حبیب بن مظاهر
| حبیب بن مظاهر | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | حبیب بن مظاهر بن رئاب بن الاشتر بن جخوان بن فقعس بن ظریف بن عمرو بن قیس بن الحرث بن ثعلبه بن دودان بن اسد |
| اطلاعات شخصی | |
| محل درگذشت | کربلا |
| دین | اسلام |
| فعالیت‌ها | شرطة الخمیس، سالخورده‌ترین یار امام حسین(علیه‌السلام) در کربلا |
حبیب بن مظاهر با نام اصلی «حبیب بن مظهر» از طایفه «بنی اسد» و از صحابه رسول گرامی اسلام(صلی الله علیه) بود. وی یک سال پیش از بعثت پیامبر اسلام به دنیا آمد دوران کودکی او همزمان با سال‌هایی بود که پیامبر(صلی الله علیه) در مکه مکرمه مردم را به توحید و خداپرستی دعوت می‌نمود، فیض دیدار پیامبر توفیقی بود که حبیب را از همان اوان جوانی با معارف دینی و سرچشمه زلال تعالیم اسلام آشنا ساخت.
او از اصحاب پیامبر گرامی اسلام به حساب می‌آمد و از آن حضرت حدیثهای زیادی شنیده بود از سوی دیگر شرکت او در سن 75 سالگی در نهضت نورانی کربلا و دفاع از حریم ولایت از صحنه‌های پرشکوه و نورانی زندگی سرشار از معنویت او می‌باشد.
بنابراین حبیب از جمله کسانی است که به فیض دیدار پنج امام معصوم، نائل آمده است. چهره‌اش زیبا و جمال معنوی او به حد کمال رسیده بود. به طوری که در عبادت، شجاعت، علم، زهد و در دفاع از حریم ولایت زبانزد دیگران شده بود.
خلاصه‌ای از زندگی‌نامه حبیب بن مظاهر
"حبیب بن مظاهر اسدی" از یاران خاص امام علی(علیه‌السلام)، امام حسن(علیه‌السلام) و امام حسین(علیه‌السلام) بوده است. وی اهل کوفه و از قبیله بنی اسد بوده و کنیه‌ای به نام ابوالقاسم داشت. سال تولد او را در برخی از کتب تاریخ به ۱۴ سال پیش از هجرت و یا یک سال پیش از بعثت نوشته‌اند. حبیب بن مظاهر در سال نهم هجری به همراه خانواده خود به مدینه مهاجرت کرده و در آنجا سکنا گزید. او در سن ۷۵ سالگی و در واقعه عاشورا به شهادت رسید.
فضایل اخلاقی حبیب ابن مظاهر
حبیب ابن مظاهر علاوه بر داشتن زندگی ساده و بی ریا که در آن نسبت به امور دنیوی کاملاً بی‌رغبت بود، از نظر اخلاقی و ایمانی درجه بالایی داشت. او فردی با تقوا و مخلص بود که هر شب را به عبادت خداوند بزرگ می‌پرداخت. حبیب ابن مظاهر حافظ کل قرآن کریم نیز بود و به فرموده امام حسین (علیه‌السلام)، هر شب یک ختم قرآن می‌کرد. حبیب در زمینه‌های دیگری مانند ادبیات، مناظره و جدل، تفسیر، علوم فقه و قرائت نیز تبحر خاصی داشت.
نقش حبیب بن مظاهر در دوران پیامبر اسلام
در دورانی که پیامبر اسلام حضرت محمد(صلی الله علیه) دعوت خود را در مکه آغاز کردند، حبیب بن مظاهر سن کمی‌داشت. در آن زمان، او هم بازی حسین بن علی(علیه‌السلام) بود؛ بنابراین پیامبر به او علاقه زیادی داشت و درباره او می‌فرمود: من او را دوست دارم، زیرا فرزندم حسین(علیه‌السلام) او را دوست دارد. وی پس از هجرت پیامبر از مکه به مدینه، نزد پیامبر رفته و احکام اسلام را از او فراگرفت. پس از آن او در زمره اصحاب پیامبر قرار گرفته و به یکی از خدمت‌گزاران خوش نام پیامبر و اهل بیت تبدیل شد. حبیب هر گاه حدیثی از پیامبر می‌شنید آن را برای دیگران نیز بازگو می‌کرد.
نقش حبیب بن مظاهر در دوران امام علی
حبیب بن مظاهر هنگامی که امام علی (علیه‌السلام) کوفه را مرکز خلافت خویش قرار داد، به آن جا آمده و ساکن گردید. او در همه جنگ‌ها در رکاب امام علی (علیه‌السلام) قرار داشته و از یاران خاص آن حضرت محسوب می‌شد. یکی دیگر از وظایف او انتقال علم و دانش امام علی (علیه‌السلام) در کنار افراد دیگری همچون عمرو ابن حمق خزاعی، میثم تمار و رشید هجری به دیگران بود. همچنین او در در گروهی به نام "شرطه الخمیس" که شامل گروه خاصی از اصحاب امیرالمومنین می‌شد، قرار گرفته ماموریت‌های ویژه‌ای را از طرف آن حضرت انجام می‌داد.
نقش حبیب بن مظاهر در دوران امام حسین و قبل از عاشورا
در سال ۶۰ قمری و پس از از مرگ معاویه، حبیب بن مظاهر به همراه عده‌ای دیگر از بزرگان شیعه در کوفه مانند مسیب بن نجبه، سلیمان بن صرد و شداد بجلی از بیعت با یزید خودداری کردند. آنها به امام حسین (علیه‌السلام) نامه نوشته او را برای قیام بر ضد عمر، به شهر کوفه دعوت کردند. همچنین هنگامی که مسلم بن عقیل به کوفه آمد، حبیب بن مظاهر برای حمایت از او در منزل مختار درباره مسلم سخن گفته و به یاری او شتافت. پس از خیانت کوفیان نسبت به امام حسین (علیه‌السلام)، حبیب بن مظاهر به سمت کربلا رفت. وی با مشاهده یاران اندک و دشمنان بسیار زیاد امام از او درخواست کرد که به نزد قبیله بنی اسد که در آن نزدیکی قرار داشت رفته و آنها را دعوت کند. امام به او رخصت رفتن دادند. سپس او به آنجا رفته و شروع به موعظه کرد، اما در پایان عمر بن سعد با فرستادن سپاهی از پیوستن آن قبیله به یاران امام (علیه‌السلام) ممانعت به عمل آورد.
حبیب بن مظاهر در عصر تاسوعا و شب عاشورا
حبیب بن مظاهر در عصر تاسوعا در جهت موعظه دشمنان امام حسین (علیه‌السلام) که در پی حمله به خیمه‌های آن حضرت بودند، آنها را از جنگ بر حذر داشته و به ذکر اوصاف امام و یارانش پرداخت. همچنین وی فردی را که از طرف عمره بن سعد برای امام حسین (علیه‌السلام) نامه آورده بود، نصیحت کرده و از بازگشت به سمت ستمکاران بر حذر داشت. همچنین در شب عاشورا به همراه اصحاب امام حسین (علیه‌السلام) به نزد آن حضرت رفته و اعلام کرد که تا آخرین قطره خون خود از خاندان پیامبر اسلام (صلی الله علیه) حمایت خواهد کرد.
نقش حبیب بن مظاهر در روز عاشورا و داستان شهادت وی
قبل از از شروع اوج‌گیری جنگ در صبح عاشورا، امام حسین (علیه‌السلام)، زهیر بن قین را در سمت راست لشکر، حبیب بن مظاهر در سمت چپ و حضرت ابوالفضل(علیه‌السلام) را با پرچم در قلب نیرو‌های لشکر خود مستقر کردند. در ابتدای جنگ که لشکریان عمر بن سعد شروع به طلبیدن مبارز کردن، حبیب بن مظاهر و بریر قصد رفتن به سوی میدان جنگ کرده، اما امام مانع از رفتن آنها شد. در هنگام نماز ظهر عاشورا حبیب ابن مظاهر به "حصین بن نمیر" که خطاب به لشکر امام حسین (علیه‌السلام) میگفت نمازتان قبول نیست، حمله کرده و با شمشیر به صورت اسب او زده و به زمینش انداخت. سپس یاران حصین حمله کرده و او را از چنگ حبیب نجات دادند. پس از شروع مجدد جنگ حبیب بن مظاهر با وجود سن بالا قهرمانانه در رکاب امام شمشیر زده و حدود ۶۲ نفر از لشکریان دشمن را به هلاکت رساند. سپس فردی از لشکریان دشمن به نام "بدیل بن صریم عقفانی " حمله کرده و با شمشیر بر فرق سر او فرود آورد در این هنگام فرد دیگری نیز با نیزه به او حمله کرد و حبیب و از اسب به زمین انداخت. در پایان در حالی که محاسن حبیب با خون سرش خضاب شده بود، بدیل سر او را از تن جدا کرد.
متن رجزخوانی حبیب در ظهر عاشورا
من حبیبم و پدرم مظهر است، جنگاور میدان کارزار و آتش شعله‌ور نبردم. تعداد شما بیشتر و بالاتر است، ولی ما در راه حق از شما وفادارتر و بردبارتریم. حجت‌مان برتر و آشکارتر است در حقیقت از شما با تقواتر و پذیرفته‌تریم.
محل خاکسپاری حبیب بن مظاهر
پس از پایان جنگ و هنگامی که قبیله بنی اسد اقدام به خاکسپاری شهدای کربلا کردند، جسد بدون سر حبیب که از بزرگان آنها بوده را در ده متری قبر مطهر امام حسین (علیه‌السلام) به صورت جداگانه مدفون کردند. سال‌ها بعد مرقد حبیب بن مظاهر در داخل حرم امام حسین (علیه‌السلام) قرار گرفته و اکنون محل آن در رواق جنوبی حرم است. همچنین سر او در کنار سر علی اکبر و سر عباس بن علی در آرامگاه "باب الصغیر" در سوریه به خاک سپرده شد.