیان گردید، این مسئله چندان با جدیت از سوی نهادهای امنیتی پاکستان مورد توجه قرار نگرفت، بلکه طی یک اقدام هماهنگ شده اعضای لشکر طیبه در قالب گروه دیگری به نام «جماعه الدعوه» فعالیت خود را از سر گرفتند.
از لشکر طیبه تا جماعت الدعوه
در این رابطه، «محمد امیر رانا» پژوهشگر پاکستانی معتقد است: “لشکر طیبه پیش از اینکه فعالیتش در پاکستان ممنوع اعلام گردد دارای 74 دفتر در سرتاسر کشور بود، اما بعد از آن تعدادی از دفاتر تعطیل و تعدادی با نام جماعت الدعوه فعالیت خود را سر گرفتند. این بدان دلیل است که جماعت مذکور از نفوذ بالایی در شهرهای سند و پنجاب (بزرگترین شهرهای پاکستان) برخوردار است و شبکه منسجمی از معلمان و دانش‌آموزان در مناطق روستایی این دو شهر به جذب جوانان، فقرا و اعزام آنها به دفتر مرکزی جماعت مشغول هستند”.
در حال حاضر مرکز دعوت و ارشاد به دو طیف مستقل تقسیم شده است:
1- طیف پروفسور حافظ محمد سعید که فعالیت تبلیغی دارد.
2- طیف مولانا عبدالواحد کشمیری که مسئول اجرای اقدامات مسلحانه در ایالت کشمیر است.
این دو گروه به رغم کارویژه های به ظاهر متفاوت دارای ارتباطات گسترده‌ای به لحاظ عملیاتی هستند. به عنوان مثال، در گردهمایی های سالانه جماعت که در حدود 100 هزار نفر در آن حضور به هم می رسانند، مبلغان جماعت اقدام به بیان فواید جهاد و زندگی جهادی می نمایند. طبق آمارهای منتشر شده توسط لشکر طیبه بالغ بر 10 هزار نیروی مسلح در قالب این گروه اسلامگرا فعالیت می کنند که در حدود 7 هزار نفر از آنها در عملیات های رزمی در منطقه کشمیر مشارکت می کنند. لازم به ذکر است که عمده افراد جذب شده در این جماعت از طریق روابط فردی و حضور در مساجد و مراکز دینی جذب این گروه شده و حتی اقدام به انجام عملیات انتحاری نموده‌اند.
حافظ سعید
حافظ سعید در سال 1945م در یکی از شهرهای ایالت لاهور پاکستان متولد شد. وی استاد مطالعات اسلامی دانشگاه مهندسی این ایالت است و پیش از پیوستن به حزب دعوت و ارشاد مسئولیت یک موسسه خیریه به نام «اداره خدمات خلق» یا «سازمان کمک‌های مردمی» را بر عهده داشت. سپس در سال 1987م اقدام به تاسیس شاخه نظامی حزب دعوت و ارشاد تحت عنوان «لشکر طیبه» نمود و تا سال 2002م که فعالیت این گروه ممنوع شد، رهبری این جریان را بر عهده داشت. در سال 2005م به مدت دو ماه توسط سرویس امنیتی پاکستان بازداشت شد و به دلایل نامعلومی آزاد گردید. در همان سال دولت آمریکا نام وی را در فهرست سیاه (بلک لیست) خود قرار داد و مبلغ 10 میلیون دلار نیز برای دستگیری وی تعیین نمود.
در نهایت دولت پاکستان تحت فشارهای آمریکا در سال 2008م حافظ سعید و هشت تن دیگر از رهبران جماعه الدعوه را محکوم به حصر خانگی نمود. با این حال، وی هم اکنون مدیر یک موسسه خیریه آموزشی – درمانی در شهر لاهور است که بالغ بر 200 دبیرستان به نام “مدارس الدعوه” و دو دانشکده علوم دینی بعلاوه چندین مرکز بهداشتی درمانی را در اختیار داشته و به راحتی اقدام به برگزاری جلسات دیدار با پیروان خود می‌نماید. به عنوان مثال، در دیدار سالانه وی با پیروان خود در سال 2014م که تحت عنوان «راهپیمایی خیمه» معروف است در حدود 100 خیمه مملوء از پیروان وی در سطح منطقه کشمیر برپا گردید.
روابط لشکر طیبه با دیگر گروه‌ها و سازمان ها
لشکر طیبه به دلیل داشتن ایدئولوژی جهادی از ابتدا سعی در برقراری روابط حسنه با همفکران و صدور اندیشه‌های خاص خود در مناطق مستعد نمود. این جماعت به دلیل داشتن یک چشم‌انداز جهانی و جاه‌طلبی های رهبران فکری و میدانی آن که به هند محدود نمی‌شود در بیش از 100 کشور جهان دارای حضور و فعالیت هستند. همچنین اعضای آن در تمام جهادهای سراسر جهان از جمله افغانستان، بوسنی، چچن، هند، فیلیپین، و تاجیکستان شرکت داشته‌اند و این کاری است که تا کنون القاعده هم از عهده آن برنیامده است.
روابط با اخوان‌المسلمین پاکستان
رهبران لشکر صحابه به ویژه شاخه تبلیغی – خیریه ای آن دارای روابط خوبی با اخوان‌المسلمین پاکستان هستند. زیرا در برخی مسائل سیاسی مانند ضدیت با دولت نواز شریف و حمایت از عربستان در جنگ با یمن دارای زمینه های مشترک فراوان هستند. علاوه براین، محوری‌ترین زمینه مشترک این دو جریان اسلامگرا مسئله کشمیر و مخالفت هر دو با تسلط هندوستان بر این منطقه مسلمان نشین است.
روابط با القاعده
لشکر طیبه از نخستین روزهای فعالیت خود روابط دوستانه ای را با گروه تروریستی القاعده برقرار نمود. زیرا عبدالله عزام، پدر معنوی اسامه بن لادن، خود از اعضای هیات موسس مرکز دعوت و ارشاد بود که بعدها با نام جماعت الدعوه به فعالیت خود ادامه داد. از این رو، در دوران جنگ افغانستان با اینکه لشکر طیبه دارای پادگانهای متعدد آموزشی در سطح این کشور بود، برخی از اعضای لشکر طیبه در پادگانهای القاعده استقرار داشته و آموزش می‌دیدند. بعد از حادثه تروریستی سال 2001م نیز بسیاری از اعضای القاعده متقابلاً در اماکن امن لشکر طیبه مخفی شدند تا اینکه لشکر طیبه در سال 2006م بصورت رسمی وارد افغانستان شد و همکاری‌های گسترده‌ای میان این دو گروه علیه نیروهای ائتلاف برقرار گردید.
روابط با داعش
رسانه های هند از تهدید بزرگ ناشی از آموزش تروریست های تکفیری برای انجام حملات در این کشور و کشورهای همسایه خبر می‌دهد و طبق این گزارش‌ها، لشکر طیبه پاکستان در حال آموزش تندروهای داعش برای جنگ عراق و سوریه می‌باشد. در این رابطه، «عارف جمال»، روزنامه نگار ارشد پاکستانی در آخرین کتاب خود، لشکر طیبه (1985-2014) با اشاره به فراخوان فراملی جهاد این گروه می‌گوید: “جماعت الدعوه ممکن است یک تهدید فوری نباشد اما در زمان ظهور می‌تواند بسیار مرگبارتر از القاعده و داعش باشد، زیرا چشم‌انداز حملات الدعوه جهانی است و محدود به هند نیست بطوری که واحدهایی در بیش از صد کشور جهان دارد و در تمام جهادها در سراسر جهان از جمله افغانستان، بوسنی، چچن، هند، فیلیپین و تاجیکستان شرکت داشتند که تاکنون القاعده انجام نداده است. این تشکیلات با داشتن، حمایت های رسانه‌ای و تاکتیکی از سوی پاکستان و سرویس اطلاعاتی پاکستان و توانایی منابع انسانی و مالی و خوی وحشی‌گری و سلفی، و همکاری با گروههای تروریستی فعال در شهرهای مرزی ایران، و همچنین شروع حملات در بیرون از پاکستان و افغانستان، به دنبال برنامه‌هایی در سطح بین الملل می‌باشد و تهدیدی برای کشورهای منطقه می‌باشد”.
روابط با سلفی ها حوزه خلیج فارس
کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به ویژه عربستان سعودی از قدیم الایام مهمترین حامی مالی جماعت لشکر طیبه برای اجرای اقدامات مسلحانه علیه هندوستان بوده‌اند. این کشورها همچنین بهترین پناهگاه برای رهبران لشکر طیبه هستند. به عنوان مثال، «علی عبدالعزیز الهوتی» از رهبران برجسته لشکر طیبه تا قبل از دستگیری در سال 2009م در کشور عمان سکنی داشت و از طریق گروههای سلفی در خلیج فارس اقدام به ارسال سلاح و مهمات و اعزام نیرو به کشمیر می نمود. علاوه براین، در تحقیقاتی که دولت هندوستان در سال 2006م پیرامون حادثه بمبگذاری در قطار مومبای انجام داد، مقادیر زیادی ریال های سعودی در منزل متهمان اصلی این پرونده پیدا شد که نشان از ارتباط سلفیون سعودی با عناصری از لشکر طیبه دارد.
روابط با کشورهای غربی
لشکر طیبه از دهه نود قرن بیستم میلادی سعی کرده تا از طریق آموزش جوانان غربی شبکه هایی را در کشورهای اروپایی و آمریکایی به منظور جذب نیروهای غربی و جمع‌آوری کمک‌های مالی ایجاد نماید. در این میان کشور انگلستان و ایالات متحده (ویریجینیا) مهمترین پایگاههای لشکر طیبه در اروپا و آمریکا محسوب می‌گردد. لازم به ذکر است که هواداران لشکر طیبه در کشورهای غربی عمدتاً به منظور نیروهای پشتیبانی عملیات های این جماعت در خارج از پاکستان محسوب می‌شوند. به عنوان مثال، در سال 2008م دولت آمریکا یک دو رگه پاکستانی آمریکایی به نام دیوید هیدلی (ملقب به داوود جیلانی) را به اتهام همکاری در اجرای حادثه تروریستی مومبای دستگیر نمود.
استراتژی آینده در قبال جهان اسلام
به نظر دیدبان جماعت لشکر طیبه به دلیل ماهیت فکری فرا مرزی و جسارت ورود به کلیه منازعات جهان اسلام در حال تبدیل شدن به یک گروه اسلام گرای افراطی در منطقه جنوب آسیا و شبه قاره است. این جماعت از ابتدا دارای روابط حسنه با القاعده و شخص اسامه بن لادن بود اما بعد از ظهور داعش سعی در تقویت روابط خود با این گروه تروریستی نموده است. در تحلیل آینده این گروه دو فرضیه مطرح است. اول اینکه به نظر می رسد این گروه تروریستی به دلیل اشتراکات متعدد فکری و عملیاتی با داعش در آینده نزدیک به یکی از هم پیمانان جدی این گروه خشونت طلب و افراطی در منطقه جنوب آسیا و شبه قاره تبدیل گردد و در فرض دوم باید توجه داشت که این گروه می‌تواند راه دیگری را در پیش گیرند و یک خلافت رقابتی را در منطقه جنوب آسیا ایجاد کند؛ زیرا لشکر طیبه به دلیل سابقه بیشتر در عرصه جهاد اسلامی و دارا بودن نقش استادی برای گروه داعش در مواردی همچون سر بریدن مخالفان قبول نخواهد کرد که زیر بلیط این گروه تازه تاسیس برود[۱].