راجعه
راجعه شاخه‌ای از فرقه خوارج بودند که از صالح‌بن‌مسرح روی گردانیدند و پیرو صالح‌بن‌ابی‌صالح شدند[۱][۲].
شرح حال صالح بن مسرح
صالح‌بن‌مسرّح تمیمی پیشوای خوارج صفریه و نخستین کسی است که از میان آنان شورش کرد. او مردی عابد، پرهیزکار، خاشع و زرد چهره بود و از این‌رو، پیروانش را صفریه (منسوب به صفر؛ یعنی زردی) خواندند، چرا که در اثر کثرت عبادت و روزه‌داری چهره‌های‌شان زرد شده بود. صالح در شهر «دارا» در ناحیه جزیره ساکن بود، اما میان مناطق موصل و نصیبین رفت‌و‌آمد می‌کرد. وی یارانی داشت که برای آنان قرآن می‌خواند و اندرزشان می‌داد. آن‌گاه آنان را به قیام علیه حکومت و نپذیرفتن ستم و جهاد با مخالفان فرا خواند. یارانش به خواسته وی پاسخ مثبت دادند. در این میان شبیب بن یزید شیبانی نیز نزد وی آمد و فرمانده سپاه او شد. عاقبت میان شبیب و امیر ناحیه جزیره، محمد‌بن‌مروان، جنگ‌هایی در نزدیکی موصل در گرفت که صالح در یکی از آنها به قتل رسید و پس از او شبیب‌بن‌یزید شیبانی پیشوایی خوارج را بر عهده گرفت[۳][۴][۵][۶].
شرح حال صالح بن صالح
ابوالحسن اشعری در شرح‌حال صالح‌بن‌صالح توضیح نداده است، بلکه وی نیز به نقل از دیگر منابع به‌صورت کلی نامی از اصحاب‌صالح و یا صالح‌بن‌صالح آورده است که به‌نظر می‌رسد غیر از صالح‌بن‌مسرح است[۷].
پانویس
- ↑ مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 199 با ویرایش اندک.
- ↑ اشعری ابوالحسن مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، تحقیق محمد محی الدین عبدالحمید، بیروت، نشر مکتبه العصریه، سال 1411 قمری و 1990 میلادی، ج 1، ص 196 و 201
- ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۳، ص۱۹۷.
- ↑ ابن اثیر، علی بن ابی‌الکرم، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۳۹۳.
- ↑ طبری محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۶، ص۲۱۶
- ↑ ابن خلدون، عبدالرحمن، تاریخ ابن خلدون، ج۴، ص۱۵۲.
- ↑ اشعری ابوالحسن مقالات الاسلامییین و اختلاف المصلین، تحقیق محمد محی الدین عبدالحمید، بیروت، نشر مکتبه العصریه، سال 1411 قمری و 1990 میلادی، ج 1، ص 196 و 201