احمدیه (قادیانیه)
احمدیه یا قادیانیه: فرقه ای تجدید نظر طلب در عقاید و احکام اسلامی.
موسس
موسس این فرقه غلام احمد قادیانی است. غلام احمد در سال 1839م در روستایی به نام قادیان از شهرستان گرداس پور پنجاب از ایالتهای هند متولّد شد و در سال 1908م در شهر لاهور در پاکستان از دنیا رفت و جسد او به قادیان منتقل و در آنجا به خاک سپرده شد.[۱]غلام احمد بیشتر وقت خود را صرف فراگیری علوم اسلامی، مباحثات علمی و موعظه مردم میکرد. منطق، فلسفه، علوم دینی وادبی را نزد اساتید خود فرا گرفت، و علم طبابت را نزد پدرش که طبیب ماهری بود آموخت.[۲]وی زمانی که کشیشان مسیحی به تبلیغات گسترده ای در شبه قاره هند اقدام کرده بودند، به مبارزه با آن ها پرداخت و در این باره کتاب «براهین احمدیه» را به نگارش درآورد.
احمديه( قادیانیه) مذهب جديدى است كه منسوب به ميرزا غلام احمد قاديانى مى باشد. خاندان غلام احمد از بازماندگان امير برلاس عموى امير تيمور گورگانى هستند. هنگامى كه امير تيمور ايالت كش را كه در تحت حكومت عمويش بود به تصرف خويش در آورد اين خاندان به خراسان مهاجرت كردند و تا اواخر قرن دهم هجرى يا 16 ميلادى در خراسان بسر مىبردند. در اين قرن آن سرزمين را ترك گفته به هندوستان در آمدند و در حوزه رود بپاس منزل نمودند. رئيس اين خانواده كه هادى بيك نام داشت در نزديكى آن رودخانه دهكدهاى به نام اسلامپور (اسلام شهر) بنا نهاد.
فرهنگ فرق اسلامى، متن، ص: 39
اجداد غلام احمد در دربار پادشاهان مغول هند مقام و منزلتى يافتند، اين خاندان در شهرستان قاديان واقع در ناحيه گورداسپور در پنجاب اقامت گزيدند. پدر غلام احمد، ميرزا غلام مرتضى نام داشت. غلام احمد در حدود سال 1255 ه (1839 م) در قاديان متولد شد، ظاهرا حرفه پدرش طبابت بود. غلام احمد پس از تحصيلات اسلامى به جاى آن كه حرفه پدر را دنبال كند و حكيم (طبيب) گردد وارد خدمت دولت انگليس شد و از سال 1860 تا 1865 در شهر سيالكوت مشغول كار بود، از آن پس از خدمت دولتى كناره گرفت و در زادگاه خود قاديان گوشهگيرى اختيار كرد و در حدود چهل سالگى (1880 م) كتاب مذهبى خود را كه «براهين احمديه» نام دارد منتشر كرد كه با حسن استقبال مردم روبرو شد. در حدود پنجاه سالگى به دعوت بشارت خود پرداخت و دعوى كرد كه از جانب خدا به او وحى مىرسد و اجازه دارد بيعت بپذيرد. در سال 1904 ك خود را مسيح و مهدى موعود و تاراكريشنا خواند. وى مىگفت كه: حضرت مسيح را بدار نزدهاند بلكه او از دست دشمنان گريخته و به هند سفر كرد و در كشمير اقامت نمود و به تعليم انجيل پرداخت و پس از صد و بيست سال عمر در گذشت و در «سرىناگر» raganirS به خاك سپرده شد و مرقد او امروز به قبر يوذاسف مشهور است. غلام احمد در سال 1326 (1908 م) درگذشت. چون وى وفات يافت پيروان او شخصى را به نام مولوى نور الدين به جانشينى او برگزيدند و پس از چندى پسر بيست و پنجسالهاش ميرزا بشير الدين محمود احمد را بعنوان خليفه المسيح الثانى انتخاب كردند. وى چهل سال خلافت كرد و نظام نوينى بدان مذهب داد. عقايد احمديه با عقايد ديگر مسلمانان اختلاف بسيارى ندارد جز در سه اصل: اول- طبيعت مسيح يافتن. دوم- دعوى مهدويت غلام احمد. سوم- انكار جهاد اسلامى. غلام احمد مىگويد كه: جهاد در زمان ما نبايد به جنگ و شمشير باشد بلكه جهاد كوششى است كه پيروان آن مذهب در گسترش آن عقيده با صلح و آرامش به جاى مىآورند. قاديانيه خود را جماعت احمديه نيز مىخوانند كه گاهى آنان را ميرزايى مىنامند. بر طبق آمار خود ايشان قريب به نيم ميليون مؤمن احمدى وجود دارد كه در حدود نيمى از آنها در پاكستان و بقيه بطور يكسان ميان هندوستان و ديگر نقاط تقسيم شدهاند، بويژه در افريقا و اندونزى.
فرهنگ فرق اسلامى، متن، ص: 40
اعضاى جماعت احمديه بايد حد اقل يك چهارم درصد در آمد خود را به صندوق انجمن بپردازند مركز جديد جماعت در «ربوه» در پاكستان واقع است يك مجلس مشاورت هم دارند كه اعضاى آن بيشتر انتخابى هستند و دبير خانه مركزى هم دارند. ربوه در حدود صد و چهار كيلومترى واقع در جنوب غربى لاهور است و در آنجا مشغول ساختن شهرى هستند كه هنوز بعلت اختلافات مذهبى با دولت پاكستان پايان نيافته است. كسانى كه مذهب «احمديه» را مىپذيرند بايد احمدى زاده باشند يا رسما اظهار ايمان كنند. ايماننامه ايشان چنين است: گواهى مىدهم تنها خداوند بزرگ را بايد پرستيد او كسى است كه انباز و شريك ندارد. من مىكوشم تا به همه قوانين اسلام عمل كنم. من محمد (ص) پيغمبر اكرم را خاتم پيغمبران مىدانم و نيز به تمام دعويهاى ميرزا غلام احمد قاديانى اعتقاد دارم. پس از چندى گروهى از جماعت احمديه منشعب شده و غلام احمد را به نام «مجدد» خواندند و نه يك پيغمبر و تأكيد مىكنند كه او هرگز ادعاى پيغمبرى نكرد. اين فرقه از گروه نخستين كوچكتر ولى در فعاليت مذهبى خود پرشور هستند و مىكوشند مردم را به دين اسلام تبليغ كنند و نه به آيين خود و در كشورهاى انگليسى زبان براى اشاعه مذهب خويش انتشارات فراوانى دارند. اين دسته را انجمن اشاعه اسلام احمديه مىخوانند. مركز تبليغات انجمن در لندن و برلن و جاكارتاست. دايرة المعارف الاسلاميه، ج 1، ص 504، 505. براهين احمديه. 312 ,310 .P ,ayyidamhA ,Iemot .malsI'Ledei depolcycnE .3