سیف الدین باخرزی

آرامگاه شیخ باخرزی در بخارا

نام	سَیْفُ الدِّیْنِ أَبُو المعالی سعید بن المطهر بن سعید بن عَلِیٍّ القَائِدِی البَاخَرْزِیّ
نام‎های دیگر	شیخ خراسان
درگذشت	659ق

سَیْفُ الدِّیْنِ أَبُو المعالی سعید بن المطهر بن سعید بن عَلِیٍّ القَائِدِی البَاخَرْزِیّ یکی از علمای اهل سنت صوفی در قرن هفتم است ذهبی او را چنین توصیف می‌کند: «الإِمَامُ القُدْوَةُ شَیْخُ خُرَاسَان، کَانَ إِمَاماً مُحَدِّثاً، وَرِعاً زَاهِداً، تَقیّاً، أَثرِیّاً، مُنْقَطِع القَرِیْنِ، بعید الصِّیت، لَهُ وَقْعٌ فِی القُلُوبِ وَمَهَابَةٌ فِی النُّفُوْسِ». صلاح‌الدین صفدی او را چنین توصیف کرده است: «امامی در سنت و تصوف.» به حدیث نبوی اهتمام داشت و کتابت کرد. وی در سال 659 هجری قمری درگذشت.

زندگی

او در نهم شعبان سال 586 هجری قمری در باخرز شهری نزدیک نیشابور به دنیا آمد و در یازده سالگی به بغداد آمد و از ابن جوزی استفاده کرد. او با نجم الدین الکبری، بهاءالدین السلامهی، تاج الدین محمود الأشنهی، سعدالدین الصرام الهروی، مختار الهروی همراه بود و در جوانی به حج مشرف شد. سپس بار دوم وارد بغداد شد و برای سهروردی و در خراسان توسط المؤید طوسی و فضل الله بن محمد بن احمد نوقانی قرائت کرد و سپس در دهستان برای مردم سخن گفت و تلاوت کرد.

تحصیلات

وی واعظ جلال‌الدین بن شیخ شیخ الاسلام برهان الدین مرغینانی کتاب الهدایه را در فقه از کتب پدرش خواند. سپس به خوارزم و بعد به بخارا رفت و بر محبوبی و کردی و ابورشید الاصبهانی علم خود را ارائه داد.

از طرفداران او نجم الدین و مقری چنین گفته است که سعدالدین سرجنبان، روح الدین خوارزمی، شمس الدین کبیر نیز بودند. فرزندان او جلال‌الدین محمد و برهان الدین احمد داشت و مطهر الدین مطهر بودند.

درگذشت

باخرزی در 20 ذی القعده 659 هجری قمری وفات یافت و وجوه زیادی از خود به جای گذاشت. وصیت کرد که او را در خرقه شیخش نجم الدین کبری دفن کنند و روز تشییع او روز بود که کسی آن را فراموش نکرد و جمعیت کثیری حضور یافتند و کمال الدین حسن بن مظفر الشیبانی بلدی در رثای او چنین سروده: آیا ندیدی که شمشیر حق زنگ زده و دین هدایت و شریعت تباه شده است؟ و اینکه خورشید حق تعالی غروب کرده و نور تقوا و علم خاموش شده است. با مرگ شمشیر هدایت و دین بهترین بعد از پیغمبر در این خاک است. شیخ زمان سعید بن المطهر ازهدایت پناه او بود.