احمد بن محمد المحضار
| احمد بن محمد المحضار | |
|---|---|
| نام کامل | احمد بن محمد المحضار |
| اطلاعات شخصی | |
| سال تولد | ۱۲۱۷ ق، ۱۱۸۱ ش، ۱۸۰۳ م |
| محل تولد | دوعن، حضرموت، یمن |
| سال درگذشت | ۱۳۰۴ ق، ۱۲۶۵ ش، ۱۸۸۷ م |
| محل درگذشت | القویرة، الضلعية، یمن |
| دین | اسلام |
| استادان |
|
| شاگردان |
|
| آثار |
|
| فعالیت‌ها | مبلغ دین و مصلح اجتماعی در حضرموت یمن |
احمد بن محمد المحضار (۱۲۱۷ - ۱۳۰۴ ق) پیشوای مذهبی، شاعر و استاد علوم دینی و حضرمی بود.[۱] او دعوت محمدی را منتشر کرد و در زمینه‌های تبلیغ و ارشاد فعال بود. او همچنین در حضرموت رهبری اجتماعی گسترده‌ای داشت و با همه طبقات جامعه در ارتباط بود و با تلاش برای اصلاح، در صدد حل بحران‌ها و آشتی دادن منازعین بود و در این راه نفوذ و شهرت عمومی داشت.[۲]
نسب
أحمد بن محمد بن علوی بن محمد بن طالب بن علی بن جعفر بن أبی‌بکر بن عمرالمحضار بن الشیخ أبی‌بکر بن سالم بن عبدالله بن عبدالرحمن بن عبدالله بن عبدالرحمن السقاف بن محمد مولی الدویلة بن علی بن علوی الغیور بن الفقیه المقدم محمد بن علی بن محمد صاحب مرباط بن علی خالع قسم بن علوی بن محمد بن علوی بن عبیدالله بن أحمد المهاجر بن عیسی بن محمد النقیب بن علی العریضی بن جعفر الصادق بن محمد باقر ابن علی زین‌العابدین بن الحسین سبط ابن امام علی ابن ابی‌طالب، و علی بن ابی طالب علیه‌السلام، همسر فاطمه، دختر محمد صلی الله علیه و آله و سلم است.
وی سی و چهارمین نوه رسول خدا محمد صلی الله علیه و آله و سلم است.
تولد و تربیت
وی در سال 1217 هجری قمری در شهر الرشید در دوعن به دنیا آمد و مادرش عایشه بنت محمد باذرعه است. قرآن را در هفت سالگی در مکتب خانه الرشید حفظ کرد و علوم مقدماتی را در آنجا آموخت. سپس برای حج به کشور حجاز رفت و مکرراً به حرمین شریفین مشرف شد و سال‌ها به مکه نزدیک بود. در حال و هوای سال 1260 هجری قمری در قصبه القویره سکنی گزید و چون امام و وعاظ بود به معلمی و شیخ نشینی پرداخت.[۳]
اساتید
او از تعدادی از علما و شیوخ حضرموت و حجاز کسب علم نمود؛ از جمله:[۴]
- صالح بن عبدالله العطاس
- عمر بن أبی‌بکر الحداد
- عبدالله بن عیدروس البار
- علی بن جعفر العطاس
- هادون بن هود العطاس
- سعید بن محمد باعشن
- عبدالله بن أحمد باسودان
- أحمد بن عمر بن سمیط
- محمد بن أحمد الحبشی
- حسن بن صالح البحر
- علی بن عمرالسقاف
- عبدالله بن حسین بن طاهر
- عبدالله بن علی بن شهاب‌الدین
- عبدالله بن حسین بلفقیه
- أحمد بن علی الجنید
- عمر بن عبدالکریم العطار
- محمد صالح الریّس
- أحمد بن محمد الصاوی
- عبدالرحمن بن محمد الکزبری
- عبدالرحمن بن سلیمان الأهدل
شاگردان
شاگردان زیادی از محضر او کسب علم کردند و او هزینه تحصیل آنها را پرداخت می‌نمود و مسکن ایشان را تامین می‌کرد. از جمله شاگردان بارز وی عبارتند از:
فرزندش محمد بن أحمد المحضار فرزندش مصطفی بن أحمد المحضار طاهر بن عمرالحداد حسین بن محمد البار سالم بن أبی‌بکر العطاس أحمد بن حسن العطاس محمد بن صالح العطاس أحمد بن محمد العطاس محمد بن طاهر الحداد طاهر بن عبدالله بن سمیط عبدالله بن محمد الحبشی عبدالإله بن حسن البحر عیدروس بن عمرالحبشی أحمد بن عبدالرحمن السقاف عبیدالله بن محسن السقاف أبوبکر بن عبدالرحمن بن شهاب‌الدین علی بن محمد الحبشی حامد بن عمرالسقاف علی بن سالم بن الشیخ أبی‌بکر بن سالم سالم بن أحمد المحضار
اشعار او
برخی از اشعار او مربوط به پیش از اسلام است. از اشعار او میراث زیادی به جا نمانده است. او کتاب شعر خطی دارد که در کتابخانه الاحقاف تریم محفوظ است. زبان او با برخی از گویش‌های محلی آمیخته شده و از میراث شعر مذهبی بهره برده است. بخش بزرگی از شعر او ستایش حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و اهل بیت مطهر آن حضرت است. شعری طولانی در ستایش از خانم خدیجه بنت خویلد همسر پیامبر اعظم دارد. قرائت و از اشعار او می‌توان به مدیحه خدیجیه و قصیده منتهی الآمال اشاره کرد.
بخشی از مدیحه خدیجیه
فی مراقیک کیف ترقی النساء یا خدیج من بنتها الزهراء من یساویک فی کمال وزین أنت شمس فی کوننا والضیاء لک ذات بشعب مکة حلّت والصفا حیث الروضة الغنّاء ومحیا تشعشع النور منه فوق شعب الحجون لاح السناء من کمثل خدیجة فی نساء أین حوّی ومریم العذراء تتباهی بذکر أم بتول دون جود نوالها الأنواء لم أزل ذاکر الحجون وأرجو من إلهی أن لا یخیب الرجاء
بخشی از قصیدة: یا منتهی الآمال
لما وقفتُ تجاه قبر مُحَمَّدٍ نادیتُه یا منتهی الآمالِ أنا قاصدٌ أنا وافدٌ أنا واردٌ أنا من ذنوبی حامل الأثقال أنا خاطئ ٌومخلّطٌ ووسیلتی أنّی وفدت علی الجناب العالی لما رأیتُ النّازلین بقبره قد أزمعوا فی السّیر والترحال زاد اشتیاقی نحوه وصبابتی وخرجت فیهم ساحبَ الأذیال
کتاب‌ها
و اما کتاب‌های او عبارتند از:[۵]
- «رسالة فی المولد النبوی»
- «رسالة فی مناقب أم المؤمنین خدیجة بنت خویلد»
- «رسالة فی مناقب الشیخ یوسف بن أحمد باناجة»
- «رسالة فیها مجموعة صلوات»
- «مقامات فی وصف الدنیا»
وفات
او شب پنج‌شنبه، هفتم ماه صفر 1304 هجری قمری در روستای القویرة تابع ناحیه الضلعية یمن درگذشت، و در قبری که سی سال قبل از مرگش به دست خودش حفر کرده بود، در کنار خانه و مسجدش به خاک سپرده شد. برای او برگاه بزرگی ساخته شده و زیارتگاه مردم شده است.[۶]
منابع
باکثیر, عبدالله بن محمد (1405 هـ). الأشواق القویة إلی مواطن السادة العلویة. صفحة 59. السقاف, طه بن حسن (1426 هـ). فیوضات البحر الملی من مناقب وأخبار وکرامات سیدنا الحبیب علی (PDF) (الطبعة الأولی). صفحة 127.
پانویس
- ↑ الحبشی, عیدروس بن عمر (1430 هـ). عقد الیواقیت الجوهریة. الجزء الأول. تریم، الیمن: دار العلم والدعوة. صفحة 721.
- ↑ المشهور, عبدالرحمن بن محمد (1404 هـ). شمس الظهیرة (PDF). الجزء الأول. جدة، المملکة العربیة السعودیة: عالم المعرفة. صفحة 280. مؤرشف من الأصل (PDF) فی 2 ینایر 2020.
- ↑ الحداد, علوی بن طاهر (1438 هـ). الشامل فی تاریخ حضرموت ومخالفیها. عمان، الأردن: دار الفتح. صفحة 610.
- ↑ السقاف, عبدالله بن محمد. تاریخ الشعراء الحضرمیین. الجزء الرابع. القاهرة، مصر: مطبعة العلوم. صفحة 38.
- ↑ "أحمد بن محمد المحضار". معجم البابطین لشعراء العربیة فی القرنین التاسع عشر والعشرین. مؤرشف من الأصل فی 3 سبتمبر 2020.
- ↑ السقاف, أحمد بن عبدالرحمن. الأمالی. تریم، الیمن: دار الأصول. صفحة 107.