احمد بن زیاد بن جعفر همدانی
| احمد بن زیاد بن جعفر همدانی | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | احمد بن زیاد بن جعفر همدانی |
| نام‌های دیگر |
|
| اطلاعات شخصی | |
| محل تولد | همدان |
| دین | اسلام، شیعه |
| استادان |
|
| شاگردان |
|
| فعالیت‌ها | محدث شیعی |
احمد بن زیاد بن جعفر همدانی، محدث شیعی. «شیخ صدوق» در سال 354هجری در راه بازگشت از سفر حج در همدان از وی حدیث شنیده است. ابن عیاش جوهری در بغداد از شاگردان خاص وی بوده است.
معرفی اجمالی
احمد بن زیاد بن جعفر همدانی، محدث شیعی. کنیه او در منابع ذکر نشده است؛ تنها شیخ صدوق در أمالی با کنیه «ابوعلی» از او یاد کرده است. هم‌چنین نام او به صورت «احمد بن محمد بن زیاد» و گاهی با اختصار، «احمد بن جعفر همدانی» نیز ذکر شده است. وی در ناحیه غربی ایران (اطراف دینور و همدان) در اواخر قرن سوم حدود 285 هجری چشم به جهان گشود و زمانی که در مجلس درس «علی بن ابراهیم بن هاشم قمی» حضور مییافت از سن کافی و وجاهت لازم برخوردار بود. وفات او نیز اگرچه به درستی روشن نیست اما می‌توان آن را در اواسط قرن چهارم تخمین زد زیرا با توجه به اینکه «شیخ صدوق» در سال 354هجری در راه بازگشت از سفر حج در همدان از وی استماع حدیث نموده، درمییابیم که وی حداقل تا این تاریخ حیات داشته است.
بلکه گزارش نمودن احمد بن عبدون از وی حاکی از آن است که وی سالهای زیادی بعد از این تاریخ حیات داشته است. وی در همدان پرورش یافت واز دیگر اساتید او «جعفر بن احمد علوی عریضی» است که در سال 293 هجری با جمعی از بزرگان شیعه در بیتالله الحرام به دیدار امام عصر (عجل الله تعالی فرجه) شرفیاب شد. قرائن نشان میدهند که وی پس از قم، به بغداد سفر کرد و در آن‌جا شاگردانی تربیت نمود، زیرا از شاگردان بغدادی او «ابن عیاش جوهری» است که یک‌سره در بغداد اقامت داشته و تنها یکبار به ری سفر کرده است. شیخ صدوق که از دیگر شاگردان اوست ضمن اینکه در کتابهایش روایات فراوانی از او نقل نموده، در کتاب کمالالدین از وی به شایستگی تجلیل نموده و او را فردی با دیانت، فاضل و راست‌گو معرفی کرده است. هم‌چنین «ابوالقاسم خزاز قمی رازی»(م 400 ق) از شاگردان دیگر اوست که احادیثی در کتاب کفایه الاثر از او نقل نموده است. از او اثر تألیفی برجای نمانده است.
استادان
در همدان از ابوبکر عمر بن سهل بن اسماعیل قرمیسینی دینوری حدیث شنیده است. سپس به قم رفت و در کنار همبحثان خود نظیر حسین بن ابراهیم ناتانه، احمد بن علی بن ابراهیم قمی، محمد بن موسی بن متوکل و محمد بن علی ماجیلویه، نزد دانشمند و مفسر مشهور شیعی علی بن ابراهیم بن هاشم قمی بیشترین بهرهها را برد.
شاگردان
از شاگردان بغدادی ابن عیاش جوهری از شاگردان ایرانی او می‌توان شیخ صدوق و ابوالقاسم خزاز قمی رازی نام برد.
منابع
- الامالی، شیخ صدوق، صص 279، 284، 289، 401، 484؛
- الانساب، سمعانی، ج 4 ص 479، ذیل کلمه قرمیسینی؛
- طبقات اعلام الشیعه، ج 1 صص 22، 27 و 68؛
- الفهرست، طوسی، ص 35 شماره 5؛
- کمال الدین و تمام النعمه، ترجمه منصور پهلوان، ج 2 ص 58، انتهای باب 34؛
- من لا یحضره الفقیه(کتاب المشیخه)، ج 4 ص 494؛
- کفایه الاثر، خزاز قمی، صص 231 و274.