کلابیه

کلابیه از فرقه‌های کلامی اسلامی و از پیروان ابو عبد الله بن کلاب هستند که در قرن سوم هجری قمری زندگی می کرد. برخی معتقدند که کلام اسلامی از این فرقه نشات گرفته است.

شرح حال موسس

ابومحمد بن عبدالله بن سعید بن کلاب القطان بصری مشهور به ابن کلاب؛ از مشاهیر متکلمان اهل سنت در سده سوم هجری قمری است که تدوین عقائد کلامی سلفی، ریشه در انتشار افکار کلامی او دارد. پس از او متکلمانی چون ابوالحسن اشعری، پیرو افکار وی شده کلام اشعری را بنا نهادند. همچنین ابن کلاب را یکی از مخالفان سر سخت کلام معتزله می دانند.

تاریخچه

ابن کلاب از متکلمین اهل سنت در عصر مأمون عباسی بوده و در عقاید خویش به طور کامل از احمد بن حنبل پیروی نکرده است. وی در بیشتر امور، با اهل سنت هم عقیده بوده است. بنابراین می توان او را سلف اشاعره به حساب آورد. ابو الحسن اشعری، خود در ابتدا از کلّابیه به شمار می رفت. به همین جهت شیخ مفید، وی را از متکلمینی که بر مذهب ابن کلّاب مشی می کرده اند، به حساب آورده است. احمد بن علی مقریزی نیز می نویسد که ابو الحسن اشعری مذهب اعتزال را ترک کرده و در مسائل کلامی ای چون صفات، قدر، حسن و قبح عقلی و قول به فاعل مختار، راه ابن کلّاب را پیمود و مطابق با قواعد او مطالبش را نگارش کرد.

عقاید

ابن کلاب معتقد بود که خداوند کلامی ندارد که مسموع( قابل شنیدن) باشد. در این صورت، جبرئیل از خداوند سخنی نشنیده بلکه آن چه را که به آن مامور بوده به واسطه الهام به پیامبران ابلاغ می کرده است. در قرآن داریم که خداوند بدون آن که سخنی بگوید به فرشتگانش الهام کرد تا سجده کنند:«اسْجُدُوا لِآدَمَ» سوره بقره،آیه 34 و نيز به زنبور عسل الهام کرد تا در کوه ها برای خود خانه بسازند. «وَ أَوْحى‏ رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبالِ بُيُوتاً سوره نحل آیه 70» کلابیه همچنین معتقد بودند که کلام خداوند قایم به ذات او و ازلی است و تورات، انجيل، زبور و فرقان، همه يك چيز بيشتر نيستند، بلکه همه آن چه را كه مى ‏شنويم و مى ‏خوانيم، حكايت كلام خداوند است.