احمد بن محمد بن صقر صائغ
احمد بن محمد بن صقر صائغ، (000 – حدود 347 ق) ابوالحسن. ملقب به «معدل»(به فتح و تشدید دال). مفسر و محدث شیعی. شیخ صدوق از او با عنوان «شیخ لأهل ری»(استاد پیری از ری) یاد میكند. از لقب «صائغ» بر میآید كه خود او یا پدرش صنعتگر بوده و در ریختهگری و قالبریزی اشیاء مهارت داشته است. چنان‌كه از تعابیر شیخ صدوق بر میآید وی از شیوخ و بزرگان ری به شمار میآمده است.
| احمد بن محمد بن صقر صائغ | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | احمد بن محمد بن صقر صائغ |
| نام‌های دیگر | معدل |
| اطلاعات شخصی | |
| دین | اسلام، شیعه |
| استادان |
|
| شاگردان | محمد بن علی بن بابویه قمی |
معرفی اجمالی
احمد بن محمد بن صقر صائغ، ابوالحسن. ملقب به «معدل»(به فتح و تشدید دال). مفسر و محدث شیعی. درباره ولادت و وفات او گزارشی در منابع نیامده است. «شیخ صدوق»(م381ق) كه در فاصله سالهای 339 تا 347 هجری توسط «ركن الدوله بویهی»(م366ق) به ری دعوت شده بود، احادیث متعددی از او نقل كرده و از او با عنوان «شیخ لأهل ری»(استاد پیری از ری) یاد میكند. بنابراین میتوان وفات او را تقریباً در اواسط سده چهارم در نظر گرفت.
از لقب «صائغ» بر میآید كه خود او یا پدرش صنعتگر بوده و در ریختهگری و قالبریزی اشیاء مهارت داشته است. وی اصالتاً ایرانی است اما در اینكه اهل كجا و از چه خانوادهای برخاسته است چیزی دانسته نیست. همینقدر میدانیم كه وی مدت زیادی در ری مسكن داشت و حیات علمی خود را در این شهر به سر آورده و احتمالاً در همین جا نیز دار فانی را وداع گفت. وی در علوم حدیث به مقام استادی رسید و چنان‌كه از تعابیر شیخ صدوق بر میآید وی از شیوخ و بزرگان ری به شمار میآمده است و چون در نقل حدیث راست‌گو بود، لقب «عدل» یا «معدل» گرفت. از معاصران او در ری «ابن جراده بردعی»(م348ق)، «یعقوب بن یوسف بن یعقوب» و «احمد بن حسن قطان» هستند. هم‌چنین بسیاری از اساتید و شاگردان او در قم و ری اقامت داشتند.
درباره اعتقاد او هر چند صاحب‌نظران سخنی به میان نیاوردهاند، ولی نباید نسبت به تشیع او تردید كرد زیرا وی روایتگر احادیثی در فضیلت اهلبیت (علیه السلام) و ناقل برخی از خطبههای نهجالبلاغه است. وی هم‌چنین روایتی در مذمت خلیفه ثانی دارد كه در كتاب كمالالدین ابن بابویه آمده است، چنان‌كه در تفسیر آیه: 
«و كل شئ أحصیناه فی إمام مبین[۱] [؟–؟] 
» حدیثی آورده است كه رسول اكرم (صلی الله علیه) «امام مبین» را به علی بن ابی‌طالب (علیه السلام) تفسیر فرموده است. این مطلب، با توجه به اینكه تفسیر پیامبر در برابر پاسخهای نادرست ابوبكر و عمر بود كه «امام مبین» را به تورات، انجیل و قرآن تفسیر كرده بودند، شیعیبودن وی را بیشتر آشكار میسازد. وی دارای اثر تألیفی نبوده است، به همین دلیل نام او در فهرست نجاشی ذكر نگشته است.
اساتید
از جمله اساتید او «عیسی بن محمد علوی»، «محمد بن جعفر زعفرانی»، «محمد بن ایوب»، «محمد بن عباس بن بسام» و «موسی بن اسحاق قاضی» هستند.
شاگردان
از شاگردان او تنها محمد بن علی بن بابویه قمی (م 381 ق) را میشناسیم كه در شناساندن او به آیندگان نقش اساسی داشته است.
منابع
- الخصال، ص191 حدیث264، وص429 حدیث8؛
- الامالی، شیخ صدوق، ص446 حدیث597؛
- التوحید، شیخ صدوق، ص44؛
- كمال الدین و تمام النعمه، ترجمه منصور پهلوان، ج1ص61؛
- معانی الاخبار، باب معنی امام مبین، ص95؛ الفوائد الرجالیه، ج3ص293؛
- طبقات اعلام الشیعه، ج1ص48.
پانویس
- ↑ آیه 12 سوره یس